Wie is Qassem Soleimani, de omgebrachte Iraanse generaal? “Extreem intelligent, maar ook extreem meedogenloos”

De 62-jarige generaal Soleimani is van simpele komaf, maar maakte naam in het Iraanse leger tijdens de Iraans-Iraakse oorlog. Hij stond sinds 1998 aan het hoofd van de Quds-brigade, een divisie van de Iraanse Revolutionaire Garde die verantwoordelijk is voor buitenlandse militaire offensieven en clandestiene operaties. Ze zouden onder meer instaan voor het bewapenen van de Hezbollah-milities in Libanon of van sjiitische milities in Irak, Jemen en Afghanistan. 

De generaal bouwde de Quds-brigade uit tot een elite-eenheid met op papier 5.000 manschappen, al zou dat aantal volgens experten een pak hoger liggen. Hoofddoel van deze eenheid is om de invloed van het sjiitische Iran over heel het Midden-Oosten te versterken. Daarbij doet het er niet toe met welke bondgenoten en met welke tactieken dat gebeurde en nog steeds gebeurt: onderhandelen, intimideren, bewapenen, moorden, terreur, oorlog. Het doel heiligt de middelen.

In die zin was Soleimani de gedroomde leider van de Quds-brigade. Hij was de tweede machtigste man van Iran na ayatollah Ali Khamenei. Zijn status in het land kon je volgens waarnemers vergelijken met die van de Amerikaanse vicepresident.

Amerikaanse diplomaten en CIA-mensen omschreven hem als extreem intelligent, extreem pragmatisch en extreem meedogenloos. Als Quds-topman verwierf hij faam door in 1998 een legermacht naar Libanon te sturen om een einde te maken aan de Israëlische bezetting in het zuiden van dat land.

Na de Amerikaanse invasie in Irak trad Soleimani helemaal op het voorplan. Hij was afwisselend bondgenoot en vijand van de VS en dat betekende dat hij de ene dag Amerikaanse SUV’s liet opblazen en de andere dag met de Amerikanen druk uitoefende om de pro-Iraanse premier Maliki aan de macht te brengen.

In Syrië snelde hij zijn trouwe bondgenoot Bashar al Assad ter hulp. Soleimani vloog zelf naar Damascus, installeerde zich daar in een militair hoofdkwartier en liet per dag minstens een vrachtvliegtuig vol wapens en troepen vanuit Iran overvliegen. Dat de VS en de Europese Unie hem wegens zijn steun aan Assad op een sanctielijst zetten, nam Soleimani er met een grijns bij. Maar Soleimani’s milities zouden bij hun militaire campagnes geen onderscheid maken tussen IS-strijders en soennitische burgers. Gruweldaden waren aan de orde van de dag.

Soleimani’s belangrijkste exploot kwam er in juni 2014 wanneer strijders van Islamitische Staat de Iraakse steden Mosoel en Tikrit veroverden. Terwijl westerse leiders nog van de schrik aan het bekomen waren, had Soleimani al het bevel gegeven om sjiitische milities en eigen Quds-eenheden naar het front te sturen. Het is in die periode dat een CIA-verantwoordelijke aan The New Yorker verklaarde dat “Soleimani de machtigste man van het Midden-Oosten was”. Opmerkelijk: de generaal dook regelmatig zelf op aan het front.

Het Westen meent dat Soleymani met zijn Quds ook achter allerlei terroristische acties in het buitenland zit. Zo achten de Amerikanen hem mee verantwoordelijk voor de vele aanvallen op Amerikaanse en Britse troepen na de invasie in Irak in 2003, die uiteindelijk aan honderden soldaten het leven kostten.  Vorig jaar bestempelde de VS de Revolutionaire Garde nog als een terroristische organisatie.

David Petraeus, gewezen CIA-baas en bevelhebber van de VS-troepen in Irak omschreef hem ooit als “een zeer bekwame, charismatische, talentvolle, professioneel competente duivels slechte mens”.

In het verleden zouden er volgens Iran al Westerse, Arabische en Israëlische pogingen geweest zijn om Soleimani uit te schakelen. Gewezen VS-ambassadeur in Irak, Ryan Crocker, noemde hem “de Darth Vader van de hedendaagse Midden-Oostenpolitiek”.

In 2018 waarschuwde Soleimani de Amerikaanse president nog in een videoclip: “Ik zeg u, mijnheer Trump, de gokker, ik zeg u, weet dat we dicht bij u zijn op een plaats waarvan u het niet vermoedt. U zal de oorlog beginnen, maar wij zullen de oorlog beëindigen. “

In Iran zelf was Soleimani helemaal geen oorlogscrimineel, eerder een nationale held voor wie muziekclips werden gemaakt en die door velen getipt werd als de toekomstige president. Maar een Amerikaanse drone-aanval besliste daar anders over.

Het Pentagon zegt nu dat het Soleimani heeft uitgeschakeld omdat hij aanvallen plande op Amerikaanse doelwitten in Irak en in de regio en omdat hij de voorbije maanden aanslagen op basissen van de militaire coalitie zou hebben georkestreerd. Hij zou ook groen licht gegeven hebben voor de aanval op de Amerikaanse ambassade in Bagdad eerder deze week.