Stevig maar niet stabiel: meerderheid in Europese Commissie moet volgens Reynders stabiliseren

Met 461 stemmen voor en 157 stemmen tegen (bij 89 onthoudingen) kan de Commissie van Ursula von der Leyen claimen dat een grote meerderheid van de Europarlementsleden haar steunt. Die steun komt voornamelijk uit de drie grootste fracties. De christendemocratische EVP, de sociaaldemocratische S&D en het liberale Renew Europe vormen de ruggengraat van de nieuwe Commissie en konden door de voorzitter overtuigd worden hun steun uit te spreken.

Voor de Belgische commissaris in de ploeg van von der Leyen, ontslagnemend minister Didier Reynders, komt het er nu op neer die meerderheid te stabiliseren. "Op nationaal niveau is het gemakkelijk: daar moeten steevast compromissen gesloten worden tussen de partijen die samen een coalitie vormen, terwijl het in het Europees Parlement mogelijk is dat per dossier een andere meerderheid moet worden gezocht."

Ondanks de ruime steun voor von der Leyen beschouwt Reynders de meerderheid van EVP, S&D en Renew nog niet als stabiel. "Maar hij is toch al steviger dan voorheen", nuanceert hij. In juli had von der Leyen maar negen stemmen op overschot toen het parlement over haar benoeming tot Commissievoorzitter stemde. Met name bij de socialisten konden heel wat verkozenen het toen niet opbrengen om voor de Duitse EVP'ster te stemmen. Nu was de fractiediscipline bij S&D veel groter.

Reynders wijst erop dat de samenstelling van het parlement complexer is dan voorheen, omdat twee fracties niet meer volstaan om aan een meerderheid te geraken. Toch zou het ook in het voordeel van het parlement zijn als het een stabiele meerderheid op de been kan brengen, zegt Reynders. Dan kan het namelijk zwaarder wegen op onderhandelingen met de lidstaten.

Toch sluit ook de nieuwe Belgische commissaris niet uit dat de Commissie nu en dan naar alternatieve meerderheden op zoek zal moeten gaan, waarbij nu eens de groenen, dan weer de conservatieven de nodige stemmen moeten leveren.

Zelf zal Reynders onder meer bevoegd worden voor het handhaven van de rechtsstatelijke principes in de EU-landen. Er zal een jaarlijks rapport per lidstaat worden opgesteld, en dat zal zo zijn voordelen hebben. "Het zal nuttig zijn om te kunnen ingrijpen van zodra er ongerustheid is over op stapel staande wetgeving, bijvoorbeeld door in het kader van onze jaarlijkse oefening waarschuwingen of aanbevelingen uit te vaardigen. De huidige artikel 7-procedure (de zogenaamde 'atoombomprocedure', red.) komt erop neer dat in landen als Polen en Hongarije pas kan worden geïntervenieerd wanneer de problemen al zeer groot zijn." 

Wegens de vereiste unanimiteit onder de lidstaten kan de bestaande procedure bovendien maar moeilijk uitmonden in de ultieme sanctie: de schorsing van het stemrecht van het betrokken land in de Europese ministerraden.