Weg met wegwerpbekers, goedkopere elektriciteit en duurdere pintjes: dit verandert op 1 januari

Rookmelders verplicht in elke woning

Vanaf 1 januari zijn rookmelders wettelijk verplicht in elke woning in Vlaanderen. Dat mag evenwel geen ionisatierookmelder zijn, want vanaf 1 januari is het in heel België verboden om zo’n rookmelder in huis te hebben. Ionisatierookmelders werken op basis van een radioactieve bron. De meeste zijn intussen uit de omloop, maar het Federaal agentschap voor nucleaire controle (FANC) roept mensen toch op om te controleren of ze nog een ionisatierookmelder in huis hebben. In dat geval kunnen die gratis in een recyclagepark gedeponeerd worden.

Strengere energie-eisen voor nieuwbouw en renovatie

Wie een nieuw huis bouwt in Vlaanderen, moet vanaf 1 januari rekening houden met strengere energie-eisen. Het maximale E-peil voor nieuwe woningen is de voorbije jaren steeds strenger geworden. Van E100 in 2006 ging het naar E40 in 2018. Nu volgt een nieuwe stap, naar E35, alvorens in 2021 het maximale E-peil E30 wordt. Dat laatste peil staat gelijk aan BEN-wonen (waarbij BEN staat voor ‘bijna energieneutraal’).

Daarnaast wordt vanaf 1 januari het energieprestatiecertificaat (EPC), een document dat aantoont hoe energiezuinig een gebouw is, verplicht bij de verkoop of verhuur van ‘kleine niet-residentiële eenheden’. Denk bijvoorbeeld aan een bakkerij, café, apotheek, een kantoor- of een praktijkruimte.

Lagere registratierechten vervangen woonbonus

Wie een nieuwe woonlening aangaat in Vlaanderen, kan vanaf 1 januari niet langer genieten van de woonbonus. In ruil worden de registratierechten verlaagd van 7 naar 6 procent.

De Vlaamse regering kondigde het einde van de woonbonus eind september aan. Het gaat om een belastingvermindering die mensen krijgen gedurende de looptijd van hun lening. Wie al van de woonbonus geniet, behoudt het voordeel. Maar de belastingvermindering zal niet meer gelden voor nieuwe leningen.

Pintjes worden duurder

Wie het nieuwe jaar wil inzetten met een bierfestijn, moet er rekening mee houden dat de pintjes duurder zullen zijn. Zowel marktleider AB InBev als concurrent Alken-Maes trekt de prijzen op.

AB InBev zegt dat het zijn prijzen voor pilsbier vanaf 1 januari verhoogt met gemiddeld 0,02 euro per glas. Die aanpassing geldt zowel voor de horeca als voor de supermarkten. De bierbrouwer zegt dat de prijzen omhoog moeten door verschillende factoren. Niet-alcoholische bieren blijven buiten schot.

Concurrent Alken-Maes trekt op 1 januari de prijzen van zijn producten in de supermarkt op, terwijl de horeca pas op 1 februari volgt. Die brouwer geeft geen details over de omvang van de prijsstijging. Aan de basis liggen hogere transport- en loonkosten, luidt het.

Verbod op serveren van drank in wegwerpbekers op evenementen

Op alle evenementen in Vlaanderen, van schoolfeesten tot massafestivals, zal het vanaf 1 januari verboden zijn om drank te serveren in wegwerpbekertjes, blikjes of petflesjes. Als een organisator toch ‘wegwerprecipiënten’ aanbiedt, dan moet hij die materialenstroom voor 90 procent opnieuw inzamelen. 

Organisatoren mogen hun drank wel nog aankopen in petflessen, glazen wegwerpflessen of blik, maar de drank moet in herbruikbare bekers aan de bezoekers geserveerd worden. Achter de toog geldt dan een sorteerverplichting voor deze wegwerpartikelen. OVAM wijst erop dat glazen retourflessen of dranken van de tap sowieso voor minder afval zorgen.

De politie wordt ingezet voor de handhaving van de nieuwe regels. Zij kunnen een sanctie opleggen of een pv opmaken. Voor grotere evenementen staat de Vlaamse milieu-inspectie in voor de handhaving.

Neutraal sigarettenpakje moet aantal rokers doen dalen

Vanaf de start van het nieuwe jaar mogen er geen merklogo’s of promotieteksten meer op de verpakkingen van rookwaren staan en zijn andere kleuren dan groenbruin uit den boze. Enkel het merk, het type en de hoeveelheid van het product mag vermeld staan, en dat in slechts één soort lettertype. Net zoals voorheen moeten de tabakswaren ook voorzien zijn van een gezondheidswaarschuwing. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) wil zo het aantal rokers in België verder doen dalen.

“De verpakking van rookwaren onaantrekkelijk maken is erg belangrijk in de strijd tegen tabak”, zei De Block eerder over de maatregel. “Dat blijkt ook duidelijk uit de buitenlandse voorbeelden: in landen die de neutrale sigarettenpakjes hebben ingevoerd, is het aantal rokers opvallend gedaald.”

De neutrale verpakking wordt verplicht voor sigaretten, rol- en waterpijptabak maar ook voor aanverwante producten zoals vloeipapier, sigarettenhulzen en filters. In sommige winkels zijn de vertrouwde verpakkingen al even vervangen door de neutrale pakjes. 

 Proximus trekt prijzen op

 Veel klanten van Proximus moeten vanaf 1 januari meer betalen voor hun telecomdiensten. Onder meer de bundels Tuttimus en Familus worden duurder.

Net als vorig jaar trekt Proximus zijn prijzen met nieuwjaar op. “We moeten jaarlijks massaal investeren om ons netwerk van de toekomst te bouwen, bijvoorbeeld voor fiber en binnenkort voor 5G”, legde het bedrijf in november uit.

Onder meer de populaire bundels zoals Internet+TV (+1 euro per maand) of de all-in-packs Tuttimus (+1,5 euro) en Familus (+1,5 euro) worden duurder, net als enkele oudere bundels. Ook bepaalde tarieven voor vaste telefonie gaan de hoogte in. Wie enkel internet of een mobiel abonnement afneemt, blijft buiten schot. 

Postzegels opnieuw stuk duurder

Bpost maakt zijn postzegels op 1 januari opnieuw duurder. Gemiddeld stijgen de tarieven voor binnenlandse post met 5,1 procent, zegt bpost. Maar sommige prijsverhogingen zijn veel forser: een vel van tien priorzegels zal 21,6 procent meer kosten.

Een vel priorzegels kost na nieuwjaar 11,8 euro. Bij die zegels levert bpost de brief de volgende werkdag. Met de goedkopere non-priorzegels (9,8 euro voor tien), die 6,5 procent duurder worden, komt de brief maximaal drie werkdagen later aan. Volgens bpost kiest 80 procent van de klanten voor die laatste optie.

De Belgische postzegels zijn bij de duurste van Europa, zo bleek uit een rapport van postregulator BIPT. Bpost zegt dat de hogere tarieven de stijging van de vaste kosten deels opvangen, terwijl het volume daalt. In minder dan tien jaar heeft bpost naar eigen zeggen een derde van zijn volume aan briefwisseling verloren.

Distributienettarieven elektriciteit en aardgas dalen

Een gezin zal in 2020 gemiddeld 31 euro minder aan distributienettarieven voor elektriciteit en 10 euro minder aan distributienettarieven voor aardgas betalen. Voor gezinnen is het de derde daling op rij voor de tarieven voor elektriciteit. 

De distributienettarieven zijn de tarieven voor de aanleg en het onderhoud van de netten voor het vervoer van energie en voor de daarbij geleverde diensten. Ze maken een groot deel uit van eindfactuur: 36 procent van de elektriciteitsfactuur en 24 procent van de aardgasfactuur.

Ook voor de bedrijven daalt de factuur. Een kmo met een standaardverbruik betaalt gemiddeld 369 euro minder aan distributienettarieven voor elektriciteit en 31 euro minder aan distributienettarieven voor aardgas. Voor grotere bedrijven op middenspanning dalen de elektriciteitsdistributienettarieven gemiddeld met 5 procent. Het prosumententarief - het tarief dat eigenaars van zonnepanelen betalen voor het gebruik van het net - daalt: gemiddeld met 5 procent.

Gaat nog omlaag: het tarief voor de vervanging van een bestaande door een digitale meter op vraag van de klant. Dat tarief daalt sterk: van 274 euro in 2019 naar 88 euro in 2020. De vervanging van een bestaande door een digitale meter op initiatief van de distributienetbeheerder blijft gratis. 

470.000 bedienden zien loon met 0,8 procent stijgen

Ongeveer 470.000 bedienden die deel uitmaken van paritair comité 200 - de grootste groep bedienden in ons land, een kwart van alle bedienden uit verschillende sectoren - zullen in januari 2020 hun loon met 0,8 procent zien stijgen. Dat blijkt uit berekeningen van hr-dienstverlener SD Worx.

Het statistiekbureau Statbel had maandag al bekendgemaakt dat de inflatie in december gestegen is van 0,39 naar 0,76 procent. Het was voor het eerst sinds maart dat een stijging van de inflatie werd opgetekend.

Technisch gezien gaat het niet om opslag, maar om een aanpassing van de lonen aan de levensduurte. Voor de werkgevers betekent het wel een stijging van de totale loonkost.

Kamer houdt 5 procent af van afscheidsvergoedingen

De Kamer snoeit in de afscheidsvergoeding van de Kamerleden. De inhouding van 5 procent die al sinds 2012 geldt voor de parlementaire vergoeding, geldt vanaf 1 januari van volgend jaar ook voor de afscheidsvergoedingen. Dat heeft het Bureau van de Kamer beslist. Vanaf 1 januari zullen Kamerleden die te vaak afwezig blijven bij stemmingen in de Kamercommissies daarvoor financieel bestraft worden.

Die afscheidsvergoeding is een vergoeding voor Kamerleden die een punt zetten achter hun mandaat. Ze werd eerder al aan banden gelegd, door bijvoorbeeld een plafond in te voeren van 24 maanden. Vanaf januari 2020 wordt er dus ook 5 procent van afgehouden.

Kamerleden die te vaak afwezig zijn bij stemmingen in de plenaire vergaderingen, kunnen al langer een inhouding op hun loon krijgen. Tijdens de vorige legislatuur besliste de werkgroep ‘politieke vernieuwing’ dat dit ook voor de stemmingen in de commissievergaderingen moest kunnen. De vergoeding wordt met tien procent verminderd indien een parlementslid minder dan 80 procent van de zittingen heeft bijgewoond van de commissie waarvan hij een vast lid is.

Fiscale aftrekbaarheid van dienstencheques verlaagt

Wie dienstencheques gebruikt, zal daar vanaf 1 januari meer voor moeten betalen. Het tarief zelf wordt niet verhoogd, maar Vlaamse gebruikers zullen minder kunnen aftrekken van de belastingen. De fiscale aftrekbaarheid is nu 30 procent, en dat wordt verlaagd naar 20 procent. Voor een dienstencheque van 9 euro betaalt u daardoor uiteindelijk 7,2 euro, in plaats van 6,3 euro op dit moment.

Gebruik van synthetische onkruidverdelgers door particulieren verboden

Het gebruik van synthetische onkruidverdelgers door particulieren is vanaf 1 januari verboden. Eerder was het gebruik van totaalherbiciden op basis van glyfosaat, zoals het omstreden Roundup, ook al verboden voor particulieren.

Ook wie nog een voorraad onkruidverdelgers staan heeft, mag die niet meer gebruiken. Het toezicht op het verbod zit vervat in het milieuhandhavingsbeleid. De gemeente en de lokale politie kunnen dus optreden.

Voor de professionele gebruiker die beschikt over een fytolicentie is er echter geen verbod op het gebruik van totaalherbiciden of synthetische onkruidverdelgers.

Taxichauffeurs moeten Nederlands kunnen spreken

Een nieuw taxidecreet, dat op 1 januari in werking treedt, moet leiden tot meer taxi’s aan lagere prijzen. De vaste tarieven verdwijnen en er worden een aantal regeltjes geschrapt. Er wordt tegelijk ook een nieuwe regel ingevoerd: elke chauffeur zal Nederlands moeten kunnen spreken met zijn klanten. Het decreet moet ook ruimte bieden voor nieuwe concepten als Uber.

Voormalig minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) wilde met het nieuwe decreet de taxi’s in Vlaanderen “democratiseren”. In de plaats van de bestaande vaste tarieven zullen exploitanten in de toekomst zelf hun prijs kunnen bepalen. Ook het quotum van 1 taxi per 1.000 inwoners verdwijnt, net als de beperking van het werkingsgebied tot het grondgebied van een gemeente. “Nu kan een taxi die van Antwerpen naar Gent rijdt geen nieuwe klanten oppikken in Gent. Zo betaal je als klant ook voor de lege terugrit”, aldus Weyts destijds. Voortaan zullen exploitanten dus over heel Vlaanderen kunnen werken.

Lokale besturen zullen bijkomende vergunningen kunnen geven voor een standplaats: een geprivilegieerde plaats voor een taxi ter hoogte van een attractiepool of een mobiliteitsknooppunt, zoals een treinstation of een luchthaven.

Tanken wordt tikkeltje duurder door verhoging van aandeel biobrandstoffen

Het aandeel van biobrandstoffen in diesel en benzine stijgt vanaf 1 januari licht. De prijs aan de pomp stijgt daardoor ook licht, met ongeveer 2 cent per liter. Een Europese richtlijn verplichtte de lidstaten om het aandeel biobrandstof in diesel en benzine te verhogen tot 8,5 procent. België gaat nog een stap verder: in ons land zullen diesel en benzine voor 9,6 procent aan biobrandstoffen moeten bevatten. Daarnaast speelt ook een tweede Europese richtlijn mee, die de lidstaten verplicht om de CO2-uitstoot door brandstoffen met 6 procent te doen dalen in 2020. 

Lage-emissiezone van start in Gent, strenger in Antwerpen en Brussel

Vervuilende auto’s zullen vanaf 1 januari Gent niet meer binnen mogen rijden: bestuurders van dieselauto’s met een Euro 4-motor zullen per week 25 euro moeten betalen om de stad toch nog binnen te mogen. Wie met een oudere dieselwagen of een benzinewagen met Euro 1-motor (of ouder) rijdt, heeft een LEZ-dagpas nodig. Zo’n pas kan per jaar slechts acht keer aangekocht worden. In 2025 worden de Gentse toelatingsvoorwaarden strenger.

Gentenaars die de stad niet meer in mogen en een nieuwe auto moeten kopen en daarvoor niet over de financiële middelen beschikken, kunnen rekenen op financiële steun. Daarnaast komt er ook een lager tarief voor bestuurders met een bescheiden inkomen. Wie niet aan de voorwaarden voldoet en toch zonder toelating de Gentse LEZ binnenrijdt, krijgt bij vaststelling een boete van 150 euro.

De LEZ die intussen twee jaar bestaat in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, wordt vanaf 1 januari weer strenger. Vanaf dan zijn ook dieselvoertuigen met Euro 3-norm er verboden, al is er wel een overgangstermijn van drie maanden waarin voor die voertuigen geen boetes worden uitgeschreven.

In Antwerpen, waar de LEZ in 2017 werd ingevoerd, worden de toelatingsvoorwaarden ook verstrengd. Net zoals in Gent moeten dieselvoertuigen er minstens Euronorm 5 hebben, voertuigen op benzine minstens euronorm 2. Voor diesels met Euro 4-motor kunnen eigenaars een toelating tegen betaling krijgen. 

Geen premies meer voor elektrische wagens in Vlaanderen

Vanaf 1 januari geeft Vlaanderen geen premies meer voor elektrische wagens, omdat Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) oordeelde dat ze hun doel voorbij schoten.

De beslissing om de premie af te schaffen werd eind oktober genomen door de Vlaamse regering. De voornaamste reden was dat ze te weinig werd aangevraagd, en ook vooral voor duurdere wagens. Dat terwijl de premie bedoeld was om de aankoop van elektrische wagens te stimuleren, voor mensen voor wie de hoge aankoopprijs een drempel was.

Wie nog ten laatste op 31 december een elektrische wagen bestelt, kan nog genieten van de premie van maximaal 4.000 euro.