Van "Brabants trekpaard" tot net niet de eerste vrouw als premier: de tragiek van CD&V in "Wissel van de macht"
In de derde afleverig van de Canvas-reeks "Wissel van de macht" bekijkt Marc Van de Looverbosch hoe het de Vlaamse christendemocraten de voorbije 20 jaar is vergaan. Na de dioxinecrisis van 1999 leden de CVP en premier Jean-Luc Dehaene een historische verkiezingsnederlaag. Grote kanonnen als Dehaene, Martens en Tindemans maakten plaats voor nieuwe leiders als Leterme, Peeters en Thyssen. Maar de schoenen van de oude leiders bleken wat groot om te vullen.
"Let the beast go": die legendarische woorden van voormalig premier Jean-Luc Dehaene, alias het Brabants trekpaard, zouden de Vlaamse christendemocraten symbolisch nog zuur opbreken. In 1999 lijden de CVP en Dehaene een historische verkiezingsnederlaag na de dioxinecrisis. Via besmet veevoeder zijn giftige dioxines in de voedselketen terechtgekomen.
CVP wordt CD&V, maar er is een "complot"
Voor het eerst sinds mensenheugenis belandt de CVP in de oppositie en Jean-Luc Dehaene trekt zich terug in het Europees Parlement. Coming man Stefaan De Clerck volgt Marc Van Peel op aan het hoofd van de partij en probeert de partij te vernieuwen. CVP wordt CD&V en een nieuwe garde wordt aangetrokken: Yves Leterme, Marianne Thyssen en Wouter Beke.
Maar de ietwat wollige Stefaan De Clerck slaagt er maar niet in zijn partij goed te laten draaien in de oppositie. Niet alle schaapjes volgen en er rijst dissidentie in de rangen, met in een hoofdrol oud-voorzitter Johan Van Hecke.
Lees verder onder het videofragment.
Vlaams kartel als breekijzer
Stefaan De Clerck moet het in 2003 afleggen tegen premier Guy Verhofstadt (Open VLD). Yves Leterme wordt het nieuwe boegbeeld, maar zal de man met het imago van de grijze boekhouder erin slagen enige schwung in CD&V te krijgen?
Het tovermiddel heet N-VA. Door een kartel te smeden met CD&V en de dan nog kleine Vlaams-nationalistische partij van Geert Bourgeois slaagt Leterme erin de macht van paars te breken. Het Vlaams kartel wordt de grootste politieke formatie, Leterme wordt Vlaams ministerpresident en loodst Kris Peeters en Inge Vervotte in zijn regering. De aanval op paars in de Wetstraat is ingezet.
Lees verder onder het videofragment.
"Goed bestuur" eindigt in chaos
In 2007 volgt de bekroning: Yves Leterme en zijn Vlaams kartel slagen erin paars te breken met enkele welgemikte woorden: "goed bestuur" en "wie gelooft die mensen nog". Leterme laat zich als minister-president opvolgen door Kris Peeters en schuift door naar het federale niveau.
Het kartel heeft de N-VA electorale wind in de zeilen gegeven. Ook de nieuwe en spitse N-VA-voorzitter Bart De Wever valt in de smaak bij veel Vlaamse kiezers. Gevolg: het communautaire thema staat weer hoog op de agenda, tot groot ongenoegen van de Franstaligen. De formatie van Leterme I gaat niet over rozen en de N-VA zegt uiteindelijk het vertrouwen in de regering op.
Een jaar later krijgt premier Leterme het moeilijk door de bankencrisis. Politieke inmenging bij Fortis, luidt de beschuldiging. Minister van Justitie Jo Vandeurzen houdt de eer aan zichzelf, en uiteindelijk moet ook premier Leterme naar de uitgang worden begeleid: een ondankbare taak voor toenmalig partijvoorzitter Marianne Thyssen.
Lees verder onder het videofragment.
Boegbeeld tegen wil en dank
In 2010 zit ook Thyssen in de hoek waar de klappen vallen. De intussen weer als premier gerehabiliteerde Yves Leterme schuift haar naar voren als boegbeeld, en dus kandidaat-premier. Een nieuwe ondankbare taak voor Marianne Thyssen. "Een rotopdracht", zegt Wouter Beke.
Het onvermijdelijke gebeurt: CD&V krijgt een electorale klap. Net als haar peetvader Jean Luc Dehaene trekt Marianne Thyssen zich terug in het Europees Parlement. "Ze was ermee klaar", aldus haar opvolger Wouter Beke.
Lees verder onder het videofragment.
Definitieve exit oude boegbeelden
In 2013-14 verliezen de Vlaamse christendemocraten definitief hun oude boegbeelden, als Wilfried Martens, Jean-Luc Dehaene en Leo Tindemans overlijden. "Ik vond dat toch staatsmannen van een ander kaliber", bekent Marc Van Peel.
"Jean-Luc Dehaene was veel meer architect dan loodgieter, veel meer visionair dan crisismanager", zegt Marianne Thyssen op diens begrafenis. Hoe dan ook: het zijn inderdaad grote schoenen om te vullen gebleken.
