“Kat ongecontroleerd buitenlaten is in strijd met EU-regels”

De huiskat is een van de grootste uitroeiers van diersoorten ter wereld, schrijven de onderzoekers in het Journal of Environmental Law. Alleen al in Nederland worden elk jaar naar schatting 140 miljoen dieren door katten gedood. Meer dan de helft van deze slachtoffers is toe te schrijven aan katten met een eigenaar. Dat zijn er in Nederland tussen de 2 en 3 miljoen, naast tienduizenden zwerfkatten, verduidelijken ze. 

Onder de slachtoffers zijn verschillende typen vogels en zoogdieren, zoals weidevogels en vleermuizen, maar ook reptielen, vissen en amfibieën. Dat is niet alleen schadelijk, aldus de rechtswetenschappers, het is ook illegaal. Onder de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn is Nederland immers verplicht om bepaalde soorten en hun leefgebieden te beschermen, en mogelijke bedreigingen te beperken. 

Een kat toezichtloos laten rondlopen is feitelijk al verboden, zeggen de juristen. "Wie een rechtszaak aanspant tegen de Nederlandse overheid, die de Europese regels moet handhaven, maakt dus een goede kans op succes", merken ze op.  Beschermde dieren opzettelijk doden of verstoren is namelijk in strijd met de EU-richtlijnen. Katten buiten vrijuit laten, wetende wat voor schade ze daar aanrichten, valt hier ook onder volgens de juristen. “Ook al is het niet je bedoeling om wilde dieren te schaden wanneer je het kattenluik open laat, dat is wel wat er op grote schaal gebeurt”, zegt onderzoeker Somsen.

Dierenrechtenorganisatie Animal Rights is het eens met de juristen uit Tilburg. “Katten buiten zijn niet alleen een gevaar voor de fauna, maar lopen ook zelf gevaar, bijvoorbeeld door het verkeer of te eindigen in een asiel”, klinkt het bij de Nederlandse afdeling van de groep. Een fokverbod en verplichte sterilisatie -die al geldt in Vlaanderen- zou het aantal katten in Nederland ook drastisch kunnen verminderen.

Gaia is een andere mening toegedaan. “Naar buiten kunnen gaan is een enorme verrijking voor katten. Veel katten gaan graag buiten en gedragsdeskundigen zijn het er ook over eens dat het goed is dat ze naar buiten gaan”, aldus directeur van Gaia Ann De Greef. “Een binnenomgeving kan, hoe goed die ook is aangepast aan katten, niet tippen aan de ervaringen die een kat buitenshuis opdoet.”

Gaia klaagt aan dat de wetenschappers ervan uitgaan dat katten verantwoordelijk zijn voor alles wat misloopt in de natuur. “Alsof de kat alleen verantwoordelijk is voor de achteruitgang van bijvoorbeeld de stadsmus, en niet pesticiden, de overpopulatie of vervuiling”, klinkt het nog.

De Greef ontkent niet dat katten een invloed hebben op het vogelbestand, maar ze vindt ook dat men niet moet overdrijven. “Er zijn ook pragmatische tussenoplossingen, zoals het afbakenen van de tuin, zodat de katten wel buiten kunnen maar niet verder kunnen dan de tuin.” De stelling van de wetenschappers komt volgens De Greef overeen met het pleiten om helemaal geen katten meer te houden. 

De Europese Commissie reageert dan weer sceptisch op het verhaal. “Maak dat de kat wijs!”, twittert het Nederlandse bureau van het dagelijks EU-bestuur. “De Commissie gaat katteneigenaren niet vragen om hun dieren aan te lijnen. Katten zijn volgens onze informatie niet de grootste bedreigingen voor de biodiversiteit.”