Van deze bekende topsporters namen we in 2019 afscheid: Eddy Merckx verloor drie goede vrienden

Net een transfer gemaakt van FC Nantes naar Cardiff City. Het vliegtuigje dat hem naar Engeland zou brengen verdween echter van de radar boven Het Kanaal. Na een intensieve zoektocht van twee weken werd het lichaam van de 28-jarige voetballer in het wrak op zee gevonden. Drie maanden na de dodelijke vliegtuigcrash van voetballer Emiliano Sala stierf ook zijn vader Horacio Sala (58). Hij kreeg ‘s nachts een hartstilstand in bed. 

2019 was ook het jaar waarin we afscheid namen van Gordon Banks - de Engelsman die in 1966 het WK won met de ‘Three Lions’. Vier jaar later ging zijn fabuleuze redding op een kopbal van Pelé de wereld rond. Een kleine halve eeuw later wordt die parade nog altijd beschouwd als een van de mooiste in de voetbalhistorie.

Banks sloot zijn interlandcarrière in 1972 af met 73 caps. In dat jaar eindigde ook zijn clubcarrière in Engeland, waar hij lange tijd bij Leicester en Stoke City tussen de palen stond. De doelman was bij een auto-ongeluk het zicht verloren in zijn rechteroog en keerde nooit meer terug op het hoogste niveau.

De FIFA riep Banks tussen 1966 en 1971 zes jaar na elkaar uit tot beste keeper van de wereld en het vermaarde statistiekbureau IFFHS zette hem op de tweede plaats in de lijst van beste doelmannen van de twintigste eeuw, na de Rus Lev Yashin. 

Jef Braeckevelt is ons ook ontvallen. Een longontsteking werd de 76-jarige West-Vlaming fataal. Vader aller ploegleiders met een riante staat van verdienste. Maar bovenal een begrip. Een naam. Een icoon. En ook een stukje folklore. In Jefs gezelschap was het altijd gezellig toeven. “Joat, joat, joat.” Hij kreeg de fine fleur van het Belgisch wielrennen onder zijn vleugels. Van Van Ryckeghem over De Muynck en De Wilde tot De Wolf, Criquielion, Van Petegem, Bruyneel, Vandenbroucke en Museeuw. En uiteraard Tchmil, die hij de allergrootste noemde. “Hij was een vertegenwoordiger van het wielrennen met een menselijk gelaat”, treurt zijn poulain Tchmil.

Zesdaagsekeizer Patrick Sercu (74) overleed in april. Hij won in zijn twintigjarige carrière liefst 88 zesdaagsen, wat nog altijd een record is. Als amateur veroverde hij op de Olympische Spelen van 1964 in Tokio goud op de 1.000 meter. Later werd hij nog twee keer wereldkampioen in de zuivere sprint bij de profs. Ook op de weg was de West-Vlaming succesvol: hij won 13 etappes in de Giro en 6 in de Tour. In 1974 veroverde hij bovendien de groene trui. Eddy Merckx had het over een “grote meneer”: “Hij is de snelste renner met wie ik ooit heb gekoerst. Zonder twijfel.”

Niki Lauda, drievoudig wereldkampioen Formule 1, liet op 20 mei op 70-jarige leeftijd het leven. Hij veroverde de titel in 1975, 1977 en 1984. Sinds zijn zware crash op de Nürburgring in 1976 kampte de Oostenrijker met gezondheidsproblemen. Hij moest twee keer een niertransplantatie ondergaan en kreeg vorig jaar een longtransplantatie. Zijn gezondheid was sindsdien broos.

Legendarisch werd Lauda door zijn terugkeer in de Formule 1, slechts 42 dagen na het ongeluk waarbij hij bijna levend verbrandde. Bij de Grand Prix op het circuit van Monza zes weken later zat hij weer in zijn Ferrari en reed naar de vierde plaats. Hij miste de wereldtitel op een punt. Een jaar later bezorgde hij Ferrari opnieuw de wereldtitel. In totaal won Lauda 25 F1-races.

Een klapband aan hoge snelheid liep fataal af voor José Antonio Reyes (35). Volgens de Spaanse krant El Mundo Deportivo reed Reyes liefst 237 km/u toen zijn luxewagen van de baan ging en in brand vloog. Bij de crash kwam ook een familielid van de ex-aanvaller van onder meer Real Madrid en Sevilla om en raakte een ander familielid ernstig gewond.

In dat licht liet ex-ploegmaat Santiago Cañizares zich op Twitter kritisch uit over de rijstijl van Reyes. “Te snel rijden is onverantwoord. In het ongeval waren er naast de bestuurder nog slachtoffers. Daarom verdient Reyes geen eerbetoon als een held.” Die tweet schoot bij veel rouwenden in het verkeerde keelgat en Cañizares stelde nadien zijn tweet bij. “Misschien had ik me anders moeten uitdrukken. Reyes verdient een gepast eerbetoon en een geweldige herinnering aan zijn carrière.”

Voormalig UEFA-voorzitter Lennart Johansson overleed op 89-jarige leeftijd. Johansson leidde de Europese voetbalbond van 1990 tot 2007. Bij een stemming in januari 2007 werd de Zweed met klein verschil verslagen door de Fransman Michel Platini. Johansson geldt als een van de initiatiefnemers van de Champions League, de lucratieve Europese clubcompetitie die in 1992 de Europa Cup 1 verving. Naast zijn rol als UEFA-voorzitter was hij jarenlang vicevoorzitter van wereldvoetbalbond FIFA. In 1998 deed Johansson een gooi naar het FIFA-voorzitterschap, maar hij werd afgetroefd door de Zwitser Sepp Blatter.

Robert Waseige liet het leven op 17 juli nadat hij een week eerder in het ziekenhuis van Luik was opgenomen vanwege hart- en nierproblemen. De voormalige bondscoach sukkelde al een tijdje met zijn gezondheid. De Luikenaar werd in 2001 al eens geopereerd aan het hart. Sindsdien moest hij regelmatig op controle in het ziekenhuis. Zo’n standaardonderzoek bracht complicaties aan het licht.

Waseige was bondscoach van de Rode Duivels tussen 1999 en 2002. In die periode nam hij met de ploeg deel aan EK in 2000 en het WK van 2002. Op het WK in Japan en Zuid-Korea deed Waseige de intussen legendarische “zo fris als een konijn op de plein”-uitspraak. Het WK eindigde echter in mineur want na het (onterecht) afgekeurde doelpunt van Marc Wilmots in achtste finales tegen Brazilië was het einde verhaal voor de Rode Duivels. Waseige vertrok en ging weer aan de slag bij Standard.

5 augustus zal voor altijd een gitzwarte dag zijn in de geschiedenis van het wielrennen. Amper 22 was hij, Bjorg Lambrecht. Het klimtalent kwam zwaar ten val in de Ronde van Polen, werd nog gereanimeerd, maar overleed op de operatietafel. Lambrecht was ook een geboren kampioen. Ronderenner voor de toekomst. Al zou hij het nooit van zichzelf zeggen.

Onze columnist Hugo Camps verwoordde zijn dood als volgt - een impressie: “Tijdens de Tour zag ik hem nog op televisie. Met zijn jonge koppie en gaaf gelaat een verademing in de zweterige heksenketel, doordesemd van bescheidenheid. Hij zag zijn leeftijdgenoot Egan Bernal in de gele trui en droomde wellicht ooit zelf in het tricot te mogen rondrijden. Talent en klasse waren voldoende aanwezig, beroepsernst eveneens, de ambitie om tot de absolute top van het cyclisme door te stromen was groot. Al was het een stille, bijna geheimgehouden wens. Bjorg sprak liever met de benen.”

“Normale mensen worden opstandig van zo’n vroege dood. Je kan het niet plaatsen. Familie en vrienden van Bjorg Lambrecht zullen zich wanhopig afvragen of ze hem in zijn fietsobsessie niet hadden moeten tegenhouden. Nee dus. De fiets was het geluksvehikel van Bjorg. Hij wou het leven verzoenen met zijn talenten, en omgekeerd. De uitslagen waren bemoedigend. In de Ardense klassiekers en de Amstel Gold Race reed hij top tien. In de Dauphiné werd dit jaar helemaal duidelijk hoe ver de dromen van de rasklimmer mochten reiken. In het volgende wielerseizoen zou hij zeker worden opgenomen in het kransje Bernal, Van Aert, Van der Poel. Hij leefde er naar toe met zijn hele ziel en zaligheid. Ik zag hoe zijn ogen glinsterden tijdens een bergetappe in de Tour. Het was alsof hij zelf de flanken van de Tourmalet aan het vermalen was.”

“Anders dan sprinters zijn klimmers niet zo breedsprakerig. Ze huiveren mee met de ijle lucht in de bergen. Ze kennen de eenzaamheid van een col buiten categorie waar niets meer is, alleen nog een waarom. Ze leven in een welhaast mystieke waas. Bjorg Lambrecht bleef evenwel de nuchterste onder zijn gelijken. Hij temporiseerde, wachtte af en bleef achteromkijken. Die voorzichtigheid had hij van thuis uit.”

“Voor de rest van het jaar weiger ik elk delirium voor een renner. Ik juich niet voor de wereldkampioen, al bewonder ik hem wel. Ik treed in de stilte van Bjorg Lambrecht die mij zal leren wat onschuld is. En verdriet. En wat alleen zijn is in de eeuwigheid van de Tourmalet.”

“Lieve Bjorg, ik buig diep voor je”

‘Uno dei più grandi corridori di sempre’, noemen ze hem in Italië. Eén van de grootste wielrenners ooit. Dat was hij zeker, met de drie grote ronden, het WK, Milaan-Sanremo, Parijs-Roubaix en de Ronde van Lombardije op zijn rijke erelijst. Felice Gimondi (76) is niet meer. 

Een hartaanval tijdens een banale zwempartij op vakantie in Giardini Naxos, populaire toeristische badplaats op Sicilië, werd Gimondi fataal. De lokale strandwachters snelden de ongelukkige Italiaan onmiddellijk te hulp en probeerden hem nog te reanimeren, maar tevergeefs. Gimondi zou in september 77 zijn geworden. “Felice en ik waren hechte vrienden. We hadden elkaar nog regelmatig aan de lijn, maar ik had geen weet van eventuele gezondheidsproblemen”, zegt zijn aangeslagen generatiegenoot en rivaal van weleer Eddy Merckx. “Voor mij komt dit als een volslagen verrassing.”

31 augustus: tragedie in de F2-race op Spa-Francorchamps. De Fransman Anthoine Hubert (22) moet een slippende tegenstander ontwijken en stuurt naar rechts. Hij gaat in de bandenmuur en wordt door de impact terug op de piste geslingerd. De auto van Hubert komt dwars over de piste te staan en een aanstormende coureur ramt hem met volle snelheid, waardoor de wagen in twee stukken breekt. Niet meer dan twee uur na het ongeval overleed de jonge coureur aan zijn verwondingen.

Fernando Ricksen was een Nederlands voetballer die uitkwam voor Fortuna Sittard, AZ, Glasgow Rangers waar hij ploegmaat was van Thomas Buffel, Zenit Sint-Petersburg en weer Fortuna Sittard. Tussen 2000 en 2003 speelde hij twaalf interlands voor het Nederlands elftal. In oktober 2013 bekende Ricksen dat hij leed aan de neurologische ziekte ALS. Op 18 september overleed hij aan de gevolgen van zijn ziekte.

Boksdrama in oktober in Los Angeles. Ronde tien bij de superweltergewichten. Charles Conwell, in 2016 nog aanwezig op de Olympische Spelen, pakt uit met een combinatie van vijf stoten, pal in het gezicht van zijn tegenstander. Patrick Day struikelt achteruit en stort in mekaar. Meteen is duidelijk dat het geen gewone knock-out is. Artsen snellen naar de ring. Een ambulance brengt Day naar het ziekenhuis. Vier dagen ligt de 27-jarige Amerikaan er in een coma, maar de schade aan zijn hersenen is onherstelbaar. De Amerikaan sterft in het bijzijn van zijn familie en dichte vrienden.

Een drama. Niet alleen voor Day en zijn nabestaanden, ook voor de man in de andere hoek van de ring. Conwell oefende zijn beroep, zijn sport, zijn passie uit. In de kamp tegen Day deed hij wat hij altijd gedaan had. Boksen om te winnen. Nu moet Conwell voor de rest van zijn leven verder met het besef dat hij verantwoordelijk is voor het einde van iemands leven. Hij stuurde een emotioneel bericht de wereld in. “Ik speel het gevecht telkens opnieuw af in mijn hoofd. Ik heb zoveel gebeden. Zoveel gehuild. Wat als dit nooit gebeurd was? Waarom overkwam het jou?”

In oktober koos Marieke ‘Wielemie’ Vervoort (40) voor euthanasie na een jarenlange strijd tegen helse pijnen als gevolg van haar verlammingsziekte. “Iedereen moet erop klinken dat ik zo’n geweldig leven heb gehad.” Ze sprak ook de wens uit dat er na haar crematie champagne wordt gedronken. “De mensen zullen huilen, maar ik wil ze ook bedanken voor het leven dat ik had en voor het feit dat ik nu gelukkig ben en in vrede.”

Bang voor de dood is die dappere Wielemie nooit geweest. “In mijn ogen is dat gewoon inslapen, nooit meer wakker worden en voor altijd verlost zijn van de pijn.” Ze geloofde niet in een hiernamaals, maar mocht ze toch kunnen terugkeren, dan graag als een indiaan. “Geen squaw in een belachelijk kleedje. Nee, een energieke krijger met mooie rimpels. Een indiaan die alle dagen danst tijdens de pow wow, en die een arend als levensgezel heeft, symbool van de vrijheid.” En ze zou zeker niet willen dat de mensen treuren. Want: “Ik heb dingen kunnen doen en zaken meegemaakt waar andere mensen alleen maar van kunnen dromen.”

Vervoort verblufte de wereld met haar doorzettingsvermogen, ondanks die verdomd verlamde ledematen en ondanks de pijnen. Maar liefst twee keer werd ze wereldkampioen kwart afstand AWAD in de categorie handcycle, in 2007 nam ze deel aan de Ironman Hawaï en toen in 2008 bleek dat triatlon helaas niet langer weggelegd was voor haar, stortte ze zich gewoon op blokarten en marathons wheelen. Want opgeven? Nee. In 2012 won ze twee gouden medailles op de Paralympische Spelen, in 2015 werd ze nog maar eens wereldkampioen, in Qatar, op het WK atletiek voor paralympiërs.

Het wielerpeloton verloor nog een legende. De Franse ex-renner Raymond Poulidor (83) - die bekendstond als ‘Eeuwige Tweede’, maar onder meer de Vuelta, Milaan-Sanremo en de Waalse Pijl won - overleed midden november in het ziekenhuis waar hij anderhalve maand geleden opgenomen werd wegens oververmoeidheid. In de familie Van der Poel werd erg aangeslagen gereageerd: Mathieu en David verliezen hun grootvader. De eerste plaatste op z’n Instagram een foto van een innige knuffel met zijn opa. “Altijd zo trots”, schreef hij erbij.

Ook wielergod Eddy Merckx werd hard getroffen door het nieuws. “Raymond was een echte vriend, een heel joviale mens met wie ik geregeld iets ging eten. Een groot kampioen ook en een erg goeie klimmer. Met zijn bijnaam had hij niet zoveel last. Ik denk dat velen die graag zouden dragen als je er zijn palmares bijneemt.” 

Afscheid

Ook van onder meer deze sporters namen we in 2019 afscheid: jonge renners Stef Loos (19) en Joren Touquet (26), ex-Club Brugge-spelers Mamadou Tew (59) en Edi Krieger (73), ex-Beerschot-trainer Barry Hughes (81), ex-La Louvière-coach Daniel Leclercq (70), gewezen Charleroi-icoon Georget Bertoncello (76), Engels WK-winnaar Martin Peters (76), Schalke 04-architect Rudi Assauer (74), Duitse doelpuntenmachine Harald Nickel (66),  de Nederlandse trainers Jurrie Koolhof (59) en Pim Verbeek (63), allroundschaatster Paulien van Deutekom (37) en schansspringer en viervoudig olympisch kampioen Matti Nykänen (55).