Asielaanvragen nooit zo hoog sinds vluchtelingencrisis van 2015: Fedasil zoekt 1.000 extra bedden in asielcentra

Tijdens het hoogtepunt van de asielcrisis van 2015 vroegen toen tussen augustus en december elke maand meer dan 5.000 mensen asiel aan. Dat aantal daalde daarna fors om te blijven schommelen rond de 1.600 aanvragen per maand. In de loop van dit jaar steeg het aantal richting de 2.000, om nu de 3.000 te naderen.

Het zijn vooral inwoners uit Afghanistan (411), Syrië (322), El Salvador (205), Eritrea (155) en Irak (153) die asiel aanvroegen. Het hoge aantal in oktober komt volgens het CGVS vooral doordat meer mensen dan anders al een keer asiel hadden aangevraagd, in ons land of in een ander Europees land. Heel wat aanvragen werden vorige maand dan ook niet ontvankelijk verklaard: het beschermingspercentage lag op amper 32,2 procent.

Commissaris-generaal Dirk Van den Bulck van het CGVS zegt in De Standaard zich zorgen te baren over de evolutie. “Als deze stijging aanhoudt, dreigen we in een situatie te belanden waarin we de asieldossiers niet meer behoorlijk kunnen beheren. Dan dreigt het hele systeem onder druk te staan”, klinkt het. 

Ook Fedasil, dat verantwoordelijk is voor de opvang, trekt aan de alarmbel. “De meeste opvangstructuren hebben momenteel een bezettingsgraad van 100 procent bereikt of overschreden”, klinkt het daar. Het opvangnetwerk van Fedasil bestaat momenteel uit 25.100 plaatsen, tegenover 21.000 begin dit jaar.

Fedasil is daarom dringend op zoek naar extra bedden, ongeveer 500 per maand ofwel 1.000 tegen het einde van het jaar. Die plaatsen worden ook bij particulieren gezocht, zegt Fedasil op zijn website. Het gaat om gebouwen die “leeg en snel beschikbaar zijn om te huren, een minimale oppervlakte hebben van 2.000m2 (capaciteit van minimum 150-200 bedden), in goede staat zijn en conform zijn met de wettelijke veiligheidsnormen, en ontworpen zijn voor de huisvesting van personen (voormalige internaten, hotels, ziekenhuizen, rusthuizen) of kantoorgebouwen die mits enkele aanpassingen kunnen worden omgevormd tot centrum”.

Normaal gezien zou in december het asielcentrum in Bilzen opengaan, maar door de brandstichting verloopt die opening alvast vertraging op. Wel gaan er nog centra open in Spa (116 plaatsen), Zoutleeuw (150 plaatsen), Gent (250 plaatsen), Theux (290 plaatsen) en Beveren-Waas (150 plaatsen). In verschillende bestaande opvangcentra komen er bovendien extra tenten en containerunits bij.

Fedasil ondervindt naar eigen zeggen “heel zware nadelen” van het gebrek aan een federale regering met volheid van bevoegdheden. “In tegenstelling tot tijdens de vluchtelingencrisis in 2015 zijn we nu veel meer op onszelf aangewezen in de zoektocht naar opvangplaatsen”, aldus woordvoerster Mieke Candaele nog in De Standaard. “Toen heerste er een sense of urgency, stelde de ­regering sites van Defensie ter beschikking en konden we een beroep doen op OCMW’s. Vandaag reageren die amper op onze vragen.”

Theo Francken (N-VA), voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie, noemt de stijgende cijfers “een crisis uniek in Europa”, zo zei hij vanmorgen op Radio 1. “Ik heb als staatssecretaris tegen de verhoogde instroom gevochten met ontradingscampagnes en quota. Mevrouw De Block heeft daar meteen komaf mee gemaakt bij haar aantreden. (…) Je kan dingen doen, maar dat vergt politieke moed, en die is er te weinig.”

Volgens Francken gaat het vooral om mensen “die hun land van bestemming kiezen, en daar moet iets aan gebeuren”, liefst op Europees vlak. “El Salvador staat op de derde plaats. Maar wat komen die mensen hier doen? Het is toch niet omdat de Amerikanen hun zuidgrens beter beschermen, dat wij dan iedereen uit Midden-Amerika hier moeten gaan opvangen?”

De N-VA’er ontkent nog dat hij met tweets en tijdens gespreksavonden de bevolking heeft opgepookt tegen nieuwe asielcentra. “Er komt heel weinig uitleg. Als minister De Block zoals in Lommel (waar het grootste asielcentrum van het land staat, red.) weigert om uitleg te komen geven, en het schepencollege uit pure wanhoop mij dan uitnodigt, dan ga ik. Ik heb al voor tienduizenden mensen gesproken, en zal dat blijven doen. Mevrouw De Block is net als ik verkozen in Vlaams-Brabant. Neem dan je verantwoordelijkheid, geef duiding en steek je kop niet in het zand. Waarom wordt er zoals in Bilzen weken gewacht om een info-avond te organiseren? Misschien moet je als minister dan gewoon eens je kop laten zien.”

De Block ontkende op Radio 1 met klem dat ze zich als minister niet laat zien bij ongeruste burgers. “Ik doe die bezoeken wel, maar in overleg met het gemeentebestuur, omwonenden en vrijwilligers. Maar ik doe dat liefst zonder camera’s omdat ik liefst een gesprek heb op persoonlijk vlak met de burgers. Er is een trouwens verschil tussen een uitnodiging in een asielcentrum en uitnodigingen van een N-VA-afdeling. Ik krijg al jaren die steken van meneer Francken, maar het moet een beetje politiek eerlijk blijven. Er is expertise en die wordt gegeven.”

De minister noemt de verhoogde instroom bovendien een Europees probleem, en geen puur Belgisch. “We zien de stijging in heel Europa, ook in Nederland, Luxemburg en Frankrijk bijvoorbeeld.”

De Block hoopt dat de nieuwe Europese Commissie, die in december aan de slag gaat, “slagkrachtig” met het asiel- en migratiedossier aan de slag gaat. Zo is er bijvoorbeeld momenteel geen consensus om de visumvrijstelling voor inwoners uit El Salvador af te schaffen.