Op de vlucht voor gruwelijk bendegeweld en corruptie: steeds meer inwoners El Salvador zoeken asiel in België

1.006 Salvadoranen dienden dit jaar al een asielaanvraag in in ons land, op de vlucht voor het bendegeweld dat het land al jaren teistert. Dat is, geteld tot oktober, nu al meer dan vier keer zoveel als de 230 aanvragen van heel 2018. In 2015 ging het zelfs om amper 37 aanvragen. Het stijgende aantal maakt dat de Salvadoranen nu de derde grootste groep zijn in de asielcijfers, die vorige maand een nieuwe piek bereikten sinds de opvangcrisis van 2015.

Ter vergelijking: voor 2019 volgen wat Zuid- en Centraal-Amerikaanse landen betreft op ruime afstand Venezuela met 415 en Colombia met 274 aanvragen. Uit Nicaragua kwamen maar 14 aanvragen, uit Honduras 11.

El Salvador wordt al jarenlang geteisterd door gruwelijk bendegeweld. Het land is zijn burgeroorlog van de jaren 80 eigenlijk nooit te boven gekomen, heeft een van de hoogste moordcijfers ter wereld en corruptie is er wijdverspreid. Dat maakt dat veel inwoners op de vlucht slaan, tot voor kort vooral richting de VS. Duizenden, vaak arme boeren en arbeiders die wanhopig op zoek zijn naar een beter leven zonder de dreiging elk moment doodgeschoten te kunnen worden, trekken zo door Mexico op zoek naar een beter leven.

Maar de steeds strenger wordende Amerikaanse migratieregels maken dat meer Salvadoranen die op de vlucht zijn voor het geweld en het zich kunnen veroorloven, het vliegtuig pakken richting Europa, in plaats van de gevaarlijke tocht door Mexico te maken. Aan de Mexicaans-Amerikaanse grens moeten ze vaak proberen om er illegaal het land binnen te komen, en garantie op succes is er niet. De Amerikaanse regering beperkte het aantal mensen dat kan worden toegelaten uit El Salvador, onlangs nog verder tot 1.500 per jaar.

Naar Europa vliegen, kan voor Salvadoranen daarentegen volledig legaal: voor hen geldt een visumvrijstelling. Wie het geld heeft, kan dus perfect met papieren naar de EU vliegen. De meeste Salvadoranen, maar ook andere inwoners uit Centraal-Amerika, vliegen naar Spanje om daar te blijven. De gemeenschappelijke taal en cultuur, en vaak de aanwezigheid van andere familieleden, maakt de integratie er pakken gemakkelijker. 

Opvallend is echter dat België het derde ‘populairste land’ in de EU is voor Salvadoranen, na Spanje zelf en Italië. Cijfers van Eurostat uit juni van dit jaar tonen bijvoorbeeld aan dat er toen 450 Salvadoranen een asielaanvraag in Spanje indienden, 245 in Italië en 130 in België. In totaal verspreidden de asielaanvragers uit El Salvador zich naar amper zeven Europese landen (zie grafiek). 

Venezolanen die naar Europa reizen blijven daarentegen in veel grotere mate in Spanje, waar ze meestal mogen blijven om humanitaire redenen. Inwoners van dat landen dienden in juni maar 30 asielaanvragen in bij ons, tegenover 2.900 in Spanje.

In ons land krijgen de slachtoffers van het bendegeweld in El Salvador meestal redelijk gemakkelijk asiel omdat ze persoonlijk bedreigd worden: de beschermingsgraad (het aantal mensen dat asiel krijgt in vergelijking met het aantal aanvragen) lag in de eerste helft van dit jaar op 97 procent voor Salvadoranen.

Minister van Asiel en Migratie Maggie De Block (Open Vld) verklaarde vanmorgen op Radio 1 dat ze hoopt dat de nieuwe Europese Commissie, die in december begint, “slagkrachtig” met het asiel- en migratiedossier aan de slag gaat. Zo stellen steeds meer lidstaten zich vragen bij de visumvrijstelling voor inwoners uit El Salvador, maar is er op dit moment geen consensus om die af te schaffen.