Waarom de klimaattop in Madrid een muis baarde
De Klimaattop in Madrid liep af met een sisser. De belangrijkste beslissingen zijn een jaar uitgesteld. Hans Bruyninckx, directeur van het Europees Milieuagentschap, is niet verbaasd. Hij vindt dat de EU nu het voorbeeld moet geven. ‘Als we in Glasgow tonen dat het mogelijk is kan je de moeilijke landen meekrijgen’.
Is deze klimaattop mislukt?
Bruyninckx: “Sowieso is het pas volgend jaar, in Glasgow, dat er échte afspraken afgeklopt moesten worden. Er was vooraf geen verwachting dat er dit jaar grootse dingen zouden worden afgesproken. De belangrijkste klemtoon lag op het verhogen van de ambities. De hoop was dat de grote uitstoters, zoals de G20, dit zouden afspreken. Toen ik vorige week de top in Madrid bijwoonde was het al duidelijk dat het niet ging gebeuren.
“De énige die het wel gaan doen zijn wij, de Europese Unie. De Green Deal die afgelopen week is voorgesteld door de Commissie, kreeg al meteen steun in de Europese Raad en moet in maart volgend jaar een klimaatwet worden. Wel dàt is een duidelijk signaal aan de rest van de wereld. De EU gaat nu met de uitwerking van de Green Deal het voorbeeld moeten geven. Als we in Glasgow tonen dat het mogelijk is kan je de moeilijke landen meekrijgen.”
Wat kan de EU, door zijn eigen Green Deal, bereiken op wereldschaal?
Bruyninckx: “Volgend jaar zal het duidelijker zijn hoe Europa de componenten van haar Green Deal in concreet klimaatbeleid heeft omgezet.
“Het uniéke aan ons is dat onze afspraken wettelijk bindend zijn. Hoe meer men daarin slaagt en beleid een écht antwoord laat zijn op wat de wetenschappelijke kennis ons vertelt, hoe meer onze stem gehoord zal worden in andere delen van de wereld. Woorden alleen volstaan niet maar we moeten tonen dat we ze kunnen omzetten in daden. Dat wordt de rol van Europa, al spreek het voor zich dat we op ons eentje de klimaatverandering niet kunnen omkeren.”
In Madrid kwam er zelfs géén afspraak over de handel in CO2-emissies, wat een belangrijk doel was. Hoe erg is dat?
Bruyninckx: “Er is maar een akkoord als er over alles een akkoord is. Uiteindelijk hangt alles aan elkaar vast, van de handel in CO2-emissies tot de noodzakelijke compensaties voor verlies en schade,… Deze financieringsmechanismen zijn uiteindelijk klein bier in vergelijking met de omvang van de wereldeconomie. Ze moeten de olie worden in de machine van elk klimaatakkoord.
“Er stellen zich in aanloop naar Glasgow volgend jaar ook nog andere uitdagingen, zoals de afspraken voor monitoring, rapportage en verificatie van de doelstellingen, wat de EU aan de andere deelnemers vraagt. Je hebt dit zogeheten MRV-systeem (het begrip ‘MRV’ – Measuring, Reporting and Verification – zijn procedures om emissie-gegevens te verzamelen en te verwerken, daarover te rapporteren en deze te evalueren en verifiëren, met de bedoeling om na te gaan of, wanneer en hoe landen hun verplichtingen nakomen, red.) nodig om internationale afspraken geloofwaardig te houden. Zoniet groeit de kans op heimelijke koolstoflekken en dat sommigen er de kantjes van af rijden. Je hebt transparantie en controle nodig voor een gelijk speelveld.
“Het komt er nu op aan om tussen vandaag en de Glasgow-top van volgend jaar in Europa vooruitgang te boeken.”
Wat zijn de gevolgen van alweer een vaag klimaatakkoord voor het échte klimaat?
Bruyninckx: “Het voorbije anderhalf jaar hebben we heel wat wetenschappelijke rapporten gezien die duidelijk stellen dat we niet veel tijd meer hebben om het tij te keren. Nu al zijn er onomkeerbare effecten, zoals het afsmelten van de ijskappen in Groenland. Zelfs als we nu meteen met CO2-emissies zouden stoppen zullen deze klimaatveranderende effecten nog heel lang doorwerken.”