Het EEA wijst in het zogeheten SOER 2020-rapport onder meer op “het alarmerende tempo van het biodiversiteitsverlies, de toenemende effecten van de klimaatverandering en het overmatige gebruik van natuurlijke hulpbronnen”. Er is al vooruitgang geboekt, bijvoorbeeld wat betreft het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen of de bestrijding van lucht- en watervervuiling, maar die is onvoldoende. De vooruitzichten voor het komende decennium zijn niet positief. Tegelijk willen de auteurs niet wanhopen, omdat het publiek alsmaar beter de noodzaak van een duurzame toekomst beseft en de Europese Commissie aankondigde een “green deal” te willen realiseren.

De inspanningen moeten echter drastisch opgevoerd worden. “Europa moet de dingen beter doen, bepaalde problemen anders aanpakken en investeringen bijstellen”, klinkt het. Het EEA pleit voor “fundamentele veranderingen in de belangrijkste productie- en consumptiesystemen die ten grondslag liggen aan onze moderne levensstijl, zoals voedsel, energie en mobiliteit”. Daarnaast moet er een einde komen aan overheidssubsidies voor milieubelastende activiteiten.

Tegelijk merkt het EEA op dat er goed geluisterd moet worden naar de zorgen van de burgers en moet een “sociaal rechtvaardige transitie” brede steun krijgen.

De meeste doelstellingen voor 2020 zullen niet worden gehaald, maar het EEA denkt dat er nog een kans is dat de langetermijndoelstellingen voor 2030 en 2050 gehaald kunnen worden. Het huidige tempo zal echter niet volstaan.

“Het milieu in Europa staat op een keerpunt”, zegt de Belgische topman van het EEA, Hans Bruyninckx. “We hebben de komende tien jaar een goede gelegenheid om de maatregelen voor de bescherming van de natuur aan te scherpen, de gevolgen van de klimaatverandering te beperken en ons gebruik van natuurlijke rijkdommen drastisch te verminderen.”

Het rapport is de meest uitgebreide milieubeoordeling in Europa.