Bij de PS beginnen ze het op hun heupen te krijgen van de aanslepende in- en preformatierondes. Onder leiding van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez en CD&V-voorzitter Joachim Coens wordt er deze week nog eens onderzocht of de twee grootste partijen van het land, N-VA en PS, samen een regering kunnen vormen. Een zinloze operatie, vinden ze de Franstalige socialisten. Het is immers al geprobeerd en het resultaat was dat het niet ging. Voormalig preformateur Rudy Demotte (PS) werd vanmorgen uitgestuurd om die boodschap nog eens te brengen. ‘De informateurs (Coens en Georges-Louis Bouchez, red.) verliezen hun tijd’, zei Demotte op de RTBF-radio en nadien in De Ochtend. ‘Dat het onmogelijk is, wordt niet enkel beweerd door de PS, maar ook door de N-VA.’

Demotte kan daarbij verwijzen naar het eindrapport dat hij samen met Geert Bourgeois heeft opgesteld voor de koning, en dat De Standaard kon inkijken. Een groot twistpunt zijn de institutionele hervormingen. ‘Ook hier zijn verschillen geconstateerd tussen ten minste één partij die een echte verandering van het institutionele paradigma wilt om het functioneren van het land te deblokkeren, en andere partijen die er in dit stadium van de pre-formatieoefening geen prioriteit van maken. Minstens één partij wil op geen enkele manier praten over institutionele hervormingen’, zo valt te lezen.

Pro memorie, Bourgeois en Demotte spraken met N-VA, PS, MR, Open VLD, SP.A, CD&V, Ecolo en Groen. Een grote ‘rondetafel’, zoals hun voorgangers Didier Reynders (MR) en Johan Vande Lanotte (SP.A) hadden georganiseerd, was er niet bij. ‘Wij hebben geen multilaterale bijeenkomsten georganiseerd, gezien de in dit stadium vastgestelde verschillen en het gebrek aan belangstelling dat de partners (...) hebben getoond voor zo’n bijeenkomst.’

Want ook op andere punten dan alleen het institutionele zat het scheef. ‘Wat migratie betreft, willen sommige partijen de Belgische en Europese systemen afstemmen op een Canadees-Australisch-Deens model dat alle vormen van illegale migratie ontmoedigt en pleit voor selectieve immigratie en voorwaardelijkheid van toegang tot sociale rechten.’ Het vergt niet politieke achtergrond om daarin het stempel van N-VA te zien. Daartegenover staan andere partijen en die ‘stellen een andere aanpak voor, die deel blijft uitmaken van de huidige wetgeving’.

Een derde grote knoop waren de verschillende sociaal-economische recepten, met ‘sterk uiteenlopende, en soms zelfs diametraal verschillende visies inzake sociaal-economisch beleid’. Die zouden volgens Demotte en Bourgeois een ‘zwaar divergerende impact hebben’ op de begroting en de staatsschuld. Zo stond ook de erfenis van de regering-Michel ter discussie. Sommige partijen wilden de hogere pensioenleeftijd van 67 jaar terugdraaien of de loonnorm aanpassen.

Betekenen dit nieuwe lek en de forse communicatie van de PS dat de opdracht van Bouchez en Coens voorbij is? Demotte zegt in ieder geval dat zijn partij op de uitnodigingen zal blijven ingaan, maar dat het niet mogelijk is om met de N-VA tot een akkoord te komen zo lang die de andere partijen voor de keuze stelt tussen een confederale model of een sterk rechts sociaal-economisch beleid.

Volgens Demotte is het nu aan de MR om duidelijk te maken wat ze willen. ‘De MR moet kleur bekennen. Dat zeggen we al langer. Als het de bedoeling is om ons te laten opdraaien voor een mislukking met de N-VA, dan zullen we dat niet toelaten.’