Greta Thunberg in Madrid: “We kunnen niet langer wachten. Mensen sterven door de klimaatverandering”

“Ik hoop eerlijk gezegd dat de COP25 met concrete resultaten op de proppen zal komen”, zei ze op een persconferentie die ze samen met andere jonge activisten van Fridays for Future hield. “We kunnen ons niet meer veroorloven om nog meer tijd te verliezen. Ik ben maar een klimaatactivist. Een klein onderdeel van een zeer grote beweging.” 

Vanmorgen kwam Thunberg per trein aan in Madrid. En ze kon op heel wat belangstelling rekenen:  tientallen journalisten stonden de 16-jarige Thunberg op te wachten op het perron van station Chamartín. Daardoor moest ze een kwartier in de trein blijven zitten, om vervolgens onder de begeleiding van Spaanse veiligheidsagenten uit te stappen.

Ze gaf geen interviews, maar haar alom bekende protestbordje met daarop "Skolstrejk för Klimatet" was wel zichtbaar. "Het is me gelukt om Madrid binnen te sluipen vanmorgen! Ik denk niet dat iemand me gezien heeft", grapte ze wat later op Twitter. "Hoe dan ook is het geweldig om in Spanje te zijn." 

Thunberg nam de trein vanuit Lissabon, waar ze eerder deze week aankwam na een reis van drie weken over de Atlantische Oceaan met de catamaran. In de betoging  in het centrum van de hoofdstad liepen vandaag zo’n 15.000 mensen mee. De klimaatbetogers trokken van het treinstation Atocha naar de hoofdstraat Paseo del Prado in de Spaanse hoofdstad. Met de actie willen ze druk uitoefenen op de deelnemers aan de VN-klimaatconferentie die nog tot 13 december plaatsvindt in Madrid.  De hoop is om de VN-afgevaardigden zo aan te sporen tot meer actie in de strijd tegen de klimaatverandering. Naast Thunberg spraken ook de Spaanse acteur Javier Bardem en de Braziliaanse klimaatactiviste Sonia Guajajara de menigte toe.

De VN-klimaatconferentie, ofwel de COP25, duurt nog tot 13 december. De Belgische klimaatactiviste Anuna De Wever kondigde eerder aan de klimaatconferentie niet te zullen halen. Omdat de top eerst in Chili zou doorgaan, vertrok ze op 1 oktober met een zeilboot in die richting. Wat later werd beslist om door de onrust in het Zuid-Amerikaanse land de conferentie te verplaatsen naar Madrid, maar daar kan De Wever niet tijdig geraken.

In de zijlijn van de VN-klimaattop luidden secretaris-generaal van de VN-Klimaatconferentie Patricia Espinosa en Johan Rockström, directeur van het Potsdam Institute for Climate Impact Research, vandaag de alarmbel om het gebrek aan politieke actie. Ze wijzen erop dat overheden er momenteel niet in slagen om tegemoet te komen aan de toenemende eisen van het volk om dringende maatregelen tegen de verder klimaatopwarming, om de schade in te perken naarmate extreme weersomstandigheden verergeren en tegen de stijgende zeespiegel.

Volgens Espinosa zal de klimaatverandering “de problemen van sociale ongelijkheid en armoede in de wereld verergeren”. “Het is echt een onderwerp dat erg nauw samenhangt met het welzijn van maatschappijen en in dat opzicht kan je begrijpen dat het erg waarschijnlijk tot sociale onrust zal leiden”, merkt ze op.

“Het is duidelijk - en dit is erg pijnlijk om toe te geven - dat het politieke leiderschap in de wereld achterloopt op het gevoel onder de jeugd, de staat van de wetenschap en zelfs op wat zakenleiders denken”, zegt Rockström. Volgens de wetenschapper stevent de wereld af op een “sociaal kantelpunt” wat betreft de klimaatverandering en dat kan leiden tot snelle, exponentiële veranderingen in gedrag, levensstijl en technologie.

Uit een analyse getiteld ‘10 nieuwe inzichten in de klimaatwetenschap 2019' die vandaag werd gepubliceerd, blijkt dat opiniepeilingen wijzen op een toenemend aantal burgers in verscheidene landen die zich ernstig zorgen maken om de klimaatverandering.

De analyse toont aan dat ontoereikende maatregelen voor de aanpak van en voorbereiding op de klimaatverandering desastreuze gevolgen zullen hebben voor honderden miljoenen mensen, in het bijzonder de allerarmsten die het kwetsbaarst zijn voor klimaatgerelateerde rampen zoals overstromingen en droogtes.

Het voorbije jaar braken in verschillende landen protesten uit, van Frankrijk tot Chili en Libanon, waarbij burgers zich verzetten tegen de overheid en hun ongenoegen uitten over de politieke ongevoeligheid voor de uitdagingen waarmee mensen dagelijks te kampen hebben in hun strijd om een fatsoenlijk leven. Die strijd wordt bovendien gehinderd door de achteruitgang van het milieu, zeggen analisten.

De aanpak van de klimaatverandering is “een van de manieren” om die problemen aan te pakken, zegt Espinosa.

Wanneer zo’n 3,5 procent van de nationale bevolking zich aansluit bij “burgerlijk en niet-gewelddadig verzet”, dan kan dat voldoende zijn om verandering af te dwingen, zegt Rockström. Aan de klimaatbetoging in Duitsland nam op 20 september bijna 2 procent van de bevolking deel, in Nieuw-Zeeland was dat 3,5 procent. “Als je ziet dat er een beweging opstaat... dan is er enorme druk voor het politieke leiderschap om actie te ondernemen”, stelt hij.

Het is volgens Rockström de vraag of het op een bepaald ogenblik moreel onaanvaardbaar wordt om het overlijden van mensen te veroorzaken met de uitlaatgassen van auto’s, zoals dat het geval was met het roken van sigaretten. In New Delhi inhaleren jonge mensen op sommige tijdstippen in het jaar vervuilde lucht in die gelijkstaat aan 10 sigaretten per dag. Dat kost in de stad jaarlijks aan 7000 mensen het leven, merkt hij op.