Evacuatie uit Aleppo opgeschort

Sinds gisteravond heeft het leger van de Syrische president Bashar al-Assad Aleppo weer volledig in handen nadat het ook de laatste wijken in het oosten van de stad op de gematigde rebellen heeft heroverd, onder meer met steun van Rusland.

De rivaliserende partijen sloten een wapenstilstand af die stipuleerde dat een grootschalige evacuatie uit deze verwoeste delen van de stad zou beginnen. Rusland en Turkije bevestigden dit bericht. De evacuatie was aangekondigd voor 5 uur vanmorgen lokale tijd, maar het bleef de hele ochtend vergeefs wachten.

Intussen lopen meldingen binnen van nieuw geweld. Het regime van Assad zou opnieuw bombardementen op Aleppo uitvoeren. Het zegt dat de rebellen de wapenstilstand hebben geschonden, terwijl Turkije het regime daarvan beschuldigt. Zes burgers hebben het leven verloren.

"De toestand is erg slecht", vertelde Ibrahim Alhaj rond 12.30 uur aan VRT Nieuws. Hij is een medewerker van de reddingsorganisatie White Helmets in Aleppo. "Sinds vanochtend zijn er onophoudelijk bombardementen. We kunnen de gewonden niet verplaatsen."

Blijkbaar heerst onder de strijdende partijen alsnog onenigheid over wat precies is afgesproken bij de wapenstilstand gisteren. Bovendien zouden niet alle betrokken partijen bij de onderhandelingen zijn betrokken. Zo zou Iran nieuwe voorwaarden stellen. Dat land steunt Assad.

Daarnaast zijn de partijen het oneens over het lot van twee kleine dorpen in de buurt van Aleppo. Die zijn in handen van de rebellen, maar het Syrische leger wil dat ze daar vertrekken. Naar verluidt is ook dit een struikelblok.

In elk geval lijkt een evacuatie van rebellen en burgers uit de oostelijke wijken van Aleppo op korte termijn van de baan. Op beelden is te zien hoe enkele tientallen bussen die uren in staat van paraatheid waren om mensen te evacueren, naar hun depots zijn teruggekeerd.

Zowat 15.000 mensen zouden wel degelijk uit de oostelijke wijken van Aleppo willen vertrekken. Volgens persagentschap Reuters hadden vele mensen vanochtend hun koffers gepakt terwijl ze andere bezittingen verbrandden zodat ze niet in handen van het Syrische leger zouden vallen. Met de steun van Iran zouden sommige milities zowat duizend mensen bij een checkpoint hebben tegengehouden.

Los van deze evacuatie beweert Rusland dat de voorbije 24 uur 6.000 burgers en 366 rebellen wel degelijk uit de oostelijke wijken van Aleppo zijn vertrokken.

Het Kremlin laat weten dat de Russische president Vladimir Poetin later vandaag overleg zal plegen met zijn Turkse collega Recep Tayyip Erdogan over Aleppo. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov verwacht alvast dat de rebellen hun laatste verzet over twee tot drie dagen zullen staken.

Het is niet helemaal zeker hoeveel mensen zich nog in de oostelijke wijken van Aleppo bevinden. VN-gezant Staffan de Mistura had het eerder over 50.000 mensen. Lokale bronnen noemen het getal van 100.000 mensen. Onder hen zouden zich enkele duizenden rebellen bevinden.

Mogelijk ligt ook daarin een verklaring voor het uitblijven van de evacuatie, zo zei Sander Van Hoorn vanochtend vanuit buurland Libanon. "Het is niet duidelijk wie weg mag. Alleen de rebellen? Of ook de burgers? De rebellen willen dat iedereen Aleppo kan verlaten, maar de regering is van mening dat de burgers elders in de stad veilig zijn."

Nu Assad Aleppo weer volledig in handen heeft, komt een einde aan een patstelling die ongeveer vier jaar heeft aangehouden. Sinds 2012 was de stad verdeeld tussen het Syrische regeringsleger in het westen en gematigde rebellen in het oosten. Met de steun van Rusland, Iran en milities uit Libanon heeft Assad die laatste finaal kunnen verdrijven.

Zoals gevreesd duiken nu verhalen op over wreedheden en wraakacties in de wijken die pas zijn veroverd. Volgens het mensenrechtenbureau van de VN dringen regeringsgezinde milities huizen binnen waar ze burgers in koelen bloede doodschieten, een bewering die Rusland dan weer staalhard ontkent.

Voor de oorlog die in 2011 is losgebarsten, was Aleppo de op een na grootste stad van het land en de economische hoofdstad. Dat Assad deze stad weer controleert, is dan ook van groot symbolisch belang. Het betekent mogelijk een kentering in de oorlog.

Naar alle verwachting zal Assad zijn pijlen nu op Idlib richten. Die stad ligt net als Aleppo langs de belangrijke autoweg M5 en is vandaag in handen van islamistische rebellen.