Het hof van beroep in Brussel oordeelde woensdag dat de Belgische Staat een dwangsom van 1.000 euro moet betalen per dag vertraging in het uitreiken van het visum aan een Syrisch gezin uit Aleppo, en dat per gezinslid. In totaal gaat het dus om 4.000 euro per dag. Francken legde zich daar niet bij neer en stapt nu naar het Hof van Cassatie om de beslissing van het hof van beroep aan te vechten.

N-VA startte op sociale media een campagne gestart om haar staatssecretaris voor Asiel en Migratie te steunen. De partij lanceerde een digitale flyer waarin staat dat ons land niet alle asielzoekers van de wereld kan opvangen en dat rechter de wet strikt moeten toepassen, en niet onze grenzen openzetten. “Geen dwangsommen en geen wereldvreemde rechters. Geen Belgische papieren voor elke asielzoeker in de wereld”, luidt het voorts. Heel wat politici reageerden afkeurden op de campagne. “Een partij kan niet zomaar rechter afdreigen”, luidt het onder meer.

“Twee soorten rechters”

Francken wordt wel bijgestaan door zijn partijvoorzitter Bart De Wever. “Volgens emeritus professor Marc Bossuyt zijn er twee soorten rechters te onderscheiden: zij die zich terughoudend opstellen en zij die zich activistisch opstellen”, schrijft De Wever in een opiniestuk op de website van N-VA. “Activistische rechters neigen ertoe een ruime interpretatie te geven aan hun rechtsmacht en de rechtsregels beter te willen uitleggen dan de opstellers ervan. Lees: de politici.”

“Gouvernement des juges”

“Marc Bossuyt is geen tiran of sloper van de rechtsstaat. Hij was jarenlang voorzitter van het Grondwettelijk Hof en professor internationaal recht. Hij waarschuwt echter al jaren voor een sluipende bedreiging voor de democratie: de gouvernement des juges, oftewel rechters die door hun interpretatie van wetten zelf beleid beginnen te voeren zonder enige democratische controle.”

LEES OOK. Hoge Raad voor Justitie: “Opletten dat we niet dezelfde weg opgaan als Turkije”

“Democratie en rechtsstaat zijn geen synoniemen. Democratie betekent de aanvaarding van de meerderheidsregel en de legitimiteit van de democratische beslissingen. De rechtsstaat betekent het aanvaarden van de Rule of Law en de individuele grondrechten. De rechtsstaat beschermt de minderheid tegen de tirannie van de meerderheid. De democratie beschermt het algemeen belang net tegen het gevaar van een gouvernement des juges.”

“Zelf nieuwe betekenis geven”

“In mijn openingscollege aan de Universiteit van Gent waarschuwde ik er al voor dat in de asielcrisis de democratie steeds vaker buitenspel wordt gezet, en we in de plaats een gouvernement des juges krijgen. Door de activistische opstelling van een aantal rechters breidt de rechterlijke macht onopgemerkt uit. In plaats van rechtsregels te toetsen, gaan deze rechters de regels niet alleen zelf interpreteren, maar er zelfs een nieuwe betekenis aan geven.”

LEES IN ONZE PLUSOMGEVING. “De rechtsstaat, de rechtsstaat. Als de mijne maar recht staat”. Of moeten we er tóch van wakker liggen als de N-VA de aanval inzet op de rechtsstaat?

De Wever haalt ook enkele voorbeelden aan om zijn argumenten kracht bij te zetten. “Volgens het Akkoord van Dublin moeten asielzoekers zich registreren in het eerste Schengenland waar ze aankomen en daar de asielprocedure opstarten. Vaak is dat Griekenland. Maar de extreemlinkse Griekse regering zette de grenzen open, weigerde asielzoekers te registreren en organiseerde een schandelijk ondermaatse opvang. (...)”

“Het antwoord is toch simpel, denkt u misschien: pas de wet aan en maak die strenger. Maar daar wringt het schoentje. De Vreemdelingenwet is duidelijk én streng. Ze is vandaag nog even kristalhelder als gisteren: het komt de minister en niet de rechter toe om zo’n visum al dan niet toe te kennen. De rechter beroept zich op een interpretatie van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) die niemand anders in Europa hanteert of deelt. Theo Francken kan niets doen, hij kan niet eenzijdig het EVRM aanpassen.”

“Grootste respect voor rechters”

“Ik heb het grootste respect voor rechters en het werk dat zij vaak in moeilijke omstandigheden leveren. Zij moeten complexe situaties toetsen aan wetten die vaak slecht in elkaar steken, onduidelijk zijn of elkaar tegenspreken. Iets waar de rechterlijke macht de wetgevende en uitvoerende macht overigens vaak – en terecht – met de nodige kritische stemmen op wijst. Dat rechters dus een zekere ruimte voor interpretatie hebben, is onvermijdelijk.”

“Maar dat is iets anders dan een rechter die een duidelijke wet begint te interpreteren om vervolgens bij exact het tegenovergestelde uit te komen van wat de wetgever bedoelde. Dan ben je niet meer bezig met recht te spreken, maar met politiek te voeren. En als een rechter wetten wil maken, moet hij op een lijst gaan staan en het oordeel van de kiezer vragen. Dát is het evenwicht tussen rechtsstaat en democratie.”