‘Vlaamse regering bespaart op kinderbijslag, onderwijs en cultuur. Tegelijk sluist ze miljoenen extra door naar industrie’
De nieuwe Vlaamse regering geeft in 2020 bijna drie keer meer klimaatsteun aan de industrie: 93 miljoen euro. Dat leren de begrotingstabellen van minister Hilde Crevits (CD&V). Groen noemt dit een cadeau voor de grote bedrijven.
In Vlaanderen krijgen multinationals met een hoge stroomfactuur overheidssteun om ervoor te zorgen dat ze hun fabrieken hier houden en niet verhuizen naar het buitenland, waar een minder streng klimaatbeleid gevoerd wordt en de stroomfactuur bijgevolg lager ligt. In het vakjargon heet dit een carbon leakage-regeling.
Onder meer staalreus ArcelorMittal, chemiebedrijf BASF, mijnbouwer Nyrstar en olieconcern ExxonMobil ontvangen Vlaamse klimaatsteun. Dit jaar gaat het om een totaalsom van 34 miljoen euro. De begrotingstabellen van minister Hilde Crevits (CD&V), bevoegd voor economie, leren dat het bedrag volgend jaar bijna verdrievoudigt. In 2020 zal de industrie ruim 93 miljoen euro ontvangen.
Volgens minister Crevits is dit nodig om de bedrijven concurrentieel te houden. “Onze industriële topbedrijven zijn van groot belang voor de samenleving”, zegt Crevits. “Ze zorgen voor werkgelegenheid, productie, doen onze economie draaien en dragen bij tot de welvaart.” De minister verduidelijkt dat de stijging van de Vlaamse steun samenhangt met de oplopende kosten van het klimaatbeleid. “De laatste twee jaar is de kostprijs maal vijf gegaan.”
Groen ziet dat anders. De oppositiepartij heeft het over een cadeau voor de grote bedrijven. “Zij krijgen een zak belastinggeld in hun schoot geworpen. Niet toevallig heeft men dit proberen wegmoffelen in technische tabellen”, zegt Björn Rzoska, de groene fractieleider in het Vlaams Parlement. “Deze regering bespaart op kinderbijslag, onderwijs en cultuur. Tegelijk sluist ze geruisloos tientallen miljoenen extra door naar de industrie.”
Europa belast
De klimaatsteun voor de industrie is al langer omstreden. In oorsprong gaat het om een Europese regeling die bijvoorbeeld ook in Nederland en Duitsland wordt gebruikt om bedrijven te compenseren voor het zogeheten emissiehandelssysteem (ETS).
Sinds 2005 belast Europa de uitstoot van de zware industrie en de energiesector. Vervuilende bedrijven mogen maar tot een bepaalde grens broeikasgassen uitstoten. Voor alles wat daarboven zit, moeten ze ‘uitstootrechten’ aankopen. Vooral de energiebedrijven voelen dit. Daarom rekenen ze de meerkost van het emissiehandelssysteem door in de stroomfactuur.
Dat is althans de theorie. Een aantal specialisten en klimaatorganisaties denken dat energiebedrijven deze meerkost niet of maar gedeeltelijk doorrekenen aan de industrie. Bovendien zijn er vragen bij de hoogte van de Vlaamse steun.
Volgens de Bond Beter Leefmilieu (BBL) wordt de Vlaamse industrie te veel steun uitbetaald. “De energiemarkt in ons land wordt gedomineerd door kernenergie, een technologie die geen uitstoot veroorzaakt. Bij ons is de meerkost van het emissiehandelssysteem dus eerder beperkt”, zegt coördinator Mathias Bienstman. “Maar voor de Vlaamse klimaatsteun wordt gerekend met een Europees gemiddelde, waarin ook vuile Duitse steenkoolcentrales en Poolse bruinkoolcentrales vervat zitten.”
Miljarden
De industrie benadrukt dat de Vlaamse klimaatsteun belangrijk is. Volgens berekeningen van chemiekoepel Essenscia liggen de stroomprijzen in ons land sowieso 20 procent hoger dan in de buurlanden. Oliebedrijf Exxon Mobil laat in een mededeling weten dat het “een logische keuze is om het concurrentievermogen van een sleutelsector van de Vlaamse economie te beschermen”.
“Ik begrijp de economische redenering van de politiek”, reageert milieu-econoom Johan Albrecht (UGent). “Tegelijk: in internationale bedrijven zoals ArcelorMittal en ExxonMobil gaan miljarden rond. Ik betwijfel of de Vlaamse klimaatsteun voor hen echt een kwestie van leven of dood is. Misschien kan de regering haar geld beter aan iets anders uitgeven.”
