VS doden hoge Iraanse generaal bij aanval op vliegveld Bagdad, Iraanse hoogste leider roept op tot wraak

Naast het Pentagon heeft ook de Iraanse staatstelevisie de dood van Soleimani vanochtend bevestigd, net als de Iraanse Revolutionaire Garde. Soleimani was een van de belangrijkste generaals van het Iraanse leger en verantwoordelijk voor de elitetroepen, de zogenaamde Quds-brigades van de Revolutionaire Garde. 

“In opdracht van de president heeft het Amerikaanse leger beslissende, defensieve maatregelen genomen om het Amerikaanse personeel in het buitenland te beschermen door Qassem Soleimani te doden”, stelde het Amerikaanse ministerie van Defensie. 

Bij de aanval in de buurt van de luchtvrachtruimte van de internationale luchthaven van Bagdad raakten drie raketten, afgevuurd door een drone, een konvooi van de militie al-Hashd al-Shaabi. Die militie vocht in 2017 samen met het Iraakse leger tegen Islamitische Staat (IS), maar is gekant tegen de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in Irak.  

Lees ook: Wat u moet weten over omgebrachte Iraanse generaal: “Extreem intelligent, maar ook extreem meedogenloos”

De zeven inzittenden van het konvooi, onder wie Qassem Soleimani en de Iraakse militieleider Abu Mahdi al-Muhandis overleefden de aanval niet. Het achtste slachtoffer zou een burger zijn. Ook zouden er bij de aanval meerdere gewonden zijn gevallen.

De raketaanval komt er twee dagen nadat pro-Iraanse demonstranten de Amerikaanse ambassade in Bagdad belaagden. Volgens Trump zat Iran daar achter. Betogers gooiden met stenen en scandeerden leuzen als “Nee, nee, Amerika. Nee, nee, Trump.” De Amerikaanse ambassadeur en stafpersoneel werden geëvacueerd tijdens de schermutselingen. Woensdag zijn de betogers in de loop van de dag weer vertrokken.

De onrust volgde op Amerikaanse luchtaanvallen op bases in Irak van een door Iran gesteunde militie, waarbij zeker 25 doden vielen en tientallen mensen gewond raakten.

De hoogste leider van Iran, ayatollah Ali Khamenei, heeft laten weten dat zijn land de dood van zijn machtige generaal zal wreken. Hij riep ook op tot drie dagen van nationale rouw in het land. “Hij is een martelaar geworden door zijn onvermoeibaar werk gedurende al die jaren. Als God het wil zal zijn werk hier niet stoppen en wacht de criminelen die zijn bloed en dat van andere martelaars aan hun handen hebben een meedogenloze wraak”, aldus Khamenei op Twitter.

Volgens Iraans president Rohani zullen Iran en de “vrije naties van de regio” zullen de dood van Soleimani wreken. “Er bestaat geen enkele twijfel over het feit dat de grootse natie van Iran en de andere vrije naties van de regio hun wraak zullen nemen op het misdadige Amerika voor deze vreselijke moord.”

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif noemde de aanval een “dwaze escalatie” en “extreem gevaarlijk”. “De VS dragen alle verantwoordelijkheid voor de gevolgen van hun malafide avonturisme”, klinkt het. In Iran zal de nationale veiligheidsraad vandaag een spoedzitting houden om de aanval, “die tot het martelaarschap van Soleiman leidde”, te onderzoeken, laat het ministerie weten.

Ook de ontslagnemende Iraakse premier Adel Abdel-Mahdi oordeelde dat de Amerikaanse luchtaanval in Irak “een verwoestende oorlog in Irak” zal veroorzaken. “De moord op een Iraakse militaire commandant die een officiële post bekleedt, is een agressie tegen Irak, de staat, de regering en het volk”, aldus de Iraakse premier. “Schulden vereffenen tegen Iraakse leidende figuren of tegen een bevriend land op Iraakse grond (...) is een flagrante schending van de voorwaarden die de aanwezigheid van Amerikaanse troepen toestaan”, aldus nog de Iraakse premier.

Iran heeft na de aanval een verantwoordelijke van de Zwitserse ambassade op het matje geroepen die de belangen van de VS in Teheran vertegenwoordigt. De diplomaat kreeg de boodschap dat “de moord op generaal Soleimani een flagrant geval van terrorisme van de Amerikaanse staat is, en dat het Amerikaanse regime volledig verantwoordelijk is voor zijn daden”, aldus de woordvoerder van het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken op Twitter.

De diplomaat vertegenwoordigt de Amerikaanse belangen in Irak omdat er geen diplomatieke betrekkingen zijn tussen de VS en Iran.

De Amerikaanse president Trump reageerde zelf nog niet op de actie van de Amerikaanse troepen, maar kort voor het Pentagon met de verklaring naar buiten kwam, tweette hij wel een bericht met enkel de Amerikaanse vlag.

Trump heeft het Amerikaanse Congres niet op de hoogte gebracht van de aanval in Irak die leidde tot de dood van Soleimani. Dat stelt de Democratische voorzitter van de commissie Buitenlandse Zaken in het Huis van Afgevaardigden, Eliot Engel.

“Deze aanval vond plaats zonder het Congres op de hoogte te brengen of te consulteren”, schrijft Engel in een mededeling. “Doorgaan met een dergelijk ernstige actie zonder het Congres te betrekken, brengt zware juridische problemen met zich mee en is een belediging voor de bevoegdheden van het Congres.”

De Democratische voorzitter van de Inlichtingencommissie van het Huis van Afgevaardigden Adam Schiff waarschuwt dan weer voor een escalatie van het conflict met Iran. “Soleimani is verantwoordelijk voor enorm veel geweld, maar de mensen in Amerika willen geen oorlog met Iran”, zei hij.

“Ik ben blij met de moedige aanval van president Trump tegen de Iraanse agressie”, aldus Republikeins senator Lindsey Graham op Twitter. “Aan de Iraanse regering: als jullie meer willen, zullen jullie meer krijgen. Als de Iraanse agressie voortgaat en als ik zou werken in een Iraanse olieraffinaderij, zou ik eraan denken om me om te scholen.”

Volgens Senator Marco Rubio is de beslissing van de US conform aan de waarschuwingen die Iran heeft gekregen. “Ze hebben beslist om de waarschuwingen te negeren want ze geloofden dat de Amerikaanse president niet kon handelen door onze interne tegenstellingen. Ze hebben de situatie zeer slecht ingeschat.”

Ook Nancy Pelosi, de Democratische voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, en de Democratische gewezen vicepresident en huidig presidentskandidaat Joe Biden stellen de beslissing van Trump in vraag. Beide Democraten spreken van een escalatie.

Pelosi stelde de rechtmatigheid van de raketaanval in vraag. Die gebeurde “zonder overeenkomst met het Congres”, aldus Pelosi in een statement. “De grootste prioriteit voor de Amerikaanse overheid is om het leven van Amerikanen en hun belangen te beschermen”, zei ze.

Tussen de Democraten en Republikeinen in het Congres is een debat ontstaan over de raketaanval en of de president daarvoor toestemming van het Congres nodig had. Het leven van de Amerikaanse soldaten en diplomaten mag niet nog meer in gevaar worden gebracht door “provocatieve en buitensporige” handelingen, aldus Pelosi. De luchtaanval kan volgens haar tot een “gevaarlijke escalatie van geweld” leiden.

Volgens Biden staan de Verenigde Staten mogelijk aan “de rand van een groter conflict in het Midden-Oosten”. Trump heeft volgens hem een “staaf dynamiet in het kruitvat” gegooid, schreef hij in een statement. Hoewel Soleimani het volgens Biden verdiende om rekenschap af te leggen “voor zijn misdaden tegen Amerikaanse soldaten”, heeft de Amerikaanse aanval de al gevaarlijke situatie in de regio onnodig geëscaleerd.

De olieprijzen zijn meer dan 4 procent gestegen in Azië na de dood van de Iraanse generaal. De prijs van een vat ruwe olie van de Amerikaanse soort WTI steeg 4,3 procent tot 63,84 dollar. De prijs van een vat Brent-olie uit de Noordzee voor levering in maart, steeg 4,4 procent tot 69,16 dollar. 

De stijging van de olieprijzen is weer slecht nieuws voor onder meer luchtvaartmaatschappijen. Sowieso zijn die doorgaans gevoelig voor geopolitieke spanningen. Dit was vrijdag duidelijk te merken op de beurzen in Europa. Luchtvaartondernemingen als Air France-KLM, Lufthansa, easyJet, en British Airways-moeder IAG verloren stuk voor stuk aan beurswaarde.

Beleggers nemen hun toevlucht tot relatief veilige investeringen als goud en zilver. De goudprijs steeg vrijdag naar zijn hoogste punt in vier maanden tijd. Zilver werd 1,3 procent duurder en ook de Japanse yen, die doorgaans als veilige haven wordt beschouwd, was in trek.