Koninklijke Schenking moet beslissen of Park van Laken opengaat voor publiek

Het Koninklijk domein in Laken, momenteel de tuin van de koning, is met zijn 180 hectare grond de grootste groene ruimte van Brussel. Het ligt in een dichtbevolkte regio van Brussel maar het park is slechts drie weken per jaar toegankelijk voor het grote publiek. De laatste jaren gaan steeds vaker stemmen op om het park van Laken permanent open te stellen. Verschillende politieke partijen van over het hele politieke spectrum dienden al resoluties in maar ook verschillende burgerbewegingen zijn het idee genegen.

Het koninklijk domein in Laken is voor 51 procent eigendom van de Koninklijke Schenking, de andere 49 procent is eigendom van de Belgische Staat, waarbij het beheer in handen is van de Regie der Gebouwen. Het kasteel zelf wordt door de Regie der Gebouwen ter beschikking gesteld aan koning Filip.

De Regie der Gebouwen onderzocht in een interne nota wat de mogelijkheden zijn om het park van Laken permanent gedeeltelijk open te stellen. Die nota in handen krijgen, bleek moeilijker dan gedacht. 

Twee WOB-verzoeken (wetgeving inzake openbaarheid van bestuur) bij de Regie der Gebouwen werden sinds april 2019 geweigerd. Zelfs toen de beroepscommissie voor de toegang tot Bestuursdocumenten besliste dat de nota moest worden vrijgegeven, werd ze nog steeds niet gelost. 

Ook minister Koen Geens (CD&V), bevoegd voor de Regie der Gebouwen, wou de interne nota aanvankelijk niet vrijgeven, ook niet aan het parlement. Uiteindelijk werd hij begin november dan toch doorgestuurd, het moment dat hij ook aan de parlementsleden werd vrijgegeven.

De beknopte nota van zeven pagina’s dateert van februari 2017 en werd geschreven door de juridische dienst van de Regie der Gebouwen. Die besluit dat het aan de Koninklijke Schenking is om te beslissen over een eventuele openstelling van het park van Laken. 

In de nota lezen we dat de Koninklijke Schenking aan zet is en ze verwijst daarvoor naar een passage in het Koninklijk Besluit van 1930 waarin staat dat de KS in het leven werd geroepen om “te beantwoorden aan de vaderlandslievende gevoelens en aan de bezorgdheid voor het behouden van ’s lands natuurschoonheden” Uit deze passage zou volgens de nota “mogelijks een beslissing afgeleid kunnen worden of het wel of niet in het belang van het natuurbehoud is om het park open te stellen voor het publiek.”

Aangezien het aan de Koninklijke Schenking is om te waken over het behoud van de bestemming van zijn goederen lijkt de beslissing over het openstellen uitsluitend bij de Koninklijke Schenking te liggen, gaat de nota verder.

De Regie schuift verder twee mogelijke scenario’s naar voor: De KS kan een akkoord over de openstelling sluiten met de Regie der Gebouwen, die de andere helft beheert. Of de Koninklijke Schenking verkoopt haar deel van het domein aan de Staat, zodat de Regie kan beslissen over een mogelijke openstelling.

Over eventuele kosten die gepaard gaan met de openstelling zegt de nota niets.

Opvallend: in een begeleidende brief aan het parlement, die de nota vooraf gaat, is minister Koen Geens bijzonder scherp voor zijn eigen administratie. De nota zou door “de korte tijdspanne” waarin ze geschreven is “tekortkomingen” vertonen. Verder maakt de minister melding van “feitelijke onjuistheden” en het feit dat de nota “onvolledig” is. De minister concludeert dat de Regie “geen enkele bevoegdheid” heeft om het park open te stellen en dus ook geen onderhandelingen daarover kan opstarten.

Hoewel het Koningshuis geen eigenaar is van het domein hebben ze wel een belangrijke stem in dit dossier. Insiders vertellen ons dat het paleis niet enthousiast is om het park permanent open te stellen voor publiek. Zij zien hun laatste privacy niet graag verdwijnen.

De woordvoerder van het Koninklijke Paleis laat weten dat hij geen reactie wenst te geven en verwijst door naar de Koninklijke Schenking, omdat die bevoegd is.

Gevraagd aan de Koninklijke Schenking hoe zij staan tegenover het permanent openstellen van het park reageren ze: “De Koninklijke Schenking is geen eigenares van de geheelheid van het Koninklijk park van Laken. Bovendien wordt het gedeelte waarvan de Koninklijke Schenking eigenares is ter beschikking gesteld van het Koningshuis, overeenkomstig de contractuele verbintenissen die door de Staat begunstigde aanvaard werden: het is niet aan de Koninklijke Schenking om zich hierover uit te spreken.” En zo verwijst iedereen door naar elkaar.

Hoeveel kost het onderhoud van het park nu aan de belastingbetaler? De Koninklijke Schenking staat in voor het groenonderhoud, maar met de Regie der Gebouwen is afgesproken dat zij de kosten terugbetalen voor het deel van het park dat toebehoort aan de staat. Vorig jaar betaalde de Regie der Gebouwen (en dus de belastingbetaler) daarvoor 1,045 miljoen euro aan de Koninklijke Schenking. Die spreekt zelf over 973.583 euro.