‘PS en N-VA hebben allebei betere opties dan met elkaar in zee gaan’: uw vragen over de formatie beantwoord door Bart Eeckhout
Na twee weken aftasten bij de verschillende partijen, heeft informateur Paul Magnette (PS) deze namiddag zijn eerste synthese voorgelegd aan de koning. Inmiddels is Magnettes opdracht met een week verlengd. Vraag blijft of hij voor een doorbraak kan zorgen? Krijgen we dan toch een paars-groene regering? Of moet de PS’er noodgedwongen met N-VA in zee? De Morgen-hoofdredacteur Bart Eeckhout beantwoordt uw vragen.
Live
Einde
We ronden deze chatsessie af. Hartelijk dank voor alle interessante vragen! U kan de antwoorden hieronder herlezen.
Hoe gaan Groen, sp.a en CD&V gedurende vijf jaar het verwijt overleven dat een regering die 30 procent van Vlaanderen vertegenwoordigt, een beleid voert dat door Vlaanderen betaald moet worden met hogere belastingen? – Anoniem, Antwerpen
Als die regering er komt, dan zal het wellicht toch één zijn met ook Open Vld er aan Vlaamse kant nog bij. Dan nog is er geen Vlaamse meerderheid. Hoeft ook niet, maar comfortabel is het natuurlijk niet. De partijen kunnen zich aan harde oppositie verwachten op rechts van N-VA en Vlaams Belang. Anderzijds: die harde strijd was er ook onder de regering-Di Rupo. Toen won N-VA wel, maar ze haalde alle winst bij Vlaams Belang. Ook meerderheidspartijen CD&V en Open Vld wonnen lichtjes, wat toch opmerkelijk was, gezien de polarisering over een regering zonder meerderheid in Vlaanderen.
Nog meer besparingen?
Er wordt gesproken over nieuwe belastingen en bezuinigingen maar wordt er ook nagedacht over efficiëntie bij het aanwenden van de middelen? Er zijn veel voorbeelden waar dat tekortschiet. Begin met het verslag van het rekenhof en ga dan veel verder. – Victgor Dauginet, Schilde
Zover zijn de onderhandelingen nog lang niet. U maakt niettemin een terecht punt: er valt in de staatshuishouding nog veel efficiëntiewinst te boeken. De huidige structuur zorgt per definitie voor veel overhead. De Vlaamse regering houdt alvast haar eigen subsidiestroom kritisch tegen het licht. Dat leidt, zoals blijkt, tot veel verontwaardiging, met name in de cultuursector, die zich geviseerd voelt. Maar het blijft een legitieme keuze om je af te vragen of alle uitgaven wel nuttig zijn, vooraleer je weer nieuwe initiatieven ontplooit.
Ik verneem zonet dat Sammy Mahdi en Joachim Coens doorgaan naar de tweede ronde van de voorzittersverkiezingen van CD&V. Wie maakt het meest kans? En kan die verkiezing een invloed hebben op de federale formatie? - Dries Vermeulen, Antwerpen
Sammy Mahdi en Joachim Coens waren licht favoriet, en ze hebben hun status dus bevestigd. Wie het uiteindelijk gaat halen, is onzeker, maar ik zou nu toch voorzichtig durven te gokken op Coens, die een perfect profiel heeft voor het CD&V-leiderschap. Hij heeft ervaring, maar komt als huidig havenbaas in Zeebrugge toch ook als outsider de nationale politiek binnen. Hij heeft bovendien de belangrijke regio West-Vlaanderen achter zich, zijn (vroeg overleden) vader Daniel was een befaamd CVP-politicus…
Coens heeft een interessant profiel: hij leidt een grote onderneming, is onbeschroomd christelijk en een tikje conservatief. Niet meteen iemand die snel in de armen van de PS zal springen, maar anderzijds staat hij voldoende los van de huidige partijkoers om onafhankelijk eigen keuzes te kunnen maken. Belangrijk is vooral dat de partij weer een leider zal hebben, begin december. Het is alvast een onzekerheid minder die de formatie kan doorkruisen.
Joachim Coens en Sammy Mahdi gaan door naar de tweede ronde van de CV&V-voorzittersverkiezingen.Beeld BELGA Worden formateurs/informateurs/verkenners/... eigenlijk betaald voor hun taak? Zo ja, over wat voor budgetten hebben we het dan? – Jeremy Loockx, Antwerpen
Neen. Informateur, preformateur, formateur… Ze worden allen geacht gratis te werken. Ze kunnen uiteraard wel blijven genieten van de vergoeding die ze al hebben als parlementslid of eventueel regeringslid. Ook het personeel dat hen eventueel assisteert, valt op kosten van de onderhandelaar zelf. In het geval van Paul Magnette kan hij dus bijvoorbeeld een assistent vanuit de partij PS meenemen, maar die krijgt geen extra budget of loon.
Informateur Paul Magnette (PS).Beeld Photo News Komt het door professor Bart Maddens voorspelde scenario dichterbij? Maddens ziet De Wever het ultieme voorstel van Magnette afwijzen wegens volstrekt onaanvaardbaar voor Vlaanderen, waarna CD&V en Open Vld de onverantwoordelijke houding van N-VA aanklagen en vervolgens uit verantwoordelijkheidszin en staatsmanschap in de regering zonder N-VA stappen. – Jean-Pierre Devriendt, Oostende
Geen idee of dit scenario exact zo gevolgd zal worden, maar realistisch klinkt het wel. Alle animo voor een regering met PS en N-VA allebei aan boord lijkt verdwenen. Niets is definitief, maar het paars-gele spoor ligt er momenteel morsdood bij.
Paars-groen-plus (met christendemocraten erbij) is ook nog lang niet rond, verre van zelfs. Maar een hard veto is er niet. Het lijkt de bedoeling van Magnette om CD&V, Open Vld, MR en mogelijk ook cdH met veel tijd en geduld te laten beseffen dat er in paars-groen-plus wel interessante deals te sluiten vallen. Makkelijk wordt dat niet. Vooral de aversie voor de soms zeer links uitpakkende Ecolo blijft groot bij Open Vld en CD&V.
Hoe kun je water en vuur verenigen? – Piet van Brande, Sint-Niklaas
Over de vereniging van PS en N-VA blijf ik sceptisch. Er is voor beide partijen te weinig drijfveer om met elkaar in zee te gaan. Ze hebben allebei betere opties: de PS een regering zonder N-VA, de N-VA een comfortabele plek in de federale oppositie. Alleen willen ze dat dus niet toegeven, om niet de zwartepiet toegeschoven te krijgen.
Ook een regering zonder N-VA blijft lastig, omdat Open Vld en CD&V erg beducht zijn om de N-VA een vrije rol in de oppositie te gunnen. Er zijn veel kritische stemmen, maar een hard veto is er niet. Hoe dan ook zal het nog veel tijd vergen om beide partijen te verzoenen met het idee van een regering zonder N-VA.
N-VA-voorzitter Bart De Wever.Beeld OPENVLD Is onze democratie dood?
Is onze democratie dood? Is het niet hoog tijd dat de twee grootste partijen verplicht worden om samen te regeren? – Els Lieten, Beringen
De frustratie over het feit dat het maar niet vooruitgaat en dat er veel stratego wordt gespeeld, is begrijpelijk. Toch kunnen we maar beter de democratische principes blijven omarmen. Ik kan u van harte het recente boek aanraden van mijn goede collega Joël De Ceulaer: Hoera! De democratie is niet perfect (uitgegeven bij Lannoo). Daarin betoogt Joël dat iedereen wel een reden heeft om zich druk te maken over de democratie, maar dat ze toch het beste systeem blijft om onze vrijheid en welvaart te garanderen . Dat geldt ook voor België: veel kan beter, maar dan nog leven we in een regio met hoge welvaart en een relatief hoog geluksgevoel.
Magnette is nu informateur. Hij zou binnen één tot twee weken zijn opdracht afronden, waarna er een preformateur wordt aangeduid. Die zou zowel paars-geel als paars-groen als keuze hebben. Is dit nog ernstig? Was het niet de bedoeling dat Magnette de richting zou aanwijzen (paars-geel of paars-groen)? – Mohamed Moelari, Gent
Paul Magnette zelf kreeg de opdracht om alle mogelijke coalities te onderzoeken. De verwachting is wel dat hij uiteindelijk met een advies komt om een bepaalde coalitie bij voorkeur te onderzoeken. De methode die hij hanteert, is interessant. Magnette probeert rond een aantal prioriteiten partijen bij elkaar te brengen die bereid zijn om op dat punt tot een akkoord te komen. Op die manier probeert hij een meerderheid als het ware ‘organisch’ te laten ontstaan.
Het is vrij duidelijk wat het opzet is: stukje bij beetje Open Vld en CD&V loswrikken uit hun angst om zonder N-VA te regeren, door ze te tonen dat een eerbaar akkoord ook voor hen mogelijk is. Of het gaat lukken, is zeer de vraag. Maar als je ervan uitgaat dat een regering met PS én N-VA onmogelijk blijft, is paars-groen met CD&V erbij de enige overblijvende optie.
Informateur Paul Magnette (PS).Beeld Tim Dirven Hoe de impasse vermijden?
Hoe de steeds vaker voorkomende impasse vermijden? Zou het geen goed idee zijn om, zoals een journalist voorstelde, in twee trappen te stemmen? Ronde 1 zoals nu. Op basis van de resultaten in ronde 2 een voorkeur uitspreken voor een bepaalde coalitie, waarin minstens één partij van de andere taalgroep moet zitten. De constellatie met de meeste stemmen krijgt dan drie maanden om een regering te vormen. Indien dit mislukt: opnieuw verkiezingen. – Pierre Burny, Brugge
Voorstellen om het kiessysteem aan te passen, duiken wel vaker op als de regeringsvorming moeizaam verloopt. Persoonlijk ben ik daar nogal sceptisch over. Politici kunnen maar beter behoedzaam zijn als ze de eigen spelregels herschrijven.
Onze recente ervaringen met aanpassingen van de kieswet zijn ook niet onverdeeld positief. Zo dachten we het moeizame coalities smeden te vergemakkelijken door alle verkiezingen samen te laten vallen. Het tegendeel blijkt nu het geval. Ook nu weer zou ik dus voorzichtig zijn om aanpassingen te doen die op het eerste gezicht nuttig lijken, maar in de praktijk compleet anders uitdraaien.
Wat zou een Vlaamse minderheid in de federale regering feitelijk betekenen als het op bestuurbaarheid neerkomt? – Alexandre Goossens, Leuven
Er is geen enkel wettelijk beletsel om een federale regering te vormen die geen meerderheid heeft in beide taalgroepen in de Kamer. Een gewone meerderheid van 76 kamerzetels op 150 volstaat. Een meerderheid in beide taalgroepen is enkel nodig voor bijzondere wetten of aanpassingen van de Grondwet.
De vorige federale regering had (bijlange) geen meerderheid in de Franstalige groep, met enkel MR aan boord. De regering daarvoor, met Elio Di Rupo als premier, had dan weer geen meerderheid in de Vlaamse groep. Dat leidde telkens tot hevig protest in de betreffende landsdelen, maar een hinderpaal voor het beleid was er niet.
Wel is er verplichte ‘pariteit’ bij de verdeling van de ministerposten: van elke taalgroep moeten er evenveel ministers in de regering zitten. De premier zelf kan daarbij als ‘neutraal’ beschouwd worden.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
