Het einde van party prince Andrew: ‘Hij leed enorm aan het ‘syndroom van de tweede zoon’’
Het feest is voorgoed voorbij voor de party prince: de Britse prins Andrew legt alle openbare functies neer nadat hij zich in de nesten gewerkt heeft in een BBC-interview over de affaire-Epstein. Eigenlijk heeft het nog lang geduurd: waar ‘Randy Andy’ kwam, waren schandalen – en jonge vrouwen – nooit ver weg.
Moet zijn dochter, prinses Beatrice, haar groots opgezette trouwpartij volgend jaar annuleren? Is het waar dat Andrew een nieuw televisieoptreden plant om zijn domme uitspraken te verduidelijken? Zal de prins zich moeten verantwoorden voor het gerecht over zijn kwalijke omgang met jonge vrouwen? Vast staat dat geen enkel bedrijf of organisatie nog met de Britse prins gezien wil worden, en dat Andrew nu thuis met zijn vingers zit te draaien. Maar dat het zover is moeten komen, is niet verbazend voor wie de Duke of York een beetje kent.
Andrew is de derde van vier kinderen en de tweede zoon van koningin Elizabeth. Hij wordt omschreven als haar lieveling, al zegt Lia van Bekhoven, VRT-correspondente in Groot-Brittannië, dat we ons daar vooral niet te veel bij moeten voorstellen: “De familiale relaties aan het Britse hof zijn veeleer formeel dan warm.”
De prins volgde een oerklassieke opleiding aan een kostschool in Schotland. Andrew, aan wie geen intellectueel verloren is, ging daarna niet naar de universiteit maar koos voor een militaire carrière. Hij leerde vliegen met een helikopter en vocht mee in de Falklandoorlog tegen Argentinië, een prestatie waar hij toch enige tijd op kon teren.
Gelukkig huwelijk
Al in die jaren – Andrew was toen een frisse twintiger – maakte hij naam als Randy Andy, Ranzige Andy. Of zoals The Daily Mail het omschreef: Randy Andy and His Web of Armcandy (‘trofeevrouwen’). Bezorgdheid over de flierefluitende koningszoon werd evenwel gesust door zijn huwelijk met Sarah Ferguson, met wie hij in 1986 trouwde.
Het was een gelukkig huwelijk, beweerde Andrew vorige week tijdens het inmiddels beruchte interview met BBC Newsnight, maar iedereen herinnert zich de tenenknabbelende minnaar van Fergie. Die liet zich trouwens ooit grappend ontvallen dat ze de tijd verdreef door videocassettes te huren terwijl haar echtgenoot zich bezighield met zijn 27 concubines.
Aan dat huwelijk kwam in 1996 een einde, hetzelfde jaar waarin ook Charles en Diana officieel scheidden. Een annus horribilis was dat voor het Britse koningshuis, dat geacht werd om ’s lands waarden en normen voor te staan. Die barsten in het koninklijk imago hadden gelijmd kunnen worden als Andrew, zoals The Guardian het omschrijft, ‘were living a life of green wellies and specialty dogs’.
Niet dus: in plaats van zich in alle luwte met groene tuinlaarzen en rashonden onledig te houden, vloog Prins Playboy naar het halloweenfeest van model Heidi Klum in New York (thema: kinky sex), werd hij gespot op Thaise stranden met schone vrouwen in bikini, en in Los Angeles met Playboy-pin-ups. De nieuwbakken vrijgezel pikte als het ware zijn jonge leven weer op: eentje vol glamoureuze feesten, dubieuze vrienden en jonge vrouwen. Enig verschil: Andrew was inmiddels bijna veertig. Zelf relativeert hij dat losbandige imago. “Ik vind het wat overdreven. Ik heb nooit echt gefeest (...) Mijn bezoeken aan Epstein hadden zeker niets te maken met feesten”, vertelde Andrew aan de BBC.
“Andrew leed enorm aan het ‘syndroom van de tweede zoon’”, zegt Van Bekhoven: te veel geld en niets omhanden. Zeker nadat zijn tijd in het leger erop zat, stelde hij nog maar weinig voor. “De prins heeft wanhopig gezocht naar een manier om zich nuttig te maken en creëerde een functie voor zichzelf: speciaal gezant voor de buitenlandse handel van het Verenigd Koninkrijk.”
De prins reisde de wereld rond om Britse bedrijven in het buitenland te promoten, en dat deed hij eigenlijk nog niet zo slecht. “Het bedrijfsleven is best enthousiast over hem”, weet Van Bekhoven, ook al werd gelachen dat het voor Andrew ook een prima gelegenheid was om overal mondaine feestjes af te schuimen. Hij richtte ook Pitch@Palace op, waarmee hij jonge ondernemers steunt.
Maar Andrew heeft zijn karakter niet mee. Hij staat bekend als dom, arrogant en boertig. “Hij is aanmatigend en praat alsof we nog in de jaren 60 leven, zonder enig respect voor minderheden”, stelt Van Bekhoven. Zo kwam onlangs uit dat Andrew zonder verpinken het zeer omstreden woord ‘nigger’ gebruikt, een Amerikaanse ambassadeur beschreef hem ooit als onbeleefd. Van Bekhoven: “Andrew heeft totaal geen voeling met maatschappelijke veranderingen. Hij beseft niet hoe mensen naar hem kijken.”
Tragikomisch
Achteraf bekeken is het raar dat het zo lang geduurd heeft voor Andrew struikelde over zijn eigen stommiteiten. Altijd al was hij immers omgeven door een zweem van controverse. Hij kwam in opspraak door de schoonzoon van de Tunesische dictator Ben Ali op de lunch uit te nodigen in Buckingham Palace. Hij ging er een paar dagen tussenuit met een Libische wapensmokkelaar en verkocht via een dubieuze financiële constructie een huis aan een schoonzoon van de toenmalige Kazachse president Noersoeltan Nazarbajev.
Bovendien bleek hij consequent helikopters te verwarren met taxi’s: de prins zag er geen graten in om duizenden Britse ponden te verkwanselen aan een helikoptervlucht naar een of ander golfterrein. Enter een zoveelste bijnaam: Airmile Andy.
Zijn liederlijke levensloop werd door de Britten lange tijd evenwel als vermakelijk ervaren, tragikomisch ook. Nochtans kwam er al in 2011 commentaar op zijn vriendschappelijke omgang met miljardair Jeffrey Epstein, toen reeds veroordeeld voor zedenfeiten. Andrew verloor zijn job als gezant en moest breken met Epstein, al is de vraag nu waarom hij in die tijd vier dagen lang logeerde bij Epstein thuis, in New York. Andrews uitleg daarvoor: dat was nu eenmaal praktisch.
Bovendien duiken de eerste beschuldigingen van seksueel wangedrag al op in 2015. Virginia Roberts Giuffre, de jonge vrouw met wie hij op de foto staat, zegt dat ze op 17-jarige leeftijd meermaals seks met hem had. Het is met haar dat hij zweterig gedanst zou hebben in een nachtclub.
Klopt niet, vertelde Andrew aan de BBC: door een overdosis adrenaline in de Falklandoorlog kan hij niet zweten, en die avond is hij met zijn dochter pizza gaan eten. Een andere vrouw, Johanna Sjoberg, zegt dat Andrew haar borsten betastte in de woning van Epstein. Onzin, zo wimpelde de prins die beschuldigingen af. Bovendien heeft hij bij Epstein nooit iets ongepasts opgemerkt.
Bazig, koppig en eigengereid
“Bij machtige figuren als Donald Trump of Harvey Weinstein zie je hetzelfde patroon terugkeren: als één vrouw klacht indient, wordt ze niet serieus genomen. Je hebt bij wijze van spreken vijftig vrouwen nodig voor er iemand luistert”, verklaart Van Bekhoven hoe Andrew zo lang de dans kon ontspringen.
Of de prins in al die jaren door zijn entourage dan nooit gewaarschuwd is voor de potentiële gevolgen van zijn gedrag? “Vast wel,” denkt Van Bekhoven, “maar hij laat zich graag omringen door mensen die hem gelijk geven. Bovendien is Andrew bazig, koppig en eigengereid. Dat bewijst ook Jason Stein, de persman die hij in september inhuurde en die drie weken geleden alweer opstapte omdat Andrew tegen zijn advies in toch dat interview met de BBC toezegde.”
Dat desastreuze gesprek, waarmee Andrew finaal zijn eigen gat groef, toont volgens Van Bekhoven ook aan hoe stuurloos de Britse monarchie is. “Elizabeth is 93 en trekt zich steeds meer terug. Charles, William en Harry leven elk op hun eigen eilandje. Er is geen centraal gezag meer, waardoor Andrew de ruimte kreeg om zo’n stommiteit te begaan.”
Desondanks staan de Britse royals vooralsnog sterk genoeg om deze storm te overleven. Prins Charles heeft wel al vaker gezegd dat het hof danig uitgedund wordt als hij ooit koning wordt: hoe meer familieleden met officiële functies, hoe meer kans op schandalen. Een duidelijke sneer naar zijn broer. Diens rol is alvast uitgespeeld: niemand die nog met Andrew gezien wil worden.
“Als het daarbij blijft, komt hij er nog goed vanaf”, zegt Van Bekhoven. “Evengoed staat morgen de FBI aan zijn deur.”