Er zit ‘wa hoar’ op ons dialect. Is dat dan ook #wegmetons?
Robin Broos zet deze week de blik op oneindig. Vandaag: onze hang naar dialect en De Recensent van Gent.
“Uw artikel slaat op geen kanten uit.” Jawel, het is erg gesteld met onze kennis van het Nederlands. Dat blijkt ook weer uit de talrijke genuanceerde reacties die ondertekende deze week mocht ontvangen op deze wisselcolumn. Geen wonder dus dat onze Vlaamse regering extra wil inzetten op standaardtaal. Van onze scholen tot de openbare omroep. Ook als u Frank Bomans heet.
Een nobele doelstelling die al teruggaat tot de 19de eeuw, toen de intellectuele elite ook al één standaardtaal wou invoeren als ultieme wapen tegen de onderdrukkende, Franstalige cultuur. Die volksverheffing was in de jaren 1960 zelfs even vaste prik op de BRT. Het magazine Hier spreekt men Nederlands moest de bevolking Algemeen Beschaafd Nederlands bijbrengen. Zeg niet ‘zjat’ maar ‘kopje’, dat soort dingen.
Maar sinds de komst van VTM zijn tussentaal en dialect weer schering en inslag. Taalverloedering is, zeg maar, een dingetje. Maar wat onze grootste partij ook moge willen, overal voel je tegelijk een hang naar de eigen couleur locale.
In mijn thuisstad, in café Leuven Central, verloopt bijvoorbeeld alle geschreven communicatie in de twee stadstalen: het Nederlands en ’t Leives. Woorden als ‘volkscafé’, ‘gevaarlijk’ of ‘kniezer’ worden dan vertaald in ‘volksstamenei’, ‘danzjereis’ en ‘ètfrètter’.
‘Nen ertefritter’ is trouwens ook een woord in ’t Gents. Hoe ik dat weet? Dankzij de video’s van ‘De Recensent van Gent’, waarin een jonge vent van Gent volkse evenementen afschuimt met de vraag: “Zijde recent al eens gerecenseerd?” Het lijkt een simpel excuus om gratis ‘iene te goan schelle’ (een pintje te drinken). “Allé, of nen dreupel, é.” En dat doet hij in de taal van het volk.
Of beter: de variant die er na decennia van dialectverloedering van overblijft. Vandaag verzamelen de trotse, oudere inwoners van de Arteveldestad massaal op de Facebook-pagina om de Recensent er virtueel aan zijn oren te trekken. Want, er zit ‘wa hoar’ op zijn Gents. En ewel, daarom ging de man op cursus ‘veur geveurderden’ bij professor Freek Neirynck. “Wel oazek u zu bezig ure peis’k dat’t vré nuudig ès”.
Eerlijk, ik weet het zelf niet goed. Ik hou van de standaardtaal waarmee ik ben opgevoed, en verwacht het in mijn Journaal of oude Disney-films. Maar ik word tegelijk vrolijk van de uitnodigingen van Leuven Central voor het jaarlijkse ‘Zjeeske klimoep bal’ (Hemelvaartsbal) of ‘sjampanjfieëst oep den ieste janewoores’ (champagnefeest op Nieuwjaar).
Dus laat Martine, Wim en Aladdin gewoon AN praten. Maar laat Frank Bomans, de familie Welvaert en de Recensent gewoon hun ding doen. Anders wordt dat straks ook een soort #wegmetons. Of zoals ze in Leuven zeggen: “Dan es ’t schampavie.”