‘Er zullen in Antwerpen nog bommen vallen en huizen bekogeld worden’

In de Van Heystveltstraat in Deurne werd een granaat binnengegooid. Een winkeluitbater in Borgerhout kreeg een kogel in de buik. In Merksem ontploften twee granaten, en in Ekeren werd het huis van een 74-jarige vrouw - wellicht verkeerdelijk - onder vuur genomen. De drugsoorlog woedt de voorbije weken weer in alle hevigheid in Antwerpen. 

Zijn jullie verrast over het geweld?

Omar Souidi: “Het geweld laait op, dat kan je onmogelijk ontkennen. Maar het komt in golven. Kwantitatief zitten we zeker op een hoogtepunt, maar er is ook de intensiteit. Er vloeit nog altijd relatief weinig bloed. Dat is ooit anders geweest.”

Het gaat om intimidatie, niet om bloedvergieten?

Omar Souidi: “Het gaat zeker om intimidatie. Maar ook om bepaalde mensen in het vizier van justitie te brengen. Wanneer een huis beschoten wordt, gaat het openbaar ministerie spitten om te kijken of daar een verklaring voor is. Dat is natuurlijk onprettig als je in het verleden criminele feiten hebt gepleegd en die probeert te verbergen.”

Mounir Souidi: “Speurders weten vrij goed waarom bepaalde huizen, auto’s of personen worden geviseerd. Er zijn natuurlijk altijd vergissingen, ook in Antwerpen. Als we de kranten mogen geloven, heeft de recente golf van geweld alles te maken met iemand met ‘lange vingers’. Dat betekent: iemand die met een lading drugs van een ander aan de haal is gegaan. Dat was ook het geval in 2012, toen een cliënt van ons vermoord werd vlakbij het Wezenbergzwembad in Antwerpen, de eerste keer dat er hier echt bloed vloeide.”

Omar Souidi: “We hebben de laatste aanslag in Antwerpen nog niet gezien. Er zullen nog bommen vallen, er zullen nog huizen beschoten worden, er zullen nog auto’s in brand gestoken worden, verwacht ik. Kijk naar wat er in Amsterdam gebeurt. Een hoofd dat voor een shishabar op straat rolt. Een parkeergarage waar een man die toevallig lijkt op het doelwit geliquideerd wordt, in het bijzijn van vrouw en kind. Dat zijn dramatische wendingen, maar ik zou niet verrast zijn als dat morgen ook in Antwerpen gebeurt.”

Het geweld in Amsterdam heeft ook jullie beroepsgroep bereikt. In september werd advocaat Derk Wiersum voor zijn woning neergeschoten. Zijn jullie bang dat ook dat zal overwaaien?

Mounir Souidi: “Het is te hopen van niet. Maar natuurlijk vrees ik daarvoor. Voorlopig gaat het om waarschuwingsschoten. Maar er gaat bijzonder veel geld om in het milieu – bedragen van zeven, acht, negen cijfers. Ze gaan niet blijven waarschuwingen lossen. Als je ziet hoe het geweld de voorbije drie jaar crescendo gaat, dan vrees ik dat er ook andere dingen zullen gebeuren. Zoals het nu loopt, is het de logica zelve dat er bloed gaat vloeien.”

Zo bekeken levert de war on drugs niet echt het gewenste resultaat op.

Mounir Souidi: “Het DOT-team (het Drugs Ondersteunings Team van de stad Antwerpen, SK) ligt op alle mogelijke vlakken met zichzelf in de clinch. Bij het KALI-team waren er meer mensen op de voorstelling dan er ooit in het team gezeten hebben. Dan weet je het wel. (Waarmee Souidi bedoelt dat er vooral werd uitgepakt met de Antwerpse taskforce tegen de drugstrafiek, SK.)Als het daar soepeler en professioneler liep, zouden zaken misschien sneller voor de rechtbank komen. Nu duurt het allemaal vrij lang voor er gepleit kan worden.”

Omar Souidi: “De mensen die aan de knoppen draaien in de drugswereld, gaan vaak te werk als bedrijfsleiders en kunnen terugvallen op een aanzienlijk kapitaal. Aan de andere kant word je geconfronteerd met interne strubbelingen en interne ruzies. Dan krijg je een zeer ongelijke strijd. Tegelijk duiken er allerlei mensen op die legalisering bepleiten, maar dat zet net de deur open voor veel meer problemen. Mensen verwijten ons weleens dat wij geen legalisering willen omdat onze winkel dan zou ophouden met draaien, omdat wij verdienen aan die drugsdossiers. Neem het van mij aan: als drugs gelegaliseerd worden, zal de schoorsteen ten huize Souidi & Souidi alleen maar beter roken. Alle neveneffecten zullen dan nog meer volledig naar boven komen: verkrachtingen, inbraken, diefstallen, dossiers inzake slagen en verwondingen. Die zijn niet zelden het gevolg van problematisch druggebruik. Drugs legaliseren is de broers Souidi alleen maar meer werk aanleveren.”

Schets eens een portret van de mensen die aan de touwtjes trekken. Wie zijn ze? Vanwaar komen ze?

Mounir Souidi: “Een bekend voorbeeld is iemand als Gwenette Martha, die in 2014 zelf geliquideerd werd. Iemand als hij geeft je een goed beeld van wie die mensen zijn. Ze begonnen onderaan, stegen sterk op de ladder en waren na verloop van tijd in staat grote partijen in te voeren en snel af te zetten in Nederland. In Antwerpen is dat een beetje vergelijkbaar.”

Omar Souidi: “De figuren aan de top zijn best uiteenlopend. Dat gaat van charismatische heren die in het buitenland als bedrijfsleiders werken, tot jongens die hier als snotneus zijn opgegroeid en school hebben gelopen.”

De vergelijking met Amsterdam is snel gemaakt, maar er zijn verschillen. De rol van de haven is hier heel groot. In Amsterdam gaat het ook over grondgebied in de stad.

Mounir Souidi: “Je kan de twee steden niet zomaar vergelijken. In Antwerpen gaat het voornamelijk over welke ploeg op een bepaalde kaai de uithaling mag doen. De aanslagen van de voorbije maanden hebben te maken met de invoer van drugs. Amsterdam is anders: daar zitten de grote dirigenten. Het terrein is anders. In Amsterdam zijn er verschillende gebieden, maar hier denkt men niet over Berchem of Borgerhout als gescheiden stadsdelen.”

Hebben de speurders voldoende middelen en mogelijkheden om onderzoek te voeren?

Mounir Souidi: “Dat is duidelijk. Er wordt getapt als een tierelier, men observeert erop los. Ze hebben alle mogelijkheden in handen, en voldoende geld om alles te onderzoeken – ook al beweren ze dat dat niet zo is. Maar het onderzoek moet op een serieuze manier gevoerd worden door capabele mensen, op een gecentraliseerde manier. Daar mangelt het nu.”

Heeft de war on drugs zo wel zin?

Mounir Souidi: “De discussie over de drugsoorlog speelt zich vooral af tussen twee uitersten: legaliseren, wat volgens mij geen oplossing is, en anderzijds repressie. Rechtbanken gooien met bijzonder zware straffen, scheren veel mensen over dezelfde kam, en procedures lijken daarbij allemaal onbelangrijk geworden. Zo steek je misschien duizend beklaagden per jaar in de gevangenis, maar er komen gewoon duizend anderen in de plaats. Er zijn genoeg mensen die snel rijk willen worden.”

Omar Souidi: “De straffen van nu in vergelijking met tien jaar geleden: dat is een wereld van verschil. Een jonge delinquent die voor de eerste keer als runner optrad, kreeg vroeger per definitie een werkstraf. Nu zie je daarvoor gevangenisstraffen van 18 maanden tot 5 jaar. Voor de stevigere drugsdossiers worden met de grote glimlach straffen van tien jaar uitgesproken. Dat zijn geen uitzonderingen meer. In mijn eerste drugszaak die ik gepleit heb, was de vordering zeven jaar. Dat was toen wereldschokkend. Nu is dat een normale dinsdagvoormiddag.”

Is het niet terecht dat justitie er paal en perk aan wil stellen?

Mounir Souidi: “De manier waarop is ridicuul. Een cliënt van was op Tomorrowland gepakt met een kleine hoeveelheid, pakweg vier gram. Dan krijg je een procureur die er een principiële zaak van wil maken: die eist drie jaar celstraf. Waar zijn we mee bezig?”

Omar Souidi: “Dat is absurd, maar ik begrijp dat bepaalde rechters het kotsbeu zijn. Het is bandwerk geworden, de ene drugszaak na de andere. Dan snap ik dat rechters strenger worden. Maar het biedt totaal geen oplossing. De risico’s op lange gevangenisstraffen worden in het milieu gewaardeerd en geherwaardeerd. Vroeger riskeerde je een bepaalde gevangenisstraf voor een bepaalde actie in het drugsmilieu, en daar stond dan een bepaalde vergoeding tegenover. Nu is het risico op een zware straf groter, en is de vergoeding ook de lucht ingegaan. Je zal altijd mensen vinden die voor zulke grote sommen die risico’s willen nemen. Je kan met andere woorden die straffen de hoogte in blijven jagen, maar je gaat altijd mensen op de rechtbank blijven treffen.”

De straffen schrikken niet af?

Omar Soudi: “Ik geloof dat niet.”

Mounir Souidi: “Het gevolg van de blinde repressie is dat mensen die moeten voorkomen het gevoel hebben dat het oordeel al klaarligt. Justitie probeert op alle mogelijke manieren de mensen die worden vervolgd koud te pakken. Als wij vragen om getuigen te verhoren, is dat blijkbaar allemaal al te veel gevraagd.

“Je mag van mij streng bestraffen, als je tegelijk ervoor zorgt dat een aantal basisrechten gevrijwaard blijven. Die mensen moeten nog wel de indruk krijgen dat er wordt geluisterd, dat ze rechten hebben. In Nederland werd in twee zeer zware drugszaken – het Passageproces en het proces rond crimineel Willem Holleeder – dezelfde persoon door het Openbaar Ministerie  gepresenteerd als de grote spijtoptant, iemand die het allemaal weet. Dat geeft een erg groot gevoel dat er een compleet oneerlijk spel gespeeld wordt. Dan is er geen respect meer voor justitie. Dat verklaart voor een deel de verharding bij die jongeren en criminelen.”

Jullie werken niet met spijtoptanten. Waarom niet?

Omar Souidi: “Dat was een idee van mijn broer en ik stond er ogenblikkelijk achter.”

Mounir Souidi: “Puur principieel zijn spijtoptanten per definitie volstrekt onbetrouwbaar. Denk je dat zij alles van naaldje tot draadje bekennen? Natuurlijk niet. Ze worden gepakt, steken ergens de grond vol geld, en biechten allerlei zaken van hun compagnons niet op. En vervolgens schuiven ze de aandacht door naar andere mensen. Wat mij stoort, is dat justitie het heilige evangelie ziet in wat spijtoptanten komen vertellen. Dat is niet ernstig.”

Jullie verdedigen ook criminelen. Zijn zij betrouwbaar?

Omar Souidi: “Ze zijn tenminste consequent. Als je de keuze maakt in je leven om een crimineel pad in te slaan, kan je er nadien voor op de vingers getikt worden. Maar om dan te proberen ontsnappen door alle anderen op de brandstapel te doen belanden: daar heb ik een groot probleem mee. Hier zijn spijtoptanten niet welkom, maar op andere kantoren wel.”

Jullie kantoor is goed ingeburgerd bij een bepaald type zware criminelen. Zijn jullie de favoriete advocaten van de onderwereld?

Omar Souidi: “Voor de duidelijkheid, ons cliënteel is van divers pluimage. We zien hier bakkers, beenhouwers en zuivere criminelen. Het klopt dat de kleinste garnaal ons niet meteen weet te vinden. Ik vind dat niet erg, die zaken zijn vaak minder interessant. Hoe groter het probleem, hoe sneller ze ons vinden. Wij werken allebei ontzettend hard, wij streven een heel hoge kwaliteit na en dat gaat rond in bepaalde milieus. Er bestaat geen Michelingids voor advocaten, maar het valt mij op: als een Nederlander in de problemen zit en hij heeft België nog nooit van dichtbij of veraf gezien, dan belt hij ons op. Dan heb je inderdaad een bepaald cliënteel.”

Mounir Souidi: “Dat is toch normaal? Je bouwt een bepaalde ervaring op en je weet waar de klepel hangt. Ik wil niet pretentieus klinken, maar José Mourinho gaat ook geen trainer worden van KV Oostende.”

Helpt het dat jullie het imago cultiveren van advocaten die met de voeten vooruit durven te gaan? Op jullie website staat letterlijk: ‘Let’s prepare and go to war!’

Mounir Souidi: “Dat is gewoon een realistisch beeld. Wij zijn het schild van de cliënt om te zorgen dat die op een deftige manier wordt toegesproken in de rechtszaal en dat hij op een correcte wijze behandeld kan worden. Natuurlijk is dat een strijd. Een procureur vraagt een jarenlange gevangenisstraf: voor onze cliënt is dat dan toch een gevecht op leven en dood? Tot iemand schuldig verklaard is, is het de absolute plicht van de advocaat om die strijd te voeren – dat kan beleefd, en onbeleefd als het moet. Wat mij betreft mag dat wat meer gebeuren in de rechtszaal. Het is af en toe een beetje te kalm.”

Krijgen jullie mensen weleens vrij van wie jullie weten: die is zo schuldig als de pest?

Omar Souidi: “Ja.”

Hebben jullie daar geen probleem mee?

Omar Souidi: “Als advocaat is dat toch goed gewerkt?”

Mounir Souidi: “Mooie overwinning, zou ik zeggen.”

Omar Soudi: “De advocaat is per definitie partijdig. Je verdedigt de belangen van je cliënt. Dat is de werking van een rechtstaat in optima forma. In een gezonde maatschappij is het beter om één schuldige man of vrouw buiten de muren van gevangenis te hebben dan een onschuldige binnen de muren.”

Moeten jullie soms psychiater spelen voor de topfiguren uit de onderwereld?

Mounir Souidi: “De mensen op wie je op doelt, het betere cliënteel zeg maar, zijn eigenlijk de mensen waarmee je het gemakkelijkst werkt. Ze hebben doorgaans een bepaalde begaafdheid en begrijpen waar we naartoe willen. En ze bellen niet vijf keer naar kantoor omdat ze hun mama missen. De mensen die iets lager staan en met het brommertje rondrijden voor de leveringen, die bellen wel tien keer per week. Dan heb je een compleet andere relatie met de cliënt.”

Omar Souidi: “Je merkt dat sommigen zich bepaalde vragen stellen, over hoe ze in het leven staan. Die jongens maken best wat mee. De guys die hoger staan op het echelon, zijn vaak heel flamboyante figuren. Ik ga er geen wetenschappers van maken, maar ze zijn wel bezig met analyse. Hun business is illegaal, maar ze benaderen het heel professioneel.”

Jullie staan ook bekend als procedurepleiters. Vorig jaar haalde toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) nog uit naar Sven Mary, die Salah Abdeslam vrij wilde krijgen op basis van procedurefouten. Hij vond dat onkies. Begrijpen jullie dat?

Omar Souidi: (lacht) “Wat denkt u?”

Mounir Souidi: “Als Jambon iets zegt, moet je je daar meestal niet te veel van aantrekken. Ik heb nog niet al te veel snuggere dingen gehoord van de man. Een procedure is de wetgeving gemaakt door het parlement. Dat is niet om agenten te pesten of criminelen vrijuit te laten gaan: het gaat om een aantal waarborgen. Als iemand door politie in elkaar getimmerd wordt tot hij een verklaring heeft ondertekend die niet klopt, is dat een procedurefout. Het is toch logisch dat je met dat bewijs geen rekening kan houden? Als een niet-beëdigd tolk luistert naar gesprekken in een taal die hij maar half kent en dan fout vertaalt, mogen wij toch zeggen dat dat niet kan?”

Omar Souidi: “Je moet als advocaat eens proberen een dag te laat beroep aan te tekenen. Dan zeggen ze ook niet: allez, ’t is goed. De procedure zegt hoeveel dagen je hebt. Ben je een dag te laat, dan heb je pech. Het is een tweerichtingsstraat, dan moet je in twee richtingen durven te rijden.”