Sidi Larbi Cherkaoui over zijn Broadway-bewerking van ‘Jagged Little Pill’: ‘Succes bepaalt mij niet’

De artistiek directeur van Ballet van Vlaanderen die zich waagt aan een Broadway-musical gebaseerd op het hitalbum van Alanis Morissette: een verrassende, zeg maar gewaagde stap. 

Sidi Larbi Cherkaoui: “Showbizz is iets uit mijn jeugd. Daarna pas kreeg ik meer interesse voor moderne dans omdat ik dat meer vond passen bij mijn temperament. De sociale onderwerpen waarmee ik aan de slag wou gaan, pasten meer binnen de hedendaagse dans. Maar mijn eerste project – Anonymous Society in 1999 – was eigenlijk een musical met muziek van Jacques Brel. Dat was de kickstart van mijn carrière. Het is dus wel speciaal om twintig later terug bij een musical te belanden, zeker met de muziek van Alanis Morissette.”

Hebben we hier te maken met een diehard Alanis-fan?

“Ik ken haar muziek vanbinnen en vanbuiten en heb haar altijd een heel sterke artieste gevonden. De manier waarop ze persoonlijke gevoelens naar muziek kon vertalen spreekt mij aan. Ze gaat de moeilijke onderwerpen niet uit de weg en blijft dicht bij zichzelf. Laatst zag ik nog een akoestisch concert van haar. Ze is ondertussen 45, moeder van drie en heeft een ongelooflijke wijsheid en kalmte over zich gekregen. Opnieuw voelde ik me enorm verbonden met haar, want hoewel ik nog steeds dezelfde teleurstellingen en pijn ervaar als vroeger, heb ook ik een kalmere stem gevonden om het erover te hebben.”

Over wat wilt u het dan vooral hebben?

“Meestal zijn dat beladen onderwerpen zoals racisme en lgbt-rechten maar net zo goed verslaving. Over de complexiteit van identiteit, of het gevaar van nationalisme. Door onderwerpen zichtbaar en bespreekbaar te maken, maak je ze oplosbaar.”

“Jagged Little Pill is een stuk waarin verschillende verborgen lagen zitten die tonen hoe moeilijk het is om mens te zijn. Het gaat over de complexiteit van een blanke, blonde, rijke dame die haar kinderen zo perfect mogelijk probeert op te voeden, maar die uiteindelijk bezwijkt aan de druk van de realiteit en verslaafd raakt aan pillen.”

Amerikaanse vrienden zeggen dat dit soort thema’s uitzonderlijk zijn in een musical op Broadway.

“Er is iets aan het gebeuren. Kunst is opnieuw de spiegel van een maatschappij die in de knoop zit met zichzelf. Musical is het danstheater van Amerika. Ik voel het potentieel om in die context het publiek wakker te schudden. Om hen meer bewust te maken.”

“Als mensen na deze voorstelling praten, hebben ze niet over de jurk die het hoofdpersonage droeg, maar vormen ze zich een mening over adoptie, bekijken ze hun vooroordelen over druggebruik, over homoseksualiteit of over succes. Ik vind het bijvoorbeeld geweldig dat het nummer ‘You Oughta Know’, over de pijn van een geliefde die je verlaat, hier in een lesbische context wordt geplaatst. Opeens wordt het universeel en gaat het voorbij aan een standaard man-vrouwrelatie. Het gaat over liefde, over verwachtingen. We tonen hoe je woede de ruimte moet laten om daarna samen tot een oplossing te komen. Alanis zelf is heel erg bezig met helen, met genezen. Pijn wordt hier besproken. De pijn van het dagelijkse leven, de pijn van moeder te zijn, van vrouw, van homo, de pijn van zwart te zijn.”

U werkt met een heel diverse cast.

“In de voorstelling maken we trans- en non-binaire personen zichtbaar. Een thema waar ik al mee had gewerkt in de film Girl. Zelf ben ik geboren als homoseksueel en was ik als kind bezig met dingen die beschouwd werden als ‘voor meisjes’. Ik heb altijd de druk gevoeld dat ik geacht werd een jongen te zijn. Ik vind het zo verrijkend om te kijken naar al die jonge mensen die bezig zijn met het verbreden van dat spectrum. Om andere perspectieven te leren kennen. Niemand is honderd procent een man of een vrouw. Honderd procent zwart of wit. Dus ik hoop dat iedereen oog krijgt voor alle schakeringen daartussenin.”

Na de choreografie voor ‘Apeshit’ van Beyoncé, is dit al uw tweede samenwerking met een beroemdheid.

“Ik vind het vooral heel belangrijk om te werken met mensen die mij inspireren en die dicht bij mijn eigen filosofie staan. Daarom sta ik ook zo achter het werk van Alanis Morissette.”

“Ik heb vaak met highprofilemensen gewerkt, maar ik ben daar nooit van onder de indruk geweest, heb daar nooit mee te koop gelopen. Sinds mijn moeder zei dat ik mijn best moest doen op school toen ik 6 jaar oud was, heb ik altijd hard gewerkt. Ik ben nu 43 en ik doe nog altijd even hard mijn best als toen. Ik ben daar niet alleen heel nuchter in, maar ik zet alles en iedereen ook op hetzelfde niveau.”

U zal niet snel beginnen zweven na een succes?

“Ik kan met een enorme afstand naar succes kijken, het bepaalt mij niet. Mijn identiteit is veel complexer dan welk project ook. De totaliteit van alle producties die ik ooit gemaakt heb, al die dansvoorstellingen, opera’s, videoclips en musicals, gaat misschien een beeld kunnen geven van wie ik ben. Ik heb al die verschillende werken nodig omdat ik in elke context andere facetten van mezelf kwijt kan.”

“Jagged Little Pill gaat over alles wat je in jezelf opkropt. Als ik één ding heb geleerd van deze musical, dan is het om te leren praten over de moeilijke zaken en dat we elkaar enkel kunnen begrijpen door te luisteren. Door de tijd te nemen elkaars verhaal te verteren, te vatten en dat te durven bespreken. Voor mij was het bijna een vorm van therapie.”