Chinese inmenging: tweede Belgische universiteit sluit Confuciusinstituut
De Academische Raad van de Brusselse universiteit ULB heeft beslist om haar Confuciusinstituut stop te zetten. Ook de VUB nam vorige week die beslissing. Hun Confuciusinstituut kwam onder vuur wegens spionage door de Chinese directeur. Er zijn nog drie Belgische universiteiten met zo’n instituut, wat doen zij?
Eind oktober bracht De Morgen aan het licht dat Xinning Song, de Chinese directeur van het Confuciusinstituut aan de VUB, de Schengenzone niet meer binnen mag wegens vermoedens van spionage en inmenging. Zo’n Confuciusinstituut is altijd een co-directeurschap, in samenwerking met een Chinese universiteit en intussen heeft die universiteit een vervanger aangesteld. Maar vorige week besliste de VUB om het aflopende contract niet meer te vernieuwen. Volgens VUB-rector Caroline Pauwels past het niet langer in het beleid van “proportionaliteit, wederkerigheid, transparantie en integriteit”.
De Morgen heeft vernomen dat de Franstalige tegenhanger van de VUB in Brussel, de ULB, intussen dezelfde beslissing neemt. Ook zij hebben zo’n Confuciusinstituut, met eveneens een contract dat afloopt in 2020. Nochtans zouden er bij hen geen vermoedens zijn van inmenging of spionage.
“Onze Academische Raad neemt deze beslissing na een rapport van de ULB-directrice van het Instituut, dat vooral is negatief over het gebrek aan activiteiten die het Instituut genereert”, zegt Nicolas Dassonville, woordvoerder van ULB. “Het gaat bij ons dus vooral over efficiëntie. Het Instituut kon haar belofte niet waarmaken.”
Mensenrechten
De ULB-directrice van het Instituut is professor Vanessa Frangville, wereldwijd gekend voor haar onderzoek naar de verdrukking van Oeigoeren, een moslimminderheid in China. Ze bevestigt de gebrekkige return on investment, al blijkt die ook een gevolg van Chinese mensenrechtenkwesties.
“Er was een dalende interesse bij ULB-onderzoekers om projecten op te zetten bij het Instituut, omdat het zich strikt genomen enkel op taal en cultuur richt, maar ook omdat ze ethische overwegingen maken”, zegt Frangville, op dit moment in Tokyo voor een congres. “Verschillende projecten van mijn collega’s zijn bovendien zonder enige transparantie geweigerd door de Hanban, de Chinese instelling die waakt over de Confuciusinstituten.”
Er volgen elk semester een 130-tal studenten Chinese taallessen aan het Confucius-instituut van de ULB, maar de universiteit overweegt nu zelf avondlessen in te richten. Ook voor evenementen rond Chinese cultuur zouden voldoende alternatieven zijn. De ULB heeft een eigen onderzoekscentrum voor Oost-Azië, eveneens geleid door Frangville, dat veel productiever zou zijn. Over het algemeen wordt een Confuciusinstituut beschouwd als een gebaar van goede wil ten opzichte van China, maar Frangville denkt niet dat de stopzetting repercussies zal hebben.
“Integendeel, ik denk dat het onze relaties met Chinese onderzoekers gezonder zal maken en voor openheid kan zorgen. Iedereen is zich ervan bewust dat zo’n Confuciusinstituut een propagandamiddel is dat weinig heeft te maken met degelijke onderwijs en onderzoek.”
De Chinese ambassadeur in ons land wilde voorlopig niet reageren, maar liet eerder al verstaan dat hij de sluiting van het Confuciusinstituut aan de VUB betreurde. “We hopen dat de universiteit in de toekomst blijft tegemoet komen aan de legitieme rechten van deze studenten om Chinees te leren.”
Er zijn nog drie onderzoeksinstellingen in ons land met een Confuciusinstituut. Een rondvraag bij de Université de Liège, Groep T (dat onder KU Leuven valt) en HoWest wijst uit dat geen van deze drie instellingen een aanleiding ziet om hun eigen Confuciusinstituut een halt toe te roepen. “Wij hebben met aandacht gevolgd wat er aan de VUB is gebeurd en hebben daar intern een debat over gevoerd, maar we concluderen dat er bij ons geen bezorgdheden zijn rond Chinese inmenging”, zegt de woordvoerder van ULiège.