Direct naar artikelinhoud
Politiek

De oppositietactiek van Vlaams Belang: hoe linkser hoe liever

Vlaams Belang-kopstuk Filip Dewinter.Beeld Tim Dirven

Of het nu in het Vlaams Parlement is of in de Antwerpse gemeenteraad: Vlaams Belang gaat ongegeneerd voor de frontale botsing. ‘Wat Bart Somers op Vlaams niveau is, zijn de socialisten in Antwerpen: de linkse achilleshiel in de coalitie van N-VA. Gaan wij daarop inbeuken? Dat is evident.’

“Je bent hier niet in Marokko. Doe dat vingertje weg.” Meer dan twee zinnetjes had Sam Van Rooy (Vlaams Belang) niet nodig om zich dinsdagavond de woede van de Antwerpse gemeenteraad op de hals te halen. Racisme, briesten onder meer Groen en sp.a. Burgemeester Bart De Wever (N-VA) werd uiteindelijk gedwongen om zich ook in de discussie te mengen, en Vlaams Belang een veeg uit de pan te geven. Waarop de VB-fractie de gemeenteraad verliet.

Eerder op de avond had ook Filip Dewinter de wind van voren gekregen, na een opmerking over de “verkeerde soort Antwerpenaars”. Dat leidde tot een felle woordenwisseling met sp.a-fractieleider Hicham El Mzairh, waarna Van Rooy zijn partijgenoot te hulp kwam met een verwijzing naar de afkomst van Mzairh.

“Dat is geen racisme: Marokko is geen ras”, verdedigt Van Rooy zich. “El Mzairh wentelde zich in een slachtofferrol, loog over wat Dewinter had gezegd, en tierde terwijl hij met zijn vinger naar ons wees. Dat is een mentaliteit en stijl die je in het Midden-Oosten en Noord-Afrika wel eens ziet, maar dat is niets voor een gemeenteraad in West-Europa.”

Het pad bijster 

De linkerzijde de gordijnen in jagen was dinsdag niet expliciet de bedoeling van Van Rooy en Dewinter, maar de commotie komt de partij ook niet slecht uit. Meer nog: het maakt expliciet deel uit van de strategie van Vlaams Belang. Hoe luider de anderen hen wegzetten als racisten, hoe liever ze het hebben. Voor de radicaal-rechtse achterban levert die linkse woede volgens Dewinter enkel maar het bewijs dat de andere partijen het pad bijster zijn. En door de linkse beer te porren, hoopt Vlaams Belang N-VA uit haar tent te lokken.

Niet alleen in Antwerpen maar ook in het Vlaams Parlement voert Vlaams Belang op die manier oppositie. Een maand geleden liepen de gemoederen hoog op in een debat tussen Filip Dewinter en Vlaams minister Bart Somers (Open Vld) over de brand in een asielcentrum in Bilzen. In zijn gekende stijl met dikke Antwerpse tongval noemde Dewinter Somers een politieke pyromaan. Somers reageerde door het VB te vergelijken met “een bepaalde fractie in de Reichstag” – een amper verholen verwijzing naar de NSDAP van Adolf Hitler. Waarna Dewinter voor het oog van de camera’s de vermoorde onschuld speelde en schande sprak over de woorden van Somers.

Sam Van Rooy en Filip Dewinter.Beeld Photo News

Een paar weken later echter glundert Dewinter net niet van trots. “Wij kunnen Bart Somers exact doen zeggen wat we willen. Hij noemt ons nazi’s: wij hebben bij wijze van spreken niet liever.” De analyse van Dewinter: door de uitlatingen van Dewinter te vergelijken met een van de zwartste periodes in de westerse geschiedenis, komt Somers vooral pathetisch over bij het kiespubliek van Vlaams Belang. En door hun kiezers met het nazisme te associëren, drijft Somers hen – althans volgens Dewinter – verder in de armen van radicaal-rechts.

Tactiek van bewuste provocatie

Ook Van Rooy heeft het over een tactiek van bewuste provocatie. “Somers is voor ons de blauw-groene diversiteitsgoeroe die de islam zachtjes aanpakt. Let wel: mijn opmerking in de Antwerpse gemeenteraad was niet zomaar een strategische berekening, het was ook uit terechte verontwaardiging. Maar het klopt: het is een en-enverhaal.” Niet toevallig richtte Van Rooy zijn pijlen woensdag, tijdens het vragenuurtje in het Vlaams Parlement, opnieuw op Somers. Dewinter: “Dat past in die strategie.”

Vlaams Belang hoopt bovendien op een carambole die N-VA in een spreidstand dwingt, door te duwen waar het het meest pijn doet. “Wat Bart Somers op Vlaams niveau is, zijn de socialisten in Antwerpen: de linkse achilleshiel in de coalitie van N-VA. Gaan wij daarop inbeuken? Dat is evident. Proberen we daar te polariseren en de confrontatie uit te lokken? Dat is evident”, zegt Dewinter. “The duty of an opposition is to oppose.”

Het VB wil Bart De Wever in Antwerpen en Jan Jambon op Vlaams niveau kleur doen bekennen: de linkse coalitiepartners verdedigen of de rechtse kiezer plezieren. “De Wever heeft de socialisten nodig in zijn coalitie, en moet het dus opnemen voor hun fractieleider. Zo geeft hij ons een open doekje. De N-VA zit daar in een moeilijk parket. Binnenkort zal het in de gemeenteraad gaan over de mysterycalls. Sp.a wil die mysterycalls, en N-VA zal zich ervoor moeten verantwoorden. Dat wordt het volgende grote verhaal.”

Weg van de top vs weg van de basis

Het uiteindelijke doel? Gestalte geven aan een rechts front, beweert Dewinter. “Je kan de toenadering tussen N-VA en Vlaams Belang op twee manieren forceren. Je hebt de weg van de top: elkaar handjes geven, vriendjes zijn, en zo het ijs doen smelten. Of je hebt de weg van de basis: N-VA zodanig verzwakken dat ze inzien dat hun enige uitweg is om met het Vlaams Belang samen te werken.”

Al valt het nog te bezien of N-VA wel de uiterst rechtse kiezer wil verleiden. Uit post-electoraal onderzoek is gebleken dat de grote potentiële winst voor de partij daar niet te zoeken is. Als er ergens mogelijkheden liggen voor N-VA, is het net in het centrum. De kiezer die vervreemd is van de traditionele partijen, ligt daar voor het rapen. Bovendien is een groot deel van N-VA er net van overtuigd dat opruiende figuren als Dewinter en Van Rooy net een toenadering tussen de twee partijen onmogelijk maken.