Hierbij is een cruciale rol weggelegd voor de architect. Steeds meer architecten beseffen dat het hoogtijd wordt om mee te helpen aan die oplossing in plaats van het probleem te verergeren.

Gebouwen zijn goed voor ongeveer 40% van de totale CO2-uitstoot en de bouwsector veroorzaakt ongeveer 40% van de totale afvalberg. Bovendien blijft zij een aanslag plegen op de natuur en de open ruimte.

Dat laatste probleem wordt nog vaak onderschat. Er wordt bij de verduurzaming van onze gebouwen vooral gekeken naar de isolatie en de energiezuinigheid, terwijl het ontwerp en zeker de locatie veel bepalender zijn voor de ecologische voetafdruk.

Iedereen is het er over eens dat we niet meer op dezelfde manier en aan hetzelfde tempo verder mogen bouwen. Zeker architecten. Getuige daarvan het manifest Belgian architects declare dat al meer dan 330 grote en kleine architectenbureaus ondertekend hebben. Hierin engageren deze bureaus zich om vanuit hun praktijk de klimaatproblemen en het verlies van biodiversiteit en open ruimte een halt toe te roepen. Architects declare werd in 14 landen opgestart, maar geen enkel land doet in relatie tot het bevolkingsaantal beter dan België. Dat hoeft niet te verbazen omdat ons land omwille van zijn abominabele ruimtelijke ordening koploper is als het gaat over ruimtebeslag en versnippering van de open ruimte.

Architecten hebben wat dat betreft zeker ook boter op het hoofd, want zij hebben daar de vorige decennia duchtig aan meegeholpen. Veel architecten gaan jammer genoeg nog steeds op die ingeslagen weg verder. Vanuit economisch standpunt te begrijpen, want de verleiding is groot om de eigen business boven het algemeen ecologisch belang te stellen.

Toch merken we dat steeds meer architecten weigeren de verkeerde gebouwen op de verkeerde locatie te bouwen omdat ze zich niet kunnen verzoenen met de ecologische impact van hun creatie.

Het manifest kreeg ook kritiek. Passen de bureaus de principes die ze ondertekend hebben ook consequent toe in de praktijk? Een terechte opmerking. Uiteraard zijn niet al deze bureaus heiliger dan de paus. Maar door het manifest te ondertekenen verplichten ze zichzelf en andere bureaus wel om hun job en hun maatschappelijke rol in vraag te stellen en dat zal sowieso impact hebben op hun ontwerppraktijk.

De wil bij de architecten is er zeker, maar ze kunnen het niet alleen. De overheid moet mee willen. Een architect kan zijn klant wel proberen te stimuleren om duurzame keuzes te maken. Als dat niet resulteert in een financieel voordeel, zal hij toch voor zijn portemonnee kiezen. Het is aan de overheid om duurzame keuzes financieel en fiscaal te belonen en keuzes met een negatieve ecologische impact financieel te bestraffen.

https://be.architectsdeclare.com/