Facebook boekt voorzichtige overwinning in strijd tegen Oostenrijkse privacyactivist

Het was de Oostenrijkse privacyactivist Maximilian Schrems die in 2013 een klacht indiende bij de Ierse gegevensbeschermingsautoriteiten. Toen ging het om een algemeen akkoord tussen de VS en de EU over de bescherming van persoonsgegevens waar Facebook zich niet op had mogen beroepen. Nu meent hij dat ook een zogeheten modelbepaling die daarvoor in de plaats komt, in strijd is met de regels. 

In se gaat het hierom: de gegevens van Facebookgebruikers in de Europese Unie worden door Facebook Ireland - de Ierse dochteronderneming van Facebook - geheel of gedeeltelijk doorgegeven aan servers in de VS, waar ze worden verwerkt.  De Oostenrijker stelde in 2013 dat uit de onthullingen van de bekende Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden was gebleken dat de gegevens in de VS onvoldoende beschermd werden, en dat de gegevens van Europese gebruikers bijgevolg niet meer zomaar aan de Amerikanen mochten worden doorgespeeld.

De Ierse autoriteit wees die klacht af, omdat de Europese Commissie de Verenigde Staten als veilige haven voor de bescherming van persoonsgegevens had bestempeld. Maar het Europees Hof van Justitie gaf Schrems gelijk, en verklaarde die ‘veilige-havenbeschikking’ ongeldig.

De klacht ging daarna terug naar de Ierse gegevensbeschermingsautoriteiten, maar draaide nu niet langer rond de ‘veilige-havenbeschikking’, maar rond een algemene overeenkomst tussen Facebook Ireland en het Amerikaanse moederbedrijf - een zogeheten modelcontractbepaling - over de doorgifte en verwerking van gegevens. Volgens Schrems is ook die bepaling in strijd met de Europese privacyregels, onder meer omdat Europese Facebookgebruikers geen rechtsmiddelen hebben om in de VS hun recht op de bescherming van hun persoonsgegevens af te dwingen.

Maar de advocaat-generaal van het Europees Hof is het daar niet mee eens. In een advies zegt Henrik Saugmandsgaard Øe dat er geen enkele reden is om aan te nemen dat dergelijke modelcontractbepalingen niet rechtsgeldig zouden zijn. Toezichthouders kunnen volgens hem wel per land nog toezien op de naleving van de regels, en eventueel ook optreden als dat nodig is. 

Een advies van de advocaat-generaal is niet bindend voor het Europees Hof, maar de rechters in Luxemburg volgen het doorgaans wel. Op een definitieve beslissing is het wellicht nog even wachten.