Direct naar artikelinhoud
Australië

Australische bosbranden dreigen nu ook vernietigend onweer op te wekken met mogelijk gevaarlijke vuurtornado’s

Australië gaat gebukt onder hevige bosbranden.Beeld AP

Het kan nog altijd erger met de Australische bosbranden. Die wekken nu zo’n hitte op dat er onweer ontstaat. De bliksem die daarmee gepaard gaat, steekt nieuwe brandhaarden aan en stormwinden verspreiden het vuur.

Pyro-cumulonimbus. Zo heet het nieuwste gevaar waarvoor de weerkundige diensten in het zuidoosten van Australië waarschuwen: onweerswolken die door de vuurhaarden opgewekt zijn. Maandag werden er zo al gevormd boven East Gippsland in de deelstaat Victoria — en ook in New South Wales verwittigde de brandweer voor een “uiterst gevaarlijke toestand” in de buurt van Badja Forest, waar een door het vuur ontstane onweerstorm begon te woeden.

Wanneer een brand zo hevig en omvangrijk is als nu in Australië, dan kan het stijgen van de hete lucht instabiliteit opwekken in de atmosfeer. Het fenomeen versterkt zichzelf, want de instabiliteit wakkert de opwaartse luchtstroom nog aan. Door de assen die mee naar boven worden gezogen, kan het vocht zich concentreren en een vervaarlijk wolkendek vormen. In het beste geval leidt dat tot regen, wat de branden zou helpen bestrijden.

Vuurtornado

Maar veel vaker komt er bliksem zonder neerslag van, die de droge vegetatie op nog niet ontvlamde plaatsen in lichterlaaie kan zetten. Onberekenbare windstoten wakkeren het vuur nog aan en breiden het uit. In het meest extreme geval kan er zelfs een vuurtornado ontstaan. Dat is een wervelwind die een kolom van vuur voortstuwt, waarbij de temperatuur tot tweeduizend graden kan oplopen.

Echte vuurtornado’s, die zich vanop de grond tot aan het wolkendek uitstrekken, zijn wel uiterst zeldzaam. Maar ook de vaker voorkomende ‘vuurduivels’, zoals de Australiërs kleinere met vuur gevulde wervelstormen of ‘fire whirls’ noemen, kunnen al een hoogte van tien tot vijftig meter aannemen en minutenlang lang vernietigend doorheen het landschap razen.

De eerste echte vuurtornado werd waargenomen in 2003. Dat gebeurde tijdens bosbranden bij de Australische hoofdstad Canberra. Het monster raasde daar voort met een snelheid van 260 kilometer per uur en zette 120 hectaren grond in brand op 0,04 seconden. Het fenomeen was toen wel degelijk een gevolg van onweerswolken die door de vuurzee opgewekt waren. Tijdens de Californische bosbranden van juli 2018 deed zich ook een vuurtornado voor. Die zou toen een hoogte van 5.500 meter hebben bereikt en een half uur lang hebben gewoed.

Vuurtornado
Beeld AP