Geweld Hongkong nog niet voorbij: protesten escaleren, politie schiet met scherp op betogers

Het conflict in Hongkong houdt al 23 weken aan. De zware incidenten zetten het weer volledig op scherp. De escalatie van het geweld volgt op de dood van de 22-jarige student Alex Chow afgelopen vrijdag. Hij kwam enkele dagen voor zijn dood ten val nabij een politieontruiming. De precieze omstandigheden zijn niet duidelijk, maar volgens betogers was Chow op de vlucht voor de politie of werd hij zelfs geduwd. Na massaal bijgewoonde rouwbijeenkomsten in het weekend riepen betogers op sociale media op om maandag, gisteren dus, een algemene staking te houden.

Wat een vreedzame stakingsactie had moeten worden, ontaardde al snel in zware onlusten. Toen demonstranten ’s ochtends vroeg het openbaar vervoer probeerden te blokkeren, reageerde de Hongkongse politie meteen met traangas. Dat bleek het begin van een dag van straatblokkades en brandstichtingen, politie-invallen op twee universiteiten en botsingen tussen betogers en politie. Het kwam verschillende keren tot extreem geweld.

Zo werd een man tijdens een hoogoplopende discussie met enkele betogers met brandbare vloeistof overgoten en in brand gestoken. Hij werd in kritieke toestand in het ziekenhuis opgenomen. Volgens de ziekenhuisautoriteiten had hij tweedegraadsbrandwonden op een derde van zijn lichaam.

‘Waarschuwingsschot’

In Sai Wan Ho, een woonwijk waar betogers barricades hadden opgeworpen, schoot een agent met scherp op een 21-jarige betoger. Die werd daarbij levensgevaarlijk geraakt in een van zijn nieren en in zijn lever. Na een spoedoperatie was zijn toestand gisterenavond stabiel. Op videobeelden, afkomstig van een lokale cameraman, is te zien hoe de agent een betoger vastgrijpt terwijl hij zijn pistool op een andere richt en zonder enige waarschuwing schiet. Die betoger is gemaskerd maar ongewapend.

Op een Citizens’ Press Conference, die als spreekbuis van het leiderloze protest fungeert, noemde een woordvoerder van de betogers het gebruik van scherpe munitie “absoluut disproportioneel” en “volstrekt onnodig”. De politie stelde later op een persconferentie dat betogers het pistool van de agent kort tevoren hadden proberen te stelen, en dat hij een waarschuwingsschot wilde lossen omdat hij zich bedreigd voelde.

Op sociale media circuleerden gisteren ook videobeelden van een motoragent die op betogers inreed, in een poging hen uit elkaar te drijven. Daarbij viel minstens een gewonde. Volgens een politiewoordvoerder is de agent met onmiddellijke ingang geschorst.

Schade

De protesten in Hongkong houden al 23 weken aan, maar waren na een geweldsescalatie op China’s nationale feestdag op 1 oktober kleinschaliger geworden. Een golf aan arrestaties – van intussen meer dan 3.300 betogers – en een verbod op het dragen van maskers sinds 4 oktober maakte dat alleen de meest radicale demonstranten overbleven. Zij kwamen nog dagelijks op straat, maar in kleinere groepen en vooral ’s avonds, waardoor het straatgeweld bijna iets routineus kreeg.

De schade veroorzaakt door de protesten is intussen aanzienlijk. Van de 93 metrostations die Hongkong telt, raakten de afgelopen maanden 85 beschadigd, zegt de Hongkongse regering. Ook verwijderden betogers 45.600 meter aan stoephekken en 2.900 vierkante meter aan stoeptegels voor de bouw van barricades en straatblokkades.

Nog aanzienlijker is de schade voor de economie. Het aantal toeristen daalde in oktober met 50 procent en ook de retailverkoop kelderde. Hongkongs hoogste bestuurder Carrie Lam zei eerder dat de Hongkongse economie dit jaar een negatieve groei zal kennen. Volgens secretaris voor Financiën Paul Chan is Hongkong sinds het derde kwartaal van 2019 in een recessie beland.

Toch lijken de demonstranten nog steeds grote steun te genieten onder de bevolking. Na de dood van student Alex Chow klonk verontwaardiging uit grote geledingen van de samenleving. Na de schietpartij van maandag zal dat vermoedelijk nog meer het geval zijn. De protesten begonnen afgelopen juni uit onvrede over een concreet wetsvoorstel, dat ondertussen ingetrokken is, maar zijn uitgegroeid tot een brede verzetsbeweging tegen inmenging vanuit Peking en tegen het als excessief ervaren politiegeweld.