Stelt Open Vld voorzittersverkiezingen uit? Snelste weg naar ‘complete revolte’

De tijd tikt voor Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten. Straks, in maart, moet haar opvolger worden aangeduid. Het was de bedoeling dat kandidaten voor de voorzittersverkiezingen zich officieel konden aanbieden vanaf eind januari. Het grote probleem: tegen dan zullen we nog geen federale regering hebben, zo is deze week duidelijk geworden. Terwijl Rutten aan de onderhandelingstafel zit, kan ze voortdurend worden uitgedaagd door concurrenten van binnen de partij. 

Erg bevorderlijk voor de stabiliteit van de onderhandelingen is dat niet. Vandaar dat verschillende kopstukken suggereren om de voorzittersverkiezingen uit te stellen tot na de regeringsvorming, zo tekende De Morgen op bij enkele zwaargewichten. Tijdens het uitgebreid partijbureau van afgelopen maandag is die optie ook besproken. Via het uitstel moet de onderhandelingspositie van Open Vld gevrijwaard worden en gaat het land niet nodeloos plat. Er werd maandag niet verder op doorgegaan, maar het idee leeft wel in de partij. “Het partijbestuur moet de timing en de praktische organisatie van de verkiezingen nog bepalen”, zo houdt partijwoordvoerder Thomas Vanwing de boot af.

De voorzittersverkiezingen hebben als uiterste datum 26 maart. De strijd moet op zijn minst zes weken op voorhand worden opengesteld, ten laatste midden februari dus. Volgens de statuten kan er uitstel komen, van maximaal drie maanden.

Er wordt verwezen naar Guy Verhofstadt in 2009. Die had toen als interim-voorzitter de fakkel overgenomen van Bart Somers na de nederlaag bij de verkiezingen in juni. Volgens de statuten moest er begin september een definitieve opvolger aangesteld zijn, maar Verhofstadt temporiseerde om de rust en eenheid in de partij te laten weerkeren. Uiteindelijk werd pas half december Alexander De Croo verkozen tot voorzitter.

Enkele maanden meer of minder, zoveel verschil maakt het niet uit, luidt de redenering nu. Afgelopen zomer pleitte kandidaat-voorzitter Francesco Vanderjeugd, en met hem nog enkele anderen, voor vervroegde verkiezingen in het najaar. Kunnen zij zich nu verzetten tegen verder uitstel? Als de partijraad deze beslissing steunt, is dat in principe voldoende. “De partijraad is democratisch verkozen door de leden”, zegt een topliberaal.

Achterban

De kans is groot dat deze zet de achterban verder bruuskeert. Rutten lag al onder vuur omdat ze zich zo ver waagde in de verkennende paars-groene gesprekken met informateur Paul Magnette (PS). Onder meer de federale parlementsleden en heel wat blauwe burgemeesters roerden zich. Als de partijtop doorzet met het uitstel, kan het protest opnieuw ontvlammen. Ze krijgt nu al het verwijt dat ze kiest voor de macht, terwijl ze de wil van de leden uitschakelt. Volgens haar tegenstanders is dit de snelste weg naar een complete revolte. Kamerlid Egbert Lachaert onthoudt zich van commentaar en wil eerst een en ander intern bespreken.

Feit is: snel zal er geen federale regering zijn. De nieuwe informateurs Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez (MR) kondigden woensdagochtend aan dat ze alle pistes zullen onderzoeken, zowel paars-groen als paars-geel, met N-VA erbij. En het is niet de bedoeling die laatste optie snel-snel van de baan zal worden geveegd. 

Op 20 december brengen Coens en Bouchez een eerste keer verslag uit bij de koning. Maar de kans is groot dat hun opdracht verlengd worden tot na Nieuwjaar. Het is pas als ze hebben uitgeklaard of het nu paars-groen (aangevuld met CD&V) of paars-geel wordt, dat de echte onderhandelingen over de vorming van een regering echt starten. En dan wordt de voorzitterskwestie bij Open Vld helemaal acuut.