Sp.a, Groen en PVDA schieten klimaatplan Vlaamse regering af: “Maken van Vlaanderen ecologisch ontwikkelingsland”

De Vlaamse regering klopte vanochtend het energie- en klimaatplan voor de periode 2021-2030 af. Dat had eigenlijk vorige week vrijdag al moeten gebeuren, maar de persconferentie werd toen op het laatste moment afgeblazen omdat een aantal zaken nog doorgerekend moest worden.

De regering mikt in de huidige plannen op een broeikasgasreductie van 32,6 procent tegen 2030. De initiële doelstelling van 35 procent wordt niet losgelaten, benadrukten onder meer minister-president Jan Jambon en Vlaams minister van Energie en Omgeving Zuhal Demir (N-VA). Alleen moet de kloof de komende tien jaar nog worden dichtgereden dankzij technologische innovatie. De regering rekent ook op federale en Europese plannen en extra winsten uit de circulaire economie. 

Sp.a-parlementslid Bruno Tobback is niet onder de indruk van de plannen. "Een tijdelijke verlaging van een doelstelling, dat bestaat niet. De kosten worden gewoon doorgeschoven", zegt hij in een reactie aan Belga. "Dat ze hier een heel weekend over moesten nadenken, is vrij schrijnend."

Bovendien is zelfs de doelstelling van -32,6 procent volgens Tobback niet haalbaar met de huidige plannen. "De maximumsnelheid op de Brusselse ring verlagen naar 100 kilometer per uur is een onzinnige maatregel. Ik denk dat je er nu nog twee uur per dag effectief 120 per uur kunt rijden, voor de rest sta je vast." 

De sp.a'er gelooft ook niet in de plannen om huiseigenaars die een energierenovatie plannen 30.000 euro te laten lenen aan 0 procent-tarief. "Wie de financiële ruimte had om te lenen, heeft dat al lang gedaan. De anderen hebben niets aan die plannen, en bovendien wonen zij vaak in de minst energie-efficiënte woningen."

Minister Demir vertrek vandaag nog naar de VN-Klimaatconferentie in Madrid, maar trots kan ze niet zijn, besluit Tobback. "Ik zou in Zuhal haar plaats niet fier naar Madrid vliegen. Te voet naar Santiago op boetedoening was toepasselijker geweest.”

Ook Groen is niet enthousiast over de Vlaamse klimaatplannen. “Schrijnend lage ambitie”, zegt voorzitster en Vlaams parlementslid Meyrem Almaci. “(Waalse) schone lucht kopen met Vlaams belastinggeld”, verwijst ze naar het flexibiliteitsmechanisme waardoor Vlaanderen emissierechten kan kopen in Europese lidstaten die het goed doen, en die de regering als een soort van buffer kan aanspreken. Van het plan om de maximumsnelheid op de Brusselse ring naar 100 kilometer per uur te verlagen zijn de groenen dan weer wel fan. “Maar dan moet de regering ook consequent zijn en de plannen opbergen om miljarden te pompen in de aanleg van extra rijstroken op de ring.”

Ook Vlaams parlementslid An Moerenhout ziet in die snelheidsverlaging het enige positieve punt. “Geen kilometerheffing, geen verplichte isolatie woningen, geen betonstop,  besparingen openbaar vervoer. Wat een ondermaats plan. Dringend nood aan Green New Deal in Vlaanderen”, tweet ze.

Fractieleider in het Vlaams parlement Björn Rzoska vindt de plannen “geheel ondermaats”. “Demir geeft nu al toe dat ze de doelstelling van 35 procent minder uitstoot van broeikasgassen niet zal halen. De regering klopt af op een doelstelling van 32,6 procent. Ter vergelijking: Brussel gaat voor 40 procent, Wallonië zelfs voor 55 procent”, aldus Rzoska. “Deze regering gaat opzij staan en speelt gewoon niet mee. Zo maken we van Vlaanderen op termijn een ecologisch ontwikkelingsland.”

Of de uitstootreductie van 32,6 procent gehaald kan worden, is volgens de groenen nog “koffiedik kijken”. “De sturende kilometerheffing, de verplichte renovatie van woningen en de betonstop worden afgevoerd. De maatregelen die zogezegd in de plaats komen, zijn totaal ongeloofwaardig.”

Ook voor de PVDA is het plan ruim onvoldoende. “De regering beslist nu blijkbaar al op voorhand dat ze haar doelstellingen niet zal halen”, zegt Vlaams fractieleider Jos D’Haese. “Het ontbreken van een ambitieus klimaatbeleid zal de belastingbetaler veel geld kosten. Om de tekorten van dit plan te compenseren, zal de regering voor 93 miljoen euro emissierechten moeten aankopen”, voegt hij eraan toe.

Bovendien legt de regering haar prioriteiten verkeerd, vindt de PVDA. “De grote vervuilers blijven opnieuw buiten schot, terwijl zij verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van de uitstoot van broeikasgassen. Een sociaal rechtvaardig klimaatbeleid begint met het aanspreken van de belangrijkste verantwoordelijken, bijvoorbeeld door de invoering van bindende normen. Maar de Vlaamse regering houdt het op vrijblijvende maatregelen.” 

De noodzakelijke structurele omslag om tot effectieve CO2-reducties te komen, ontbreekt in het Vlaamse Energie- en klimaatplan, klinkt het bij milieu-organisaties Bond Beter Leefmilieu, WWF, Greenpeace, Natuurpunt en 11.11.11 in een gezamenlijke reactie. De vijf verenigingen stellen anderzijds wel vast dat er een duidelijke evolutie is in ambitie in de sectoren landbouw en natuur.

De maatregelen in het plan leiden volgens de berekeningen van de Vlaamse regering tot 30 procent minder CO²-uitstoot in 2030. Die prognoses worden door de vijf organisaties geëvalueerd als “zwak onderbouwd en weinig realistisch”, zeker voor de emissies van (vracht)wagens. “Via een boekhoudkundige operatie maakte de Vlaamse regering er dit weekend nog -32,6 procent van”, zo heet het. “Die magere doelstelling staat in schril contrast met die van Brussel en Wallonië.”

“Om tot een echte vermindering van de uitstoot in Vlaanderen te komen, moet sterk ingegrepen worden op de transport- en gebouwensector”, zegt Laurien Spruyt, beleidsmedewerker klimaat bij Bond Beter Leefmilieu. “Dat doet dit plan niet: het schuift veel symboolmaatregelen naar voren die maar een kleine echte vermindering opleveren.” “De ambitie om de bussen van De Lijn klimaatvriendelijker te maken is goed, maar voor het wagenpark ligt de lat te laag”, voegt Joeri Thijs, woordvoerder van Greenpeace, toe. “Ten laatste tegen 2030 zou de verbrandingsmotor bij nieuwe auto’s verleden tijd moeten zijn.”

Ook op het vlak van hernieuwbare energie wegen de ambities en maatregelen te licht. “Er liggen kansen in het terugschroeven van subsidies en voordelen voor fossiele brandstoffen”, vindt Julie Vandenberghe, beleidsmedewerker klimaat bij WWF. “De Vlaamse regering ziet nog te weinig de mogelijkheden in het uitfaseren van die fossiele steun.”

Wat de Vlaamse regering wel heeft begrepen, is dat samenwerken met de natuur een belangrijk onderdeel is van een klimaatstrategie. “Maar het is nu wachten op duidelijke budgetten en beslissingen die de natuur- en landgebruikdoelen effectief kunnen verankeren”, aldus Robin Verachtert, beleidsmedewerker klimaat bij Natuurpunt.

“De Vlaamse regering sluit zich met dit plan niet aan bij de landen die begrepen hebben dat de klimaatcrisis nu al hard toeslaat in kwetsbare landen en die hun ambitie willen verhogen om de opwarming te beperken tot maximaal 1,5 graad Celsius, een cruciale grens voor miljoenen mensen”, besluit Lien Vandamme, beleidsmedewerker klimaat bij 11.11.11.