Malaise bij Anderlecht: ‘Coucke heeft zich laten rollen’
Het fiere RSC Anderlecht is in enkele jaren tijd verworden tot een club in crisis. En hoewel de onlangs gepubliceerde open brief van de top van paars-wit een vermoeden van eendracht wekt, is niets nog wat het lijkt in het Lotto Park. Ingewijden en kenners van het huis trekken aan de alarmbel, omdat voorzitter Marc Coucke volgens hen de grote verantwoordelijke is voor de wanprestaties op het veld en de rode cijfers in de boeken. Coucke reageert op alle kritiek: ‘Uiteraard is niet iedereen tevreden met de resultaten. Ik ook niet.’
In de veelbesproken open brief bekrachtigt de club haar vertrouwen in ‘Het Project’ van speler-manager Vincent Kompany. ‘Je doet het all the way, of je doet het níét. What’s the point om er anders aan te beginnen?’ Het marketing-Engels waarmee de brief is doorspekt, laat er weinig twijfel over bestaan aan wiens koker hij is ontsproten: Klaas Gaublomme, Kompany’s zakenpartner bij communicatiebureau en productiehuis Bonka Circus. Het was Bonka Circus dat ten tijde van het WK voetbal 2014 in Brazilië de ‘Duiveluitdagingen’ en ‘Iedereen Duivel’ maakte – en zo voor interne verdeeldheid zorgde bij de Rode Duivels én een conflict creëerde met de voetbalbond. Gaublomme behartigt Kompany’s zakelijke belangen en heeft, sinds diens terugkeer naar Anderlecht, zijn intrek genomen op het trainingscomplex in Neerpede.
Ex-Anderlecht-man: “Gaublomme doet alsof de club van hem is. Hij klampt medewerkers aan en wil weten wat ze precies doen. Terwijl iedereen zich afvraagt: wat doe jíj hier eigenlijk?”
Insider: “Klaas is geen slecht mens, maar geef hem een vinger en hij heeft je arm beet. Er zijn er die geloven dat hij een meerwaarde voor de club kan betekenen, maar Coucke moet hem niet.”
Anderlecht-kenner: “Klaas is een vakman, van het niveau dat Anderlecht nodig heeft. Doordat hij niet op de payroll staat, zegt hij waar het op staat. Hij wil graag voor Anderlecht komen werken, maar Coucke verhindert dat: hij omringt zich liever met jaknikkers.”
Insider: “De laatste die de open brief te zien kreeg, was Coucke. Hij heeft nog wat aanpassingen doorgevoerd. Zoals dat hij de initiator van het project is: dat moest er per se bij.”
De brief begint met een korte voorstelling van de auteurs, met hun voornaam: ‘Marc (Coucke, red.), initiator van het hele project. Michael (Verschueren, red.), de dirigent bij de uitvoering van het plan. Vincent (Kompany, red.), inspirator van de voetbalvisie. Franky (Vercauteren, red.), leider van de veldtroepen.’ De versie op de Facebook-pagina van Anderlecht is ook ondertekend door operationeel directeur Jo Van Biesbroeck, de enige overblijver uit het tijdperk vóór Coucke.
Makelaar: “Daarmee is het probleem van Anderlecht mooi blootgelegd: die club is als een Mexicaans leger! Iedereen is er baas: Coucke, Verschueren, Van Biesbroeck. Neem daar ook Kompany nog bij, en Gaublomme die zich overal mee moeit en de club verziekt: dat werkt niet. De slechte resultaten zijn te wijten aan die vermolmde structuur, niet aan de kwaliteit van de spelers. Als zelfs Yari Verschaeren en Kompany het voetballen verleerd lijken te zijn, klopt er toch iets niet? De oorzaak van alle onheil is het totale mismanagement: Anderlecht heeft nood aan één baas.”
Over wie dat dan moet zijn, laat de brief geen misverstand bestaan: Kompany.
Anderlecht-kenner: “Precies. Anderlecht moet absoluut vermijden dat Kompany er de brui aan geeft. Hij en Vercauteren weten waarmee ze bezig zijn: geef hun de sleutels van de club en hou drie jaar vol. Desnoods zonder Europees voetbal. Coucke heeft het op spectaculaire wijze verkloot. Tussen de lijnen van de brief staat ondubbelzinnig dat hij zich niet meer met het sportieve zal bemoeien.”
Tot wat die bemoeienis heeft geleid, valt van de recentste jaarrekening af te lezen: een schuld van bijna 27 miljoen euro. In de coulissen van de club leidde dat al tot hoogoplopende discussies. Zeker toen bleek dat Coucke de slide met dieprode cijfers uit de presentatie voor de raad van bestuur had verwijderd, en met een eigen voorstelling van de feiten op de proppen kwam.
Insider: “Van Biesbroeck is gepokt en gemazeld bij AB InBev: daar draaien ze niet rond de pot en zeggen ze keihard waar het op staat. Coucke gelooft oprecht dat er voor 200 miljoen euro aan spelerskapitaal op het veld staat en dat die 27 miljoen euro daarbij in het niets verdwijnt. Maar de jaarrekeningen liegen niet. Van Biesbroeck heeft van Anderlecht op operationeel vlak weer een gezonde club gemaakt, maar sportief blijft het de spuigaten uitlopen. De voorbije twee jaar zijn er onder Coucke ettelijke miljoenen doorgejaagd als gevolg van een waanzinnig aankoopbeleid, inclusief zware verplichtingen aan makelaars – wat dat laatste betreft is er niets veranderd in vergelijking met de vorige beleidsploeg.
“Maar dat hoor je allemaal niet: Coucke is niet goed in het communiceren van slecht nieuws. Roepen en tieren, dát is zijn stijl. Waarna hij verdwijnt en anderen het mogen oplossen. Respect kent hij niet. Toen op een vergadering een beslissing moest worden genomen, stak hij zijn beide middelvingers op: ‘Kies maar, links of rechts.’”
Anderlecht-kenner: “Door zwaar overbetaalde spelers aan te trekken, heeft hij in minder dan twee jaar zulke diepe putten geslagen dat Anderlecht de gevolgen nog lang zal voelen. Alle lonen en contracten meegeteld, heeft hij al 57 miljoen euro in Anderlecht gestoken. Frank Arnesen (de in oktober ontslagen technisch directeur, red.) kreeg iedereen zo gek om Michel Vlap en Peter Zulj aan te trekken, en met Samir Nasri heeft Coucke zelf onderhandeld – hij kickt op grote namen – en hem ook nog eens drie keer te veel betaald. Dát is het echte wanbeleid. Niets is zo oneerlijk als nu op Kompany schieten: het geld is op, hij moet zijn visie zonder middelen waarmaken. Dat kan niet in een handomdraai.”
Anders gezegd: Kompany heeft tijd nodig. Die dwingt hij nu af met de open brief. Voor dit seizoen zijn de doelstellingen bescheiden: ‘Europees voetbal halen. Blijkt het alsnog een overgangsjaar, dan moeten we zeggen: so be it.’ Voor volgend seizoen is de ambitie ‘meedoen voor een plaats in de top vier en minimaal Europees voetbal halen’. Pas in 2022 wil Anderlecht weer ‘voor de titel spelen en mikken op het halen van de Champions League’. Too little too late, vinden de morrende fans. Voor hen heeft Coucke de boter gegeten, Kompany blijft buiten schot. Vreemd, want het zijn zíjn ambities, niet die van Coucke.
Insider: “Tijdens de teambuilding met het management afgelopen zomer in Durbuy heeft Kompany letterlijk gezegd dat Anderlecht pas over drie jaar weer een topclub zou zijn, en dat een tiende plaats dit seizoen tot de mogelijkheden behoorde. Dat is toen weggelachen. Niemand geloofde hem, zeker Coucke niet: hij ging ervan uit dat de resultaten meteen zouden volgen. Na het vorige dramatische seizoen moest dat ook, zeker voor zijn imago. Dus hóórde hij niet wat Kompany echt zei.”
Met Kompany’s aanwerving dacht Coucke aanvankelijk zijn eigen vel te hebben gered. Veel intern overleg was er niet aan voorafgegaan.
Ex-Anderlecht-man: “Arnesen wist nergens van. Coucke plaatste hem voor een voldongen feit: ‘Wij willen Kompany: kom mee en geef je mening.’ Arnesen is dan in Couckes privéjet mee naar Manchester gevlogen. Wat kon hij anders? Hij raakte onder de indruk van Kompany’s presentatie, ook al vond hij het een risico, maar hij had meteen door dat zijn mening er niet meer toe deed en de deal al gesloten was: Kompany bleek over álle spelersinfo te beschikken.
“Coucke en Verschueren waren zot van glorie: ze hadden hun gamechanger gevonden. Het plan was dat Kompany na zijn laatste wedstrijd met Manchester City zijn vertrek naar Anderlecht zou aankondigen. Michael Verschueren zou aanwezig zijn op de persconferentie in Manchester, en Coucke zou hem via een videoverbinding vanuit Durbuy welkom heten bij Anderlecht. Pure waanzin. Het is gelukkig niet doorgegaan, zo slim is Kompany wel.”
Anderlecht-kenner: “Arnesen is al weg, en nu krijgt ook Verschueren het lastig. Net als iedereen gaat hij gebukt onder de scheldtirades van Coucke. Die eist ook dat hij meer met de media communiceert. Maar om wat te vertellen? Dat de jongeren nog niet klaar zijn? Dat de club 27 miljoen euro in het rood staat, terwijl ze wel Nasri en Kompany betaalt? Dat ze drie transferseizoenen op rij gemist heeft? Want dát is de echte analyse.”
Ex-Anderlecht-man: “Verschueren zit boordevol goede bedoelingen, maar is totaal ongeschikt voor de job. Wanneer hij weer eens naar een vergadering van de ECA (Europese associatie van clubs, waarvan Verschueren bestuurslid is, red.) is geweest en daar naast Andrea Agnelli van Juventus of Edwin Van der Sar van Ajax heeft gezeten, gelooft hij oprecht dat hij de beste vriend van de grootste clubs in Europa is. Voor hem zijn dat hoogtepunten, terwijl zo’n Agnelli denkt: wanneer kan ik naar huis? Omdat daar het echte werk op hem wacht. Hij was ook zeker dat zijn contacten met PSG hem aan een paar toppers voor Anderlecht zouden helpen. Maar toen puntje bij paaltje kwam, bleek het om iemand uit de Franse vierde klasse te gaan. Hij is zó naïef.
“Weet je, Verschueren is als Pino uit Sesamstraat: hij blijft maar zeggen dat hij alles onder controle heeft terwijl iedereen ziet dat het niet zo is. De manier waarop de transfer van Mbaye Diagne (de spits die voor de neus van Anderlecht door Club Brugge werd weggekaapt, red.) mislukte, was illustratief. In al zijn naïviteit dacht hij Diagnes makelaars buitenspel te kunnen zetten en te vervangen door Christophe Henrotay. Alsof het gezichtsverlies nog niet groot genoeg was, werd Henrotay kort nadien ook nog eens gearresteerd voor gesjoemel.
“Ach, niet voor niets wordt hij weleens Michael Ver-screw-up genoemd.”
De kritiek laat Coucke niet onberoerd. Zijn meest beproefde verweer is even simpel als voorspelbaar: dat het allemaal de schuld is van zijn voorganger, Roger Vanden Stock, en dat er na de overname heel wat lijken uit de kast zijn gevallen. Tot Hein Vanhaezebrouck, de ex-trainer die precies een jaar geleden ontslagen werd, een boekje opendeed over de vaak hallucinante omstandigheden waarin hij moest werken. Vanhaezebrouck vergeleek Coucke met Balthasar Boma uit F.C. De Kampioenen.
Anderlecht-kenner: “Alles wat Hein gezegd heeft, klopt. Couckes grote probleem is dat hij denkt alles beter te weten én het geheugen van een goudvis heeft: hij zegt iets en twee minuten later is hij dat vergeten en beweert hij precies het tegenovergestelde.”
Insider: “Het enige lijk in de kast was een transferverbod dat de club boven het hoofd hing, wegens enkele transfers van minderjarige Afrikaanse spelers, jaren geleden. Door diep door het stof te kruipen bij de FIFA – ‘Jullie hebben gelijk, maar de nieuwe eigenaar heeft orde op zaken gesteld: geef ons een kans!’ – is de club weggekomen met een boete van 200.000 Zwitserse frank (zo’n 183.000 euro, red.).”
En de andere lijken? Toen Anderlecht zijn trainingscomplex in Neerpede bouwde en daarvoor een gemeentelijke feestzaal moest wijken, beloofde het 1 miljoen euro bij te dragen aan de bouw van een nieuwe zaal. Dat is nog altijd niet gebeurd. Een lijk, vindt Coucke.
Insider: “Maar dat stond in het akkoord bij de verkoop: hij wist het! Nu, zijn tactiek is gekend: ‘Ik sleep ze achteraf wel voor de rechtbank en win toch, want ik ben rijker.’ Het aantal zaken dat hij voor de arbitragerechter heeft lopen – buiten het zicht van de media en andere pottenkijkers – is haast niet te tellen. Alles bij Coucke draait rond conflict.”
Ex-Anderlecht-man: “Anderlecht heeft altijd het prestige van luchtvaartmaatschappij Pan Am gehad, maar die klasse en reputatie is het kwijt. Het lijkt wel Ryanair geworden. Couckes persoonlijkheid heeft trouwens veel weg van die van Michael O’Leary: agressief, belust op confrontatie en extreem winstgedreven. Vrijwel elke discussie in de club gaat over geld. Door de sportieve blunders staat de commerciële cel aanhoudend onder druk om nieuwe sponsors te vinden. Investeringen in een nieuwe grasmat, zonnepanelen die stuk zijn of een grasmaaier die er de brui aan heeft gegeven, worden zo lang mogelijk uitgesteld omdat er geen directe financiële return aan vasthangt. Typisch voor iemand die voor de quick wins gaat. Coucke heeft geen project.”
Anderlecht-kenner: “De Brusselse beau monde zie je niet meer in het stadion, die heeft hij weggejaagd. De vips kunnen nu suikerwafels kopen na de match. Die wafels stinken, de winst is marginaal en het getuigt niet van stijl. Maar Coucke vindt het geweldig, net als de discobar uit Eppegem die op matchdagen plaatjes draait en de zaakvoerder van een ijzerwinkel die een selfie met hem wil. Daar kickt hij op.”
Insider: “Toen de club de contractverlenging van Albert Sambi Lokonga bekendmaakte via haar sociale media, stond Coucke niet mee op de foto. Nochtans was hij die ochtend speciaal vroeger naar de club gekomen om met de speler op de foto te gaan. Dat het webteam voor een ander beeld koos, maakte hem razend. Zijn ego moet voortdurend bevredigd worden.”
De verdeeldheid en de onrust in de paars-witte rangen zit diep. De open brief heeft de zaken scherpgesteld. Maar hoe moet het nu verder met Anderlecht? In februari van dit jaar voerde Coucke een kapitaalsverhoging van naar eigen zeggen ‘meer dan 30 miljoen euro’ door. Op de dochters Vanden Stock na deden alle aandeelhouders mee. Ongeveer 63 procent van de aandelen zijn nu in Couckes bezit. Dat ook Kompany op de één of andere manier in de aandeelhouderstructuur verankerd zou zitten, klopt niet.
Insider: “Kompany heeft géén aandelen in de club. Anderlecht is voor hem geen eindstation. Ondertussen zorgt hij wel goed voor zijn vrienden: nu heeft hij ook Lee Mooney, de data-analist van Manchester City, binnengehaald. Maar het bedrijfje dat erachter zit – Mud Analytics Ltd – is opgericht door Kompany en Gaublomme, dus eigenlijk bedient hij toch weer zichzelf. Anderlecht is hun eerste en voorlopig enige klant. Beetje link, maar goed: Kompany gelooft sterk in de kracht van anderen. Coucke gelooft alleen in zichzelf.”
Anderlecht-kenner: “Coucke is het probleem van Anderlecht. Vroeg of laat gaat dit ontploffen, op alle niveaus. Ofwel laat de raad van bestuur van zich horen, ofwel komen de supporters in opstand.”
In de raad van bestuur zit ook Johan Beerlandt, de grote baas van bouwgigant Besix, die ook graag Anderlecht had gekocht. Hij geldt intern als Couckes grootste criticus en snauwde hem al toe dat hij de club kapotmaakt.
Insider: “De dag dat Anderlecht werd verkocht, wist de familie Vanden Stock wie de vijf kandidaten waren. Het hoogste bod kwam van Paul Gheysens, maar de dochters vreesden voor marchands te worden versleten als ze aan hem verkochten. Met Coucke geloofden ze in een goede verstandhouding aan boord te kunnen blijven. Lang heeft dat niet geduurd: al op zijn eerste persconferentie schoffeerde hij hen.”
Ongeveer een kwart van de aandelen is in het bezit van enkele kleine aandeelhouders. Onder hen Alexandre Van Damme, aandeelhouder van AB InBev en één van de rijkste Belgen, met een geschat vermogen van 17 miljard euro.
Makelaar: “Coucke heeft zich laten rollen. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat ze een nuttige idioot zochten om de putten van het vorige beleid te dichten. Zo’n prachtige club! Ik kan alleen maar hopen dat hij ze snel aan Van Damme verkoopt. Het zou me sterk verbazen als die geen voorkooprecht heeft. Bovendien is hij veel en veel rijker dan Coucke. Dus, waarom niet?”
Insider: “Maar wat kost het om Coucke de vernedering te laten slikken? Want vergis je niet: Coucke heeft Anderlecht gekocht voor de schijnwerpers, voor het aanzien.
“Kijk, het probleem van Coucke is dat hij zich omringt met jaknikkers. Als er brand uitbreekt, zullen ze zeggen dat het lekker warm is, en dat Marc dat toch maar mooi voor elkaar heeft gekregen. Terwijl ieder normaal mens weet: uiteindelijk hou je alleen maar as over.”
Gevraagd om een reactie, klinkt Marc Coucke erg sereen: “Er zit waarheid in wat u schrijft, maar uw bronnen zijn redelijk eenzijdig: het is toch vooral hún waarheid.”
Klopt het dan niet dat er ruis zit op uw relatie met Klaas Gaublomme?
Coucke: “Tussen Klaas en mij is er geen enkel probleem. Klaas is een vakman die ongelooflijk hard zijn best doet voor Anderlecht. Er is inderdaad even sprake geweest om hem een contract te geven, maar daar hadden we geen budget voor. Dat is doorgepraat, zonder hard feelings.”
De indruk is dat hij, en dus ook Kompany, u met die open brief op uw plaats heeft willen zetten.
Coucke: “Maar nee! Ik was op de hoogte van die brief en heb er ook mijn bijdrage aan kunnen leveren. Geloof me, ik sta er helemaal achter. Er is ook helemaal geen clan-Kompany en een clan-Coucke. Wij zijn één club. Ik vind ons project nog altijd fantastisch, maar besef nu dat we er pas de erkenning voor zullen krijgen wanneer we succes zullen boeken. Helaas zijn de toppers waarmee we de jeugd wilden omringen geblesseerd of brengen ze niet wat we ervan verwacht hadden. Dan heb je tijd nodig, niets aan te doen. Maar we gaan niet afwijken van onze visie.”
Dat Anderlecht pas over drie jaar de titel ambieert, zet kwaad bloed bij de supporters. Gezegd wordt dat niet hoger kan worden gemikt door het financiële gat dat de voorbije twee jaar door u is geslagen.
Coucke: “Dat ík dat gat heb geslagen, laat ik voor de rekening van anderen. Onze middelen zijn niet oneindig, maar dat wil niet zeggen dat we nu op de tiende plaats moesten staan.”
Kompany had er nochtans voor gewaarschuwd, horen wij.
Coucke: “Dat is niet waar. Vincent heeft van in het begin gezegd: ‘Het kan dat het onmiddellijk aanslaat, maar net zo goed zal het tijd nodig hebben.’ Goed, de resultaten zijn niet gevolgd. Met die brief hebben we willen duidelijk maken dat ons project nog altijd overeind staat.”
Houdt hij ook geen waarschuwing in voor u: ‘Bemoei u niet met het sportieve’?
Coucke: “Nee, want dat had ik enkele maanden geleden zelf al beslist. Met mensen als Kompany, Vercauteren, Verschueren en Zetterberg in huis moet ik niet gaan vertellen welke rechtsachter we nodig hebben. Ik doe bij Anderlecht wat ik in al mijn bedrijven doe: de juiste mensen op de juiste plaats zetten. Dat werkt: er woedt helemaal geen interne strijd.”
In het verleden is dat anders geweest. Is het project-Kompany daardoor met minder financiële armslag van start moeten gaan?
Coucke: “Zo zou ik het niet verwoorden. Ik heb geholpen bij de onderhandelingen met de spelers die bovenaan ons lijstje stonden en dus prioritair waren. Vaak is het belangrijk dat de voorzitter daarbij aanwezig is, om die spelers te overtuigen. Kun je mij mijn enthousiasme dan kwalijk nemen?”
Hoe is dat gat van 27 miljoen euro ontstaan?
Coucke: “Door de prestaties in het verleden, ook vorig seizoen. En door nu Europees voetbal te missen.”
Waarom hebt u de slide met rode cijfers uit de presentatie voor de raad van bestuur gehaald?
Coucke: “(denkt na) Ik weet echt niet waarover je het hebt. Ik herinner me alleen een raad van bestuur waarin we over de strategie zouden debatteren, maar de bespreking van de cijfers naar een volgende vergadering hebben doorgeschoven. Maar dat ik geprobeerd zou hebben een slide of wat dan ook weg te moffelen? Nooit, echt niet.”
Volgens de geruchtenmolen bent u op zoek naar versterking voor uw raad van bestuur.
Coucke: “De eenheid in de raad van bestuur is enorm. Ik heb het mandaat gekregen om met mensen te gaan praten over wie unaniem is geoordeeld dat zij een potentiële versterking kunnen zijn. Maar sta me toe om niet op namen in te gaan.”
Binnenskamers verhult Johan Beerlandt zijn onvrede niet over hoe u de club runt.
Coucke: “Mijn relatie met Johan is goed, ik vind hem erg constructief. Maar dat niet iedereen gelukkig is met de resultaten: uiteraard. Als supporter ziet Johan af. Ik ook.”
Medewerkers nemen aanstoot aan uw manier van omgaan met mensen, die ze als agressief en respectloos omschrijven.
Coucke: “Dat vind ik nog de hardste aantijging. Kijk, het klopt dat ik niet iedereen bij Anderlecht al mee heb, maar ook die mensen gaan we proberen te overtuigen.
“Om allerlei redenen zijn we verplicht geweest om van een heleboel mensen afscheid te nemen. Ik heb bij Anderlecht al meer mensen moeten ontslaan dan in mijn hele leven bij al mijn andere bedrijven samen. Natuurlijk zorgt dat voor onrust. Misschien leg ik de lat hoger dan anderen, maar de meeste van mijn bedrijven zijn daar alleen maar sterker door geworden.”
En die keer dat u beide middelvingers opstak?
Coucke: “Ik herinner mij dat echt niet. (stilte) Jongens toch… Volgens mij ga ik altijd heel respectvol om met mensen, maar ik moet ook mijn verantwoordelijkheid opnemen. Zijn de resultaten onder Coucke minder? Of course. Het enige wat we dan kunnen doen, is hard werken. Dat doen we.”
Er zijn er ook die u graag zien vertrekken en daarin de enige redding van Anderlecht zien.
Coucke: “Wat moet ik daarop zeggen? (lachje)”
Is het denkbaar dat u Anderlecht weer van de hand doet?
Coucke: “Absoluut niet. We gaan ons project laten slagen.”
Volgens de Ryanair-filosofie?
Coucke: “Iedereen zegt me dat de ontvangst in het stadion beter is dan ooit. Ik stoef daar niet mee, maar het omgekeerde – alles afkraken – hoeft ook niet. Alles wat we doen, doen we met goede bedoelingen. De waarheid is dat er een stevige structuur staat en dat we heel goed weten waar we naartoe willen.”
Zou het kunnen dat u alleen staat in die overtuiging?
Coucke: “Dat denk ik niet. Echt niet.”
© Humo