Oudejaarsavond zal stiller en donkerder zijn dan ooit tevoren: voor het eerst is immers overal verboden om zelf vuurwerk af te steken. Enkel wanneer de gemeente expliciet toestemming geeft – via een vergunning – kan het nog op vooraf bepaalde tijdstippen en plekken. Vroeger gold het omgekeerde: het kon overal, tenzij de gemeente het verbood.

Het algemeen verbod is er vooral gekomen om dierenleed te voorkomen. De luide knallen veroorzaken ernstige angstreacties en stress bij dieren. Ook voor de mens kan vuurwerk gevaarlijk zijn, met woningbranden en brandwonden als grootste risico.

Toch heeft een groep bedrijven uit de sector besloten om in beroep te gaan tegen het verbod. ‘Het decreet is in amper twee weken tijd door het parlement gejaagd, zonder overleg met de sector’, zegt Christophe Byl, zaakvoerder van Pyrotechnics, een bedrijf in Geraardsbergen gespecialiseerd in vuurwerkshows. ‘Bovendien voerde Vlaanderen een algemeen verbod in, zonder onderscheid te maken tussen vuurwerk voor particulier en professioneel gebruik. Nu vallen zelfs de ijsfonteintjes voor taarten (vuurspuwende staafjes in huwelijkstaarten, red.) onder dat decreet.’

Financiële aderlating

De sector reageert uiteraard omdat de nieuwe regels voor hen een financiële aderlating betekenen. Volgens hen had er op zijn minst een overgangsperiode moeten komen. ‘Meteen na de bekendmaking van het decreet is de helft van mijn zomershows gecanceld’, zegt Byl. ‘De nieuwe regels zijn er totaal ondoordacht gekomen.’

De advocaten van de vuurwerkbedrijven hopen het pleit te winnen met het argument dat Weyts niet bevoegd is voor het verbod. Dat is volgens hen federale materie. Bovendien zou het decreet in strijd zijn met Europese richtlijnen. ‘Een juridisch achterhoedegevecht’, noemt Weyts dat. ‘De tijd dat iedereen in het wilde weg vuurpijlen in de lucht mocht schieten, is definitief voorbij. Er kwamen gewoon te veel ongelukken van. Te veel leed voor mensen én dieren.’

Geluidsarm vuurwerk

Maar gemeenten kunnen dus wel nog vergunningen uitdelen voor oudejaar. Vraag is hoe vlot die over de toonbank zullen gaan. Volgens de Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) is er een grote terughoudendheid bij de burgemeesters om toelating te geven aan particulieren. ‘Dat is ook het signaal dat we zelf geven: doe het niet’, zegt woordvoerster Nathalie Debast. ‘Mensen kunnen altijd terecht op de professionele vuurwerken georganiseerd door de stad of gemeente.’

Toch laten sommige gemeenten het toe onder strenge voorwaarden. In Kalmthout kunnen burgers online een aanvraag indienen. ‘Bij ons mogen mensen tussen 24 uur en 00.30 uur vuurwerk afsteken, áls het om geluidsarme vuurpijlen gaat en het niet in een bosrijke omgeving gebeurt’, zegt burgemeester Lukas Jacobs.

De beroepsprocedure van de vuurwerkbedrijven verandert voorlopig niets aan het verbod. Daarvoor is het wachten op de uitspraak. Weyts is er alleszins van overtuigd dat het Grondwettelijk Hof hem gelijk zal geven.