Direct naar artikelinhoud
Klimaatverandering

Door het ongeziene inferno in zijn land, krijgt ‘steenkoolpremier’ Scott Morrison steeds zwaardere kritiek

Branden in de buurt van de stad Tahmoor.Beeld REUTERS

Als er te weinig regen valt, moeten de boeren ‘bidden’. En als de bosbranden verwoestender zijn dan ooit, mogen Australiërs ‘zich niet laten opjutten door de politieke agenda van de groenen’. Maar door het ongeziene inferno in zijn land, krijgt ‘steenkoolpremier’ Scott Morrison steeds zwaardere kritiek.

“Alleen al in New South Wales en Queensland is 3 miljoen hectare platgebrand. Dat is een gebied groter dan België.” Australische media rekenen vandaag de dag niet meer in voetbalvelden of provincies, maar moeten er het kleinste land aan de Noordzee bij halen om te beschrijven hoeveel van hun land in rook is opgegaan.

Het enorme land, waar ze kerst op het strand vieren, kent in de zomer elk jaar een ‘bosbrandseizoen’. Maar dit keer loopt het helemaal uit de hand.

Lees ook:

Standpunt: Wie nog beweert dat we ‘niet zo alarmistisch moeten doen over de opwarming’ is onethisch

Er woeden meer dan tweehonderd branden in vijf staten. Tweeduizend brandweerlui proberen die te bedwingen. De regering van New South Wales, de dichtstbevolkte deelstaat, waarin Sydney ligt, heeft voor de tweede keer sinds november de noodtoestand uitgeroepen.

Er vielen tot nu zeker acht doden en tientallen gewonden. Bijna duizend huizen, nog veel meer bijgebouwen én volledige dorpen zijn in de as gelegd. Balmoral, een voorstadje van Sydney, is weggeveegd.

‘Niet geloofwaardig’

De oorzaken zijn gekend. Het bosbrandseizoen begon dit jaar erg vroeg. Het zuidoosten kreunt al twee jaar onder extreme droogte. Bovendien is er een al even ongeziene hittegolf, met temperaturen in Sydney tot 47 graden. Met een gemiddelde temperatuur van 41,9 graden is het record van de zomer van 2012-2013 verpulverd.

Twee weerfenomenen boven de Indische Oceaan en Antarctica veroorzaken die hitte. Ook de opwarming van de aarde speelt mee, want de twee fenomenen komen daardoor almaar extremer voor.

Maar dat is iets waar de conservatieve premier Scott Morrison niet van wil horen.

“De opwarming van de aarde in verband brengen met één gebeurtenis zoals de bosbranden is niet geloofwaardig”, verklaarde hij afgelopen weekend. Hij ontkent de klimaatverandering niet, maar kant zich tegen meer klimaatactie. Hij acht het “intimiderend dat sommigen gebruikmaken van de branden om hun politieke agenda door te duwen” en “roekeloos” om zijn klimaatbeleid te verscherpen.

Daarmee verwijst hij onder andere naar de ruim twintigduizend Australiërs die twee weken geleden voor zijn ambtswoning in Sydney protesteerden om scherper klimaatbeleid af te dwingen. Of de honderdduizend burgers die een petitie tekenden waarin ze eisen dat Morrison wordt afgezet.

Waardeloze certificaten

Verbazen doet zijn positie niet. Morrisons partij remt klimaatactie al dertig jaar af. Hij voerde campagne voor een nieuwe grote steenkoolmijn in Queensland, waarvoor de regering in juni het licht op groen zette. Twee jaar geleden zwaaide hij met een stuk steenkool in het parlement en zei: “Wees hier niet zo bang voor.”

Tegen de boeren die de tanden stuk bijten op de droogte zei Morrison vorig jaar dat ze “moeten bidden voor regen”, en eerder dit jaar weigerde hij herhaaldelijk om samen te zitten met brandweerchefs die bezorgd waren over de klimaatcrisis.

Het Australische klimaatbeleid hoort dan ook bij de zwakste ter wereld. Steenkool maakt bijna driekwart van de energiemix uit, en het land staat op de zevende plaats in de ranking van landen met de grootste CO2-voetafdruk. In het Klimaatakkoord van Parijs verbindt het zich ertoe tegen 2030 ongeveer 26 procent minder broeikasgassen uit te stoten in vergelijking met 2005, wat erg mager is.

Op de recente VN-klimaattop van Madrid hield Australië samen met Brazilië en de VS sterkere engagementen tegen. Het wil een groot deel van zijn klimaatbeloftes uit het akkoord van Parijs afkopen met oude, ondertussen waardeloze emissiecertificaten. Andere landen verhinderden dat in Madrid, waardoor er geen akkoord kwam.

De Australische premier Scott Morrison krijgt alsmaar meer kritiek.Beeld EPA

De eerste reacties van Morrisons ministers op de bosbranden lagen volledig in lijn met dat beleid. Zo reageerde vicepremier Michael McCormack dat “de slachtoffers geen nood hebben aan het geblaat van groenen uit de hoofdstad”. Ook noemde hij mensen die een verband zien tussen de branden en de opwarming van de aarde “walgelijke gekken uit de binnenstad”.

‘Brandstichters’

Maar internationaal en nationaal zwelt de kritiek aan.

Oppositieleider Anthony Albanese zei dat “de Australiërs bang zijn van wat nu rondom hen gebeurt. Het is koppig om dan geen sterker klimaatbeleid door te voeren.” Vorige week vergeleek Jordon Steele-John van de groene partij politici die dat niet willen onomwonden met ‘brandstichters’. Volgens commentatoren is het onderwerp te gepolitiseerd om nog met oplossingen te komen.

Al lijken de branden de ‘ecorealistische’ houding van de liberalen nu toch wat te doen smelten. Twee weken geleden erkende Morrison in een verklaring wél een verband tussen de opwarming en een langer brandseizoen. 

Ondertussen moest zijn partijgenoot Matt Kean, minister van Milieu in de zwaar getroffen deelstaat New South Wales, toegeven dat “niemand nog kan ontkennen dat de giftige rook in Sydney een gevolg van de klimaatverandering is. Dit is niet normaal en niets doen is geen oplossing.”

En vicepremier McCormack stelde afgelopen weekend alsnog dat er nu “absoluut meer moet gebeuren om de klimaatverandering aan te pakken”. 

Morrison probeerde het publiek er daarna tevergeefs van te overtuigen dat hij en zijn vicepremier hierover nog altijd op één lijn zitten. Volgens McCormack heeft de bosbrandencrisis “het gevoel over de klimaatkwestie onder de burgers veranderd”.

‘Brandstichters’
Beeld AP