Direct naar artikelinhoud
Reportage

Het debat over Trumps impeachment is een rituele cirkeldans van Democraten en Republikeinen

De Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, woensdag tijdens het impeachmentdebat over Trump.Beeld AP

Stevig ingegraven in hun stellingen voerden de partijen gisteren debat over Trumps impeachment. Na een stemming bleek dat de Democraten hun zin krijgen: de impeachment van president Donald J. Trump wordt doorgezet.

Voor een historische dag is het rustig als altijd, woensdag in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. De hele ochtend landen de verontwaardigde volzinnen van de volksvertegenwoordigers in honderden lege fauteuils. De Republikeinen die er wel zijn (gemiddeld een stuk of twintig) en de Democraten die er wel zijn (gemiddeld een stuk of veertig) zitten vooral op hun telefoon te kijken. Soms staat er een op, zoals Steve Scalise, een van de Republikeinse voormannen, om een paar minuten in de microfoon te praten, zijn wijsvinger driftig tikkend op de lessenaar, en dan de zaal te verlaten zonder verder te luisteren naar de reactie van de andere partij, een reactie die overigens nergens op reageert – iedereen weet allang wat hij of zij gaat zeggen.

Dit heet: het debat.

Iedereen weet allang waar deze dag in zal uitmonden: de impeachment van Donald J. Trump. Hoe laat precies (ergens in de avond, misschien wordt het donderdag), en met hoeveel stemmen (er is nog een handvol Democratische twijfelaars) is nog onbekend, maar dat een meerderheid van de volksvertegenwoordigers aan het einde van de dag voor de derde keer in de Amerikaanse geschiedenis een president in staat van beschuldiging gaat stellen, wordt bij elke tussentijdse stemming bevestigd.

De Democraten willen dat dat gebeurt, de Republikeinen willen dat dat niet gebeurt en er is geen argument dat daar nog iets aan gaat veranderen.

Je kunt zeggen: als iets zo voorspelbaar is, waarom is het dan nieuws? Maar ook onwrikbaarheid moet worden vastgelegd. Het is heel goed mogelijk dat juist dát aspect uiteindelijk zal beklijven.

Historisch

Want dit is historisch: voor het eerst in de geschiedenis wordt een impeachment slechts door één partij gedragen. En die eenzijdigheid komt niet eens doordat de twee partijen verschillend oordelen over het hándelen van de president, maar omdat ze het oneens zijn over de feiten zelf.

“Deze aanklacht is gebaseerd op veronderstellingen, niet op feiten”, zegt de Republikeinse leider Doug Collins, met zijn zuidelijke accent, in zijn verdediging van de president.

“Deze aanklacht is niet mijn mening, dit zijn de onbetwistbare feiten”, zegt de Democraat Jim McGovern, in zijn pleidooi tegen de president.

Historisch
Beeld Photo News

Toen bij de vorige impeachment, 21 jaar geleden, president Bill Clinton werd aangeklaagd omdat hij had gelogen over zijn seksuele affaire met een stagiaire, was de vraag vooral: hoe erg is dat, hoe gaan we dat wegen? Wát er was gebeurd, daar waren beide partijen het in grote lijnen wel over eens (al bleef er onenigheid over de vraag of orale seks wel seks was).

Nu hameren de Democraten op de feiten, en hameren de Republikeinen op de gaten die tussen die feiten zijn overgebleven.

Telefoontje

De feiten dus. Het begon, op 25 juli, met een telefoongesprek van Trump met de Oekraïense president Volodymir Zelenski, waarin hij zijn collega vroeg om “ons een gunst te verlenen”: een onderzoek naar zijn politieke ­rivaal Joe Biden en een ander onderzoek dat de Democraten moest beschadigen. Een klokkenluider in het Witte Huis sloeg alarm, mede omdat Trump net die zomer 391 miljoen dollar aan militaire steun voor Oekraïne tegenhield en een bezoek van Zelenski aan het Witte Huis maar bleef uitstellen.

Dat leidde tot een onderzoek waarin meer dan twintig diplomaten en veiligheidsadviseurs gedetailleerd inkleurden en aanvulden wat er voor en na dat telefoontje was gebeurd. De advocaat van de president, Rudy Giuliani, was al maanden op zoek naar schadelijke ­informatie over Biden en er was een heel team bezig geweest om Zelenski daartoe te bewegen. En ja, daarbij werd een bondgenoot de broodnodige militaire steun onthouden in zijn strijd ­tegen Russische agressie.

Machtsmisbruik, concludeerden de Democraten. En dat Trump vervolgens de direct betrokkenen categorisch verbood over de gang van zaken te praten, beschouwden zij als obstructie van het Congres. Dat zijn de twee ‘impeachmentartikelen’ waarover het Congres nu moet oordelen.

Maar de Republikeinen zien vooral wat er niet is gebeurd. Ze wijzen erop dat het geld uiteindelijk toch is overgeboekt (al zeggen ze er niet bij dat dat pas gebeurde nadat de klokkenluider er een klacht over had ingediend). Ze wijzen erop dat Zelenski niet onder druk zegt te zijn gezet (al heeft hij ook gezegd dat “grote rijken kleine landen altijd gebruiken”, en dat hij “Oekraïne niet als pion zal laten gebruiken”). En ze wijzen erop dat Trump zei: “verleen óns een gunst”, waarmee hij niet op zichzelf, maar op heel Amerika zou hebben gedoeld (al praat Trump altijd in de pluralis majestatis over zichzelf).

‘It’s a done deal’

En dan, na zo rond de feiten te hebben geslalomd, komen ze bij het punt dat elke discussie overbodig maakt: Trump is nou eenmaal gekozen, en daar hebben de Democraten zich nog steeds niet bij neergelegd.

“Het enige waar Donald Trump schuldig aan is, is dat hij niet Hillary Clinton is”, zegt Roger Marshall.

Steeds hebben ze het over de “eerlijk gekozen president”, die nu door een impeachment oneerlijk aan de kant zou worden gezet. Steeds hebben ze het over het “uitwissen” of “omverwerpen” van de verkiezingsuitslag. Dat na een eventuele afzetting een ándere ­Republikein aan de macht zou komen, namelijk vice-president Mike Pence, telt in hun ogen niet mee. Zonder Trump is er geen eerlijke president ­mogelijk.

“Zoals we zeggen in Texas: it’s a done deal”, zegt Republikein Roger Williams. Trump is president, punt uit.

‘It’s a done deal’
Beeld Photo News

“Het is een puur partijdig proces”, concludeert de Republikeinse voorman Doug Collins, iets wat hij kan zeggen omdat geen Republikein ook maar iets van de Democratische beschuldigingen erkent. Met die constatering slaat hij Nancy Pelosi om de oren, die eerder dit jaar zei dat ze de president alleen wilde impeachen als daar in beide partijen steun voor zou zijn – anders “zou het land verder verdeeld worden”. Dat blijkt nu. De Republikeinen wentelen zich in hun eigen vicieuze cirkel: hoe partijdiger en hoe onrechtmatiger het proces in hun ogen is, hoe compromislozer zij het kunnen veroordelen.

En dus roepen ze steeds grotere woorden, in de twee minuten dat ze even voor het oog van de natie staan.

“Het is oplichterij!”

“Het is een heksenjacht!”

“Het is een moordaanslag!”

“Jezus kreeg een eerlijker proces!”

Afgevaardigde Bill Johnson uit Ohio laat zijn collega's een minuut stilte in acht nemen “voor de 63 miljoen Trump-stemmers die het zwijgen wordt opgelegd” door de impeachment.

Die grijze Republikeinse mannen die elkaar een vuistje geven nadat ze zich twee minuten kwaad hebben gemaakt achter de microfoon - toch een ironisch staaltje emancipatie. Toen Obama dat in 2008 deed, noemde Fox News het nog een “terroristisch vuistgebaar”.

De Democraten hebben het over de Grondwet, en Democratie, en Hoge Misdaden, en een gevaarlijk moment voor het land, en doen een beroep op het geweten van de Republikeinen aan de andere kant van de zaal.

Maar natuurlijk verandert er niets. Het kan alleen een partijdig proces zijn als iedereen zich daarnaar gedraagt.