De aanklacht tegen "kat met negen levens" Benjamin Netanyahu schudt de kaarten door elkaar in Israël
Dit is een situatie waarvoor in het Engels de uitdrukking "uncharted waters" werd uitgevonden: onverkend gebied, toestanden die zich nooit eerder hebben voorgedaan. Want een premier in functie die in beschuldiging wordt gesteld is een primeur voor Israël. Dat die premier bovendien al ontslagnemend was, maakt het allemaal nog complexer. En dan nog in een periode van politieke instabiliteit, na twee verkiezingen op rij, zonder uitzicht op een nieuwe regeringscoalitie. Eén ding lijkt zeker: Netanyahu zal zijn huid duur verkopen. Hij maakt zich klaar voor een lang juridisch gevecht en voor een harde politieke overlevingsstrijd.
In een televisietoespraak reageerde de premier met de verbetenheid en vechtlust die hem eigen is. Hij ging in de tegenaanval en beschuldigde het gerecht van een poging tot een staatsgreep. Niet hij, maar juist de onderzoekers van het parket dienden te worden onderzocht. Hij bevestigde dat hij niet zou opgeven en het land zou blijven leiden.
Wettelijk is een premier in Israël niet verplicht om op te stappen, zolang hij niet veroordeeld is. Een andere kwestie is of hij nog in aanmerking komt om een volgende regering te leiden. Daarover zijn de meningen van Israëlische rechters en juristen blijkbaar al verdeeld - voer voor een eerste mogelijke juridische betwisting.
Maar een tweede juridisch steekspel kan er komen rond de immuniteit die hij, in principe, aan het parlement kan vragen. Die zou hem beschermen tegen vervolging. Zelfs al lijkt de kans klein dat het huidige parlement hem zo'n immuniteit zou gunnen, dan nog kan die procedure alleen al de rechtsgang van het eigenlijke proces vertragen. Netanyahu zal er alles aan doen om tijd te kopen.
Barsten in de eenheid?
De vraag is intussen wat er op het politieke front zal gebeuren. Tot nu toe bleef de Likoed-partij haar leider Netanyahu grotendeels en met overtuiging steunen. Likoed betekent overigens "eenheid" en die naam doen de partijleden doorgaans alle eer aan. Tenzij ze er ook werkelijk uit stappen en overlopen - een veel voorkomend verschijnsel in de Israëlische politiek.
In dat pantser van eenheid zouden nu toch wel barstjes kunnen komen. De eerste dissidente geluiden beginnen nu al op te borrelen. Is het de moeite waard om voort te werken met een leider die de komende jaren net zo veel onder persoonlijke juridische besognes zal gebukt gaan als onder de politieke en veiligheidsproblemen van zijn land? Levert Netanyahu's forse en polariserende tegenaanval en retoriek meer stemmen op dan dat er verloren zullen gaan voor de partij? Die kritiek komt er zeker, beperkt of breed, van binnen de partij en van commentatoren daarbuiten.
De kat met negen levens
Wat dat betekent voor Likoed, voor de regeringsvorming en voor nieuwe verkiezingen is nu even spannend als onzeker. In een haast onmogelijk soepel scenario scheurt de partij onmiddellijk, en toont een belangrijk aantal Likoed-parlementsleden zich toch nog bereid om met Benny Gantz van de centrumpartij Blauw-Wit een coalitie te vormen. Gantz heeft zijn kans om een coalitie op de been te brengen sinds woensdag dan formeel wel verkeken, in de schoot van het parlement zou zo'n herschikking alsnog mogelijk zijn binnen een termijn van drie weken.
Laten we er toch van uitgaan dat het zo'n vaart niet loopt en dat er wel degelijk nieuwe verkiezingen komen. Ook dan kan Netanyahu als kopman van zijn partij worden uitgedaagd. Hij kan die strijd winnen of verliezen. Wint hij die (nog steeds het waarschijnlijkste verloop), dan kan hij campagne voeren in de rol van de valselijk beschuldigde maar strijdvaardige leider. Of hem dat veel of weinig stemmen oplevert, staat nog te bezien.
Verliest hij die strijd om het leiderschap, kan er een ander Likoed komen - een Likoed met een andere stijl en toon. Of dat de partij weer zal vooruithelpen, kan nu ook niemand voorspellen. Toch mag je aannemen dat een coalitievorming met Blauw-Wit dan iets makkelijker zou worden. De persoon van Netanyahu was voor Blauw-Wit een belangrijke sta-in-de-weg.
Wat er ook van zij, Netanyahu is een kat met negen levens. Hij is al veel vaker afgeschreven en politiek dood verklaard en wist toch steeds weer stand te houden. Hij zal er alles aan doen om zo lang en zo ver mogelijk uit de klauwen van het gerecht en uit de gevangenis te blijven. Daarvoor helpt het als hij premier kan blijven. Zijn persoonlijke en politieke agenda gaan nu meer dan ooit hand in hand.
Bekijk hier het verslag van "Het Journaal" met een woordje uitleg door Bert De Vroey:
