Dit is de integrale brief:

“Geachte mevrouw Crevits

Hoe zit het met het onderwijs in Limburg? Weet u het nog?

De door u gevraagde Staten Generaal over het Limburgs onderwijs zal maandag plaatsvinden. Vorige week bleek het voor sommigen al een uitgemaakte zaak dat het een totale mislukking zal worden.

De discussie startte in de krant Het Belang van Limburg met de uitspraak “Een Staten-Generaal van amper twee uurtjes. Hebben we daar anderhalf jaar op moeten wachten?” De Limburgse publieke opinie pikte er gretig op in met uitlatingen als ‘een maat voor niets’, ‘geen plan’, ‘geldverspilling’, … Is de duur van een bijeenkomst dan een graadmeter voor de kwaliteit ervan?

Ik beschik niet over een kristallen bol, en wie weet krijgen de helderzienden gelijk, maandag. Maar toch. Het is merkwaardig hoe wij Limburgers er steeds in slagen om een negatief imago te creëren, zelfs over plannen die we nog niet kennen. De baby is nog niet eens geboren maar we weten wel al dat het een lelijk kind zal zijn.

Twee jaar geleden was er ook al een discussie met uitspraken over de dramatische achterstand van het Limburgs onderwijs. U relativeerde dat terecht tot enkele mijngemeenten en grote steden. Toegegeven, er dient nog veel werk te gebeuren in het Limburgs onderwijs maar enige nuancering over het dramatische in een vergelijkende context is wenselijk. Er zijn nu eenmaal sociaal-demografische feitelijkheden die verschillen van provincie tot provincie.

Dit werd deze week nog eens bevestigd in het vierjaarlijks PISA-rapport over onderwijs in de wereld. Er is een duidelijke correlatie tussen kansarmoede en afkomst met betrekking tot de resultaten. Leerlingen met een allochtone achtergrond halen doorgaans lagere scores in Vlaanderen. Die score ligt zelfs 15 tot 20% lager.

Is er dan niets gebeurd in de twee jaar die voorafgingen aan deze Staten Generaal? Niets is minder waar. De provincie zette fors in op het wegwerken van kansarmoede, taalachterstand en het ontdekken van techniektalent. Zo konden de lerarenopleidingen structurele projecten opzetten. Schitterende projecten die ingebed werden in het curriculum van studenten waardoor lectoren en leraren geprofessionaliseerd werden. Maar er was meer. Organisaties als Kind en Taal werden opgericht, initiatieven om bijvoorbeeld taalachterstand weg te werken bij kleuters in samenwerking met hun ouders. De provincie investeerde niet in losse acties met beperkte effecten maar wel in structurele projecten die blijvende resultaten opleveren. Helaas zijn de resultaten hiervan niet onmiddellijk zichtbaar aangezien dit om een proces van lange duur gaat. Voor sommige politici is er dan blijkbaar niets gebeurd in Limburg.

De Staten Generaal zal ongetwijfeld leiden tot een reeks nieuwe acties, daar ben ik alvast van overtuigd. Ja, de nood is hoog, maar ook hier moeten u en uw collega’s er rekening mee houden dat de vruchten van deze vele projecten pas goed zichtbaar en meetbaar zullen zijn tegen de tijd dat jongeren de overstap naar het hoger onderwijs maken.

En wat kan u doen voor het Limburgs onderwijs op organisatorisch vlak zodat we ook snel resultaten kunnen zien?

Ten eerste, versterk het tweedekansonderwijs om ongekwalificeerde jongeren en talrijke allochtonen (alsnog) een kans op een diploma te geven en zo het verloren talent te benutten. Waar vroeger tweedekansonderwijs vooral werd gevolgd door ‘ouderen’ die alsnog een diploma secundair onderwijs wensten te behalen, zien we nu dat steeds meer jongeren voor deze onderwijsvorm kiezen. Nog meer inzetten op dit onderwijs is dan ook de boodschap.

Ten tweede, maak snel werk van HBO5-onderwijs dat ingebed is in de hogescholen. Op die manier kunnen we ook de toegang tot het hoger onderwijs faciliteren en een bredere heroriëntering mogelijk maken. Jongeren die geen driejarige opleiding wensen te volgen in het hoger onderwijs of voor wie het bachelorniveau net te zwaar blijkt, kunnen op een lager niveau toch instromen. En wie als bachelor startte en vaststelt dat het niveau te hoog gegrepen is, krijgt de kans om te heroriënteren naar HBO5. Een nieuwe kans om een diploma hoger onderwijs te halen op een iets lager niveau. Hogescholen hebben dan een structurele oplossing voor de ongekwalificeerde uitstroom.

Mevrouw de minister, de acties die al bezig zijn in Limburg en de impact van de Staten Generaal zullen het Limburgs onderwijs op termijn zeker ten goede komen. Met de versterking van het tweedekansonderwijs en de hervorming van het hoger onderwijs met HBO5 kan uzelf ook op korte termijn al een structurele kentering mogelijk maken, niet enkel voor Limburg maar voor het hele Vlaamse onderwijs.

Wij geloven er alvast in!

Marc Hermans

Departementshoofd PXL-Education (Lerarenopleiding) Hogeschool PXL