‘Steinerscholen hechten te weinig belang aan kennis’

Twee Vlaamse steinerscholen hadden de Vlaamse overheid gevraagd om een afwijking van de eindtermen, waarin de overheid bepaalt wat scholen moeten onderwijzen. Volgens hen zijn die eindtermen te gedetailleerd en omvangrijk om hun eigen pedagogische project te kunnen nastreven. Het Vlaamse decreet geeft scholen die willen afwijken van de Vlaamse minimumnorm daar de mogelijkheid toe.

Voorwaarde is dat scholen eigen, gelijkwaardige eindtermen opstellen. Die moet de overheid goedkeuren voor ze ingaan – een belangrijke kwaliteitscheck. “Wij staan open voor een gesprek over variaties op de eindtermen, maar elke variatie moet gelijke tred houden met het niveau van de eindtermen”, zegt minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). “Welbevinden is belangrijk, maar onderwijs moet wel leiden tot kennisverwerving.”

De Vlaamse regering liet vrijdag al weten de uitzondering op de eindtermen die het steineronderwijs vraagt, niet goed te keuren. De adviezen waarop de regering zich baseerde, werden nu vrijgegeven: een van een door de overheid aangeduide groep experts en een van de Vlaamse onderwijsinspectie, die elke school regelmatig doorlicht. De twee rapporten geven onafhankelijk van elkaar een negatief advies. Eerst en vooral botst de logica van het steineronderwijs – dat niet met graden werkt – met die van de eindtermen – die net specifiek per graad of twee leerjaren zijn opgesteld. Daardoor wordt het volgens Weyts moeilijker voor leerlingen op een steinerschool om na de eerste graad over te stappen naar een andere school.

Kennis

Daarnaast schuift vooral het rapport van de groep deskundigen een probleem met kennis naar voor. Volgens haar bevatten de steinereindtermen voor sommige onderwerpen niet dezelfde kenniselementen als de Vlaamse eindtermen. De redenering is dat de steinerscholen zo niet kunnen garanderen die kennis te onderwijzen. Sinds ons land op elke internationale onderwijstest in de rankings daalt, is kwaliteit een belangrijk politiek thema. Het antwoord van de politiek was om striktere eindtermen op te stellen.

“In zekere zin dreigt het steineronderwijs slachtoffer te worden van het nastreven van kwaliteit”, zegt Johan Lievens, expert onderwijsrecht (KU Leuven). “Mogelijk is het dus niet eerlijk dat net daarvoor de steinerscholen worden gestraft, terwijl zij niet de kern van dat probleem zijn.”

“In het verleden waren er geen grote problemen met de onderwijskwaliteit van steinerscholen”, zegt professor Onderwijsrecht Kurt Willems (KU Leuven). Het steineronderwijs vroeg in het verleden twaalf keer een uitzondering op de eindtermen aan en kreeg die telkens. Al is er volgens hem mogelijk een groter probleem. “Er is een probleem met de inplanning van leerinhouden over de verschillende graden. Steinerscholen doen het in een andere volgorde dan de Vlaamse eindtermen en dat betreft de kern van hun pedagogisch project. Dat ze daar op worden afgerekend, raakt de kern van de onderwijsvrijheid.”

Daarnaast is er een probleem met de formulering die men verwacht. Willems: “Eigenlijk leid je uit alles af dat men zegt: ‘We willen liever dat je meer doet zoals het exact in de Vlaamse eindtermen staat.’ De grief van het steineronderwijs is echter net dat ze die Vlaamse eindtermen niet kunnen volgen, anders zijn ze geen steinerscholen meer. Dus moet daar een oplossing voor gezocht worden, want zo gaat men in tegen de vrijheid van onderwijs.”

Het steineronderwijs kan nog in beroep gaan tegen de beslissing. Voorlopig doen ze dat nog niet. Ze kiezen er eerst voor om in te gaan op de uitgestoken hand van Weyts: die ontbood hen voor een gesprek na de kerstvakantie.