Gemiddeld genomen zetten we nog steeds te veel kilo’s restafval voor de deur wanneer de vuilniskar langskomt. In totaal produceert elke Vlaming jaarlijks 145 kilo restafval – dat is de gewone vuilniszak, het grof vuil zoals matrassen op het containerpark en vuilnis dat de veegmachines ophalen – terwijl het doel voor 2022 op 138 kilogram ligt.

Om het voor iedereen realistisch te houden, heeft OVAM elke gemeente een apart streefcijfer opgelegd. “Want een kustgemeente met tweedeverblijvers die en masse vuilnis achterlaten, is iets anders dan een landelijke gemeente met veel grote gezinnen of een grote stad met meer singles”, zegt OVAM-woordvoerder Jan Verheyen. “Wie alleen woont, koopt meer kleine verpakkingen dan zij die tweeliterflessen makkelijk opgebruiken.” Daarom ligt het doel in bijvoorbeeld Blankenberge op 258 kilo en in Alken op 90 kilo.

‘Klanten’ van over de grens

Uit het jaarrapport van OVAM blijkt dat 119 gemeenten de doelen nu al halen en 181 nog niet. Dé uitschieter is Roosdaal, dat in 2018 afklokte op 243 kilo en dat over drie jaar moet zien te halveren tot 121. Volgens de lokale schepen verantwoordelijk voor afvalophaling, heeft dat alles te maken met het containerpark dat in 2018 nog ‘klanten’ aantrok uit de wijde omgeving. Dat euvel is met een nieuw containerpark in 2019 intussen verholpen.

Vraag is: hoe krijg je die aantallen naar beneden? “Af en toe doen wij eens een vuilniszak open”, zegt Verheyen. “Dat gebeurt natuurlijk anoniem. En dan zien we dat er nog veel verkeerd gesorteerd wordt. Kledij, bijvoorbeeld, wordt selectief opgehaald en hoort normaal niet thuis in het restafval. Ook veel organisch-biologisch afval – van afval uit de tuin over voeding – kan in de gft-container of naar het recyclagepark.”

Bovendien zijn er nog maatregelen op til die het aantal kilo’s restafval kunnen drukken. “De pmd-zak waar meer soorten plastic in zullen mogen en die we nu aan het uitrollen zijn over heel Vlaanderen, bijvoorbeeld. Dat zou een verschil maken van 50.000 ton. Of dat je opnieuw vlees- en visresten in de gft-container zal mogen gooien.” En ook voor matrassen is er een opmerkelijk voorstel: “Het zou goed zijn dat de producenten oude matrassen zouden terugnemen met een aanvaardingsplicht, zoals dat nu al bij elektro gebeurt.”

Pop-upcontainer

Wat als een gemeente haar doel niet haalt? “In theorie kunnen we sanctioneren, maar dat doen we bijna nooit”, zegt Verheyen. “We bekijken samen waarom het niet lukt. Soms laat de invoering van een maatregel op zich wachten omdat het wachten is op een nieuwe bestuursploeg, bij anderen is het recyclagepark moeilijker bereikbaar. In gemeenten waar veel senioren wonen, organiseren we dan bijvoorbeeld een pop-upcontainerpark.”