‘We horen of zien Jambon niet’: besparingen schokken cultuursector

Nog even de feiten: de hele cultuursector moet vanaf volgend jaar flink de broeksriem aanhalen. Er wordt 12 miljoen bespaard op werkingssubsidies en de bedragen die de culturele organisaties nu krijgen, worden niet geïndexeerd. 

De hakbijl valt nog forser op de projectsubsidies, waarmee kleine organisaties en beginnende kunstenaars ondersteund worden: het beschikbare bedrag daalt van 8,5 naar 3,5 miljoen euro, een besparing van 60 procent. En dat terwijl de sector de voorbije tien jaar al 25 miljoen moest inleveren, zegt Leen Laconte van Overleg Kunstenorganisaties (oKo). 

De verontwaardiging en paniek gonsde dit weekend doorheen de hele culturele sector. Van muzikant Jef Neve over schrijver Stefan Hertmans tot actrice en theatermaakster Ans Van den Eede: ze reageerden boos en bang. “Nog nooit heb ik zoveel reacties gezien”, zegt Laconte. “We wisten dat er besparingen zaten aan te komen, maar deze cijfers zijn echt een verrassing. Overleg met de sector was er nauwelijks.”

De sector broedt op acties: “We willen de stem van de kunstenaar laten horen. De limiet is echt bereikt: dit is hakken met de botte bijl”, meldt Katrien Reist, die vanavond in de Beursschouwburg de ‘Actie-vergadering kunsten’ organiseert.

Vlaams begrotingsminister Matthias Diependaele (N-VA) begrijpt die reacties niet, zo stelde hij: op andere domeinen wordt immers ook bespaard. “Om te horen van de cultuursector dat we dat bij hen niet zouden mogen doen, vind ik een choquerend standpunt.” 

Nieuw evenwicht zoeken

Maar ook coalitiepartners Open Vld en CD&V verslikten zich in hun koffie toen ze de besparingsplannen onder ogen kregen. “Ja, iedereen moet besparen, maar de manier waarop, dat lijkt me hier toch een ander verhaal”, zegt Vlaams Parlementslid Stefanie D’Hose (Open Vld). “De paniek is groot, en terecht. De impact zal zwaar zijn.” Voorts wacht ze vooral op meer uitleg van Jambon, die pas donderdag toelichting wil geven in de commissie Cultuur. Dat stoort D’Hose: “Het kunstenveld wordt hier volledig door elkaar gehusseld. Dan is het wel bijzonder dat we de minister dagenlang niet horen.” 

Zo ook bij CD&V: “Zeer vervelend om commentaar te geven op beleidskeuzes als Jambon zelf niets zegt”, vindt Karin Brouwers, ondervoorzitter van de cultuurcommissie. Zij schaart zich wel achter de besparingen en de keuze van Jambon om te investeren in erfgoed, maar “ik ben wel geschrokken. Deze besparingen komen zeer snel en snijden diep. Er is nauwelijks tijd geweest voor overleg, dus ik roep Jambon op om zijn deur open te houden. We moeten de komende jaren zoeken naar een nieuw evenwicht, zodat jonge kunstenaars toch nog kansen krijgen.” 

Olivier Van Raemdonck, de woordvoerder van Jambon, erkent dat er door de lange regeringsvorming weinig tijd was voor overleg. Hij maakt zich sterk dat er voldoende ruimte blijft voor een innovatief cultuurbeleid. De sector vreest evenwel een kaalslag bij jonge talenten.