13 mensen met autisme dagen Vlaamse overheid voor rechter omdat hun zorgbudget daalt

Sinds 2017 krijgen volwassenen met een handicap zelf een budget van de Vlaamse overheid om zorg mee in te kopen. Hoe hoog hun budget is, hangt in principe af van hoeveel zorg ze nodig hebben. Maar toch zijn er historisch gegroeide verschillen: mensen met een beperking krijgen nu nog vaak een lager of hoger budget, naargelang de instelling waar ze verblijven of de dienst waarop ze een beroep doen. 

Die oude ongelijkheden wil het VAPH vanaf 1 januari geleidelijk wegwerken voor een 20.000 volwassenen met een handicap. Bijna de helft gaat méér budget krijgen, maar de rest gaat mínder krijgen. Vaak gaat het om 10 tot 20 procent meer of minder, maar voor een minderheid stijgt of daalt het budget met 30 procent of méér. Voor alle duidelijkheid : het gaat niét om een besparing, maar om een herverdeling van de huidige budgetten.

Dertien mensen met autisme stappen nu naar de arbeidsrechtbank, die ook bevoegd is voor sociale geschillen. Ze vechten aan dat er wordt gesnoeid in hun budget voor gespecialiseerde hulp en begeleiding. Eén van hen is de 29-jarige Mathias Vanopbroeke. Behalve autisme, heeft hij ook een lichte mentale beperking. Hij woont begeleid zelfstandig, en doet vrijwilligerswerk.

Vanopbroeke krijgt hulp : om zijn week te plannen, een twee keer per dag in het huishouden, en ook bij zijn vrijwilligerswerk. "Alleen zou het mij absoluut niet lukken", beseft hij zelf. "Mijn begeleiders zijn een tweede steun. Daar zijn ze voor, en ik ben blij dat ze er zijn." 

"Die begeleiding is inderdaad zéér belangrijk", bevestigt zijn moeder Maria Declercq. "Mathias kan veel aan, maar heeft steun en structuur nodig , bijvoorbeeld om regelmatig te koken en te eten, en om zijn leven op orde te houden. Hoe meer structuur hij krijgt, hoe beter hij functioneert, en hoe meer levenskwaliteit hij heeft."

"Mensen met autisme kampen met een 'onzichtbare' handicap", zegt Filip Heymans, advocaat van de dertien die naar de rechter stappen. "Vaak wordt onderschat hoeveel ondersteuning ze zowat elke dag nodig hebben om te functioneren en hun leven te organiseren, zeker als ze zelfstandig wonen."

Om zijn hulp en begeleiding te betalen, krijgt Mathias Vanopbroeke nu een persoonsvolgend budget van ongeveer 44.000 euro per jaar. Maar hij moet inleveren : over een termijn van acht jaar ziet hij zijn budget met ruim een kwart verminderen. 

Maria Declercq, zijn moeder, vreest dat Vanopbroeke aan hulp en levenskwaliteit moet inboeten. "Ik vergelijk het soms met een rolstoelgebruiker. Hem vertel je niet dat hij het voortaan enkele uren per dag zonder rolstoel moet stellen. Snoeien in de begeleiding van mensen met autisme, zoals Mathias, doe je ook niet." 

"Waarom mijn cliënten een lager budget krijgen, wordt niet individueel gemotiveerd", zegt Filip Heymans, hun advocaat. "Ze hebben alleen een algemene brief gekregen, met een verwijzing naar het beleid. En de budgetverminderingen houden geen rekening met de werkelijke zorg die mensen met autisme nodig hebben in hun dagelijks leven."

Wie een lager budget krijgt, zal tóch dezelfde ondersteuning blijven krijgen, garandeert het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. Maar daar gelooft Maria Declercq niet in. "Ik zie niet goed in hoe Mathias met een kwart minder budget evenveel hulp kan blijven krijgen. Misschien krijgt hij dan nog één keer per dag begeleiding, in plaats van twee keer. En dat kan niet: Mathias heeft die hulp echt nodig."

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal":