Iedereen met kinderen kent het fe­nomeen maar al te goed: zoonlief komt thuis met een formulier waarop je moet aanduiden hoeveel dozen koeken of ­kilo’s pannenkoeken je wilt kopen. ­Geëngageerde ouders als we zijn, ­tasten we eens diep in de buidel.

“Wij stellen er ons ook vragen bij of het wel onze taak is om muren te schilderen of om het vervoer naar het zwembad te betalen,” zegt Birgit Verveken, een mama met twee kinderen op basisschool De Waaier in Watou, “zonder de ouderraad zouden de kinderen sowieso minder op uitstap kunnen.”

De katholieke ouderkoepel VCOV klaagt nu aan dat die “onzichtbare schoolrekening” fors kan oplopen. Gemiddeld 68 euro per ouder per jaar, zo leert een bevraging bij 168 ouderraden. “Ouders zijn niet verplicht om pannenkoeken te kopen, maar de druk om het wel te doen is groot”, zegt Theo Kuppens van VCOV. “Terwijl sommige gezinnen zelf met moeite de eindjes aan elkaar kunnen knopen. Het zijn verborgen kosten die ­bovenop de maximumfactuur in het basisonderwijs komen.”

Pannenkoeken

“We hebben de voorbije weken nog 1.270 kilo pannenkoeken verkocht om vrijdag een filmavond te organiseren op school. En in november hebben we een pompoentocht georganiseerd,” vertelt Virginie Derumeaux (39), een geëngageerde mama met kinderen aan het Heilig Hartinstituut. “Daar kruipt allemaal enorm veel tijd in, maar we doen het voor onze kinderen. Al onze uren vrijwilligerswerk en het geld dat we investeren vloeit uiteindelijk terug naar hen. Ik heb zelf ook drie kinderen op de school. Een grote investering die we binnenkort willen doen is een nieuw speeltuig. Wij betalen de helft, zo’n 6.000 euro.”

Basisonderwijs

Vooral daar is het schering en inslag om via allerlei activi­teiten de portefeuille van de ­ouders aan te spreken. Elke ­bevraagde ouderraad in het basisonderwijs schenkt geld — soms meer dan 10.000 euro — aan de school, in tegenstelling tot het middelbaar waar het om 77 procent gaat.

Bovendien besteden ouderraden het geld al te vaak aan basisbenodigdheden, zoals educatief materiaal of een ­likje verf voor de refter. Dingen die normaal uit de pot ‘werkingsmiddelen’ moeten komen.

Melkkoe

“Het is niet de be­doeling dat ouders de melkkoe worden van de school”, zegt Kuppens. “De essentie van een ­ouderraad is mee het ­beleid voeren, niet het wensenlijstje van de ­directeur bekostigen. Bovendien verzetten ouders al bergen werk door allerlei klusjes te doen.”

De katholieke onderwijskoepel deelt die bezorgdheid. Volgens topman Lieven Boeve is de studie van VCOV een signaal dat scholen de rekeningen niet meer kunnen betalen. “Al twee jaar op rij bespaart de overheid op de werkingsmiddelen”, zegt hij. “Dat heeft het perverse effect dat ouders toch opdraaien voor de kosten, want een maximumfactuur werkt enkel als er voldoende middelen zijn.”

Onderwijsminister Hilde Crevits (CD&V) erkent dat er extra middelen nodig zijn en werkt aan een “strategisch plan” voor het basisonderwijs. Ze benadrukt tegelijkertijd dat vrijwil­ligers onmisbaar zijn. “Ouders steken in scholen de handen uit de mouwen. Dat vrijwilligerswerk brengt mensen samen.”

Ze denkt zelfs aan een systeem om ­giften aan scholen fiscaal aftrekbaar te maken, net zoals bij een gift aan Oxfam of Kom op Tegen Kanker. “Aan uni­versiteiten en hogescholen kan dat nu al, maar dat is niet zo voor de ondersteuning van bijvoorbeeld schoolbouwprojecten in het leerplichtonderwijs. Zo’n fiscale aftrekbaarheid zou een ­positieve bijdrage kunnen leveren aan een cultuur van ouderbetrokkenheid bij de schoolwerking”, klinkt het.