CD&V houdt deur van paars-groene regering potdicht
Is CD&V stilaan klaar om federaal te praten over een paars-groene coalitie? De deur leek op een kier te gaan, maar Kamerfractieleider Servais Verherstraeten en interim-voorzitter Griet Smaers gooien ze weer dicht. ‘Paars-geel blijft onze basisoptie.’
Terwijl informateur Paul Magnette (PS) deze week in stilte voort werkt en vertegenwoordigers van het middenveld ontmoet, houdt één vraag de Wetstraat in de ban: is er een paars-groene coalitie in de maak? Magnette zijn voorkeur gaat naar een constellatie met socialisten, groenen en liberalen, eventueel aangevuld met CD&V. N-VA valt uit de boot.
Wie zit in welke formule?
De paars-groene coalitie zou opgebouwd zijn rond drie politieke families: de socialisten (PS en sp.a), de liberalen (Open Vld en MR), en de groenen (Groen en Ecolo). CD&V kan dienen als bindmiddel.
Bij een paars-gele coalitie komt N-VA aan boord. Dan besturen liberalen (Open Vld en MR), socialisten (PS en sp.a) en N-VA. Mogelijk aangevuld met CD&V.
De rol van christendemocraten is daarbij cruciaal. De voorbije dagen zag het er naar uit dat dat de bocht werd ingezet. Tijdens het partijbureau afgelopen maandag gooide kopstuk Hilde Crevits de vraag op tafel: wat als we in de oppositie belanden bij een paars-groene coalitie? Kan de partij dan het verschil maken naast het geweld van N-VA en het Vlaams Belang in de oppositie? Heel wat aanwezigen lazen daarin een poging mee aan boord te klimmen van paars-groen. Eerdere indiscreties wezen ook al in de richting.
De partij stuurt nu bij. “Ik geef een heel andere interpretatie aan dat partijbureau”, zegt CD&V-fractieleider Servais Verherstraeten. “Onze positie is niet veranderd, dat was de essentie van wat werd besproken. Paars-geel blijft onze basisoptie.”
Hij wordt bijgetreden door interim-voorzitter Griet Smaers, die de federale formatiegesprekken van nabij opvolgt. “Wij hameren er nog altijd op dat de twee grootste partijen van beide zijden van de taalgrens, N-VA en PS, hun verantwoordelijkheid moeten nemen”, zegt ze.
Grand canyon
Voor CD&V is dat de meest comfortabele positie. Zo wordt de verantwoordelijkheid weer bij de Vlaams-nationalisten gelegd en moet er (nog) niet zelf gekozen worden. De partijtop houdt wel degelijk rekening met paars-groen, maar die optie – zonder Vlaamse meerderheid – is moeilijk verteerbaar voor een van deel de achterban.
N-VA probeert trouwens net het omgekeerde, en zet druk op de andere partijen. Ondervoorzitter Lorin Parys benadrukte donderdagochtend in De ochtend dat zijn partij wel degelijk wil meebesturen, ook al is dat met de PS. “CD&V en Open Vld hebben de sleutels in handen”, zei Parys.
En wat met de Open Vld? Magnette probeert ook de liberalen te overtuigen voor zijn droomscenario. De Gentse burgemeester Mathias De Clercq pleitte er openlijk voor om te kiezen voor paars-groen, zijn Kortrijkse collega Vincent Van Quickenborne houdt vast aan paars-geel. Voorzitter Gwendolyn Rutten houdt de lippen op elkaar en wacht af.
Euthanasie en abortus
Bijkomend struikelblok op de weg naar paars-groen zijn de ethische dossiers die momenteel in het parlement besproken worden. Open Vld voert daar de forcing om een versoepeling van de abortuswetgeving en de regels rond euthanasie bij dementie aan te passen. Ze krijgen daarbij de steun van de andere paars-groene partijen.
De christendemocraten zijn niet gediend van de dadendrang van de liberalen. Ze vragen een grondig debat over moeilijke ethische kwesties en huiveren ervoor om die snel-snel in de Kamer goed te keuren. Dat Open Vld, nog steeds een coalitiepartner in de federale regering, geen rekening met hen houdt, zet kwaad bloed. “De frustratie is groot”, zegt Verherstraeten. “We zullen er alles aan doen om ons vel duur te verkopen.”
Dat die wrevel tussen beide partijen doorwerkt bij de federale formatie, is overdreven. “We gaan als volwassenen om tafel”, zegt Smaers. Wel kaartten de CD&V-onderhandelaars de ethische thema’s aan bij hun ontmoetingen met Magnette. “We voeren onze strijd op alle mogelijke niveaus”, zegt ze.
Hoewel het parlement traditioneel vrij spel krijgt over ethische thema’s, zullen de onderhandelaars in het regeerakkoord wel afspraken maken binnen welke krijtlijnen er gespeeld kan worden. De vraag is hoe hard de christendemocraten het finaal zullen spelen. Opvallend: kandidaat-voorzitter Sammy Mahdi is voorstander van het Open Vld-voorstel over euthanasie bij dementie.
De informateur brengt volgende maandag opnieuw verslag uit bij de koning. Het ongeduld om eindelijk over te gaan tot echte gesprekken groeit bij zowat alle partijen. Maar voorlopig durft niemand zijn stelling te verlaten.
