Hoe Koala Kurra het kind van de rekening is van een falend klimaatbeleid

Met een gieter vult Morgan Philpott de emmer met de eucalyptustakken nog maar eens bij. Het komt weleens voor dat er langzaam water uitlekt en dat hij bij terugkomst van een nachtdienst ziet dat de bladeren aan het uitdrogen zijn. “Dan breekt je hart”, zegt de Australiër.

De 46-jarige Philpott mag er met zijn lange haar, oorbel en zwarte kleren dan wel uitzien als een stoere hardrocker, in werkelijkheid is hij een zachtaardige verpleger, werkzaam op de afdeling neonatologie van een ziekenhuis nabij Sydney. Buiten werktijd verpleegt hij ook. Alleen dan geen te vroeg geboren baby’s, maar twee koala’s; die hij Missy en Kurra Kelly heeft genoemd.

De 4-jarige Missy lijdt – zoals veel soortgenoten – aan chlamydia en krijgt een antibioticakuur, Kurra (1) werd door de brandweer gevonden toen ze op de vlucht was voor een bosbrand. Philpott vangt de twee buideldieren op in de achtertuin van zijn moeder, omdat hij zelf geen ruimte heeft voor twee grote kooien.

Philpott is een van de honderden vrijwilligers van WIRES, een organisatie die hulpbehoevende dieren in de brandgebieden opspoort en hen verzorgt tot ze beter zijn en het weer veilig is. Maar wanneer het weer veilig is, weet niemand.

Australië kampt met de ergste bosbranden uit zijn geschiedenis. Alleen al in de provincie New South Wales, waar WIRES actief is, woeden meer dan honderd branden. Al meer dan 4 miljoen hectare – een gebied groter dan België – is in vlammen opgegaan. Philpott wijst naar de heuvels in het verlengde van de rokerige achtertuin. “De dichtstbijzijnde brand woedt hier 4 kilometer vandaan.”

In de directe omgeving van Sydney zijn de branden deze week vrij statisch omdat het wat koeler is en de wind is gaan liggen. Maar de zuidoostkust werd dinsdag geteisterd door een apocalyptisch vuurfront. Bewoners vluchtten naar het strand en zeker 700 huizen werden verwoest. Philpott heeft een huis in het dorp Fishermans Paradise, dat ook zwaar getroffen werd. Omdat geen communicatie meer mogelijk is met het rampgebied, weet hij nog steeds niet of zijn huis nog overeind staat.

Verbrande kangoeroes

De bosbranden vormen ook een ramp voor de kangoeroes, slangen, koala’s en de vele andere dieren die het land rijk is. De Australische milieuminister Sussan Ley zei vorige week dat zo’n 30 procent van het leefgebied van de koala’s al is verdwenen. Geschat wordt dat zo’n 8.000 koala’s zijn omgekomen. Philpott zag op een tocht door een getroffen bos verschillende koala’s die zo waren verbrand dat ze met de boom versmolten waren.

In haar naar verse urine ruikende hok is Kurra niet makkelijk te vinden. Koala’s zijn schuw, zeker als ze nog jong zijn. Philpott moet een van de potten met eucalyptustakken weghalen, zodat we het grijze buideldier goed kunnen zien. “Het gaat niet, ze is te gespannen”, zegt Philpott, die vertelt dat hij regelmatig een haal krijgt met de lange nagels van de buideldieren.

Missy, die een open hok heeft waar ze niet uit kan klimmen, heeft minder problemen met bezoek. Met een wijze, lichtelijk verveelde blik staart ze vanaf haar boomstam terug naar de toeschouwers. Ze heeft een prachtige zwartgele vacht en grote, harige ogen, en tengere armen waarmee ze een van de palen in het hok omklemt terwijl ze op het puntje van een boomstam zit.

Kurra werd drie weken geleden rond middernacht gespot door de brandweer, vertelt Philpott. Ze zat in een zwartgeblakerde boom en wilde er niet uitkomen. De brandweermannen hebben de boom toen met een bulldozer omvergehaald om haar te kunnen vangen. Na een controle bij de dierenarts werd ze naar Philpott gebracht. Ze lijkt ongedeerd, maar dat is niet zeker. “Bij koala’s worden brandwonden pas na een paar weken zichtbaar als stukjes vacht beginnen uit te vallen. Soms lijken ze oké als we ze vinden, maar moeten ze later toch geëuthanaseerd worden”, zegt Philpott, terwijl boven in de kooi het geluid van kauwen op bladeren klinkt.

Keutels

De Australiër telt elke dag het aantal keutels, om zeker te weten dat de koala’s voldoende binnen krijgen. Een gezonde koala poept per dag minstens 120 groene keutels uit. De bladeren worden een paar keer per week ververst. Daarvoor moet Philpott wel anderhalf uur rijden, omdat de bossen rondom zijn huis in een nationaal park liggen. En dan moet hij ook nog goed zoeken naar goede takken. “Het is zó droog, ik moet steeds verder lopen om nog iets te vinden.”

Om de achterliggende oorzaak van de bosbranden – klimaatverandering – kan niemand heen. Sinds 1960 is het aantal hete dagen in Australië verdubbeld. Normaal liep het bosbrandseizoen van december tot februari, nu begint het ‘seizoen’ al in september. “Het zijn normaal gesproken vooral de makkelijk brandbare eucalyptusbossen die in brand vliegen, maar in de afgelopen tien jaar zijn ook delen van onze tropische bossen eraan gegaan. Die bossen zijn eeuwenlang gevrijwaard gebleven van branden”, zegt hoogleraar vuurwetenschappen David Bowman van de universiteit van Tasmanië. Hij noemt de reikwijdte en de duur van de huidige branden ‘niet te bevatten’. “In zo ongeveer alle staten woeden branden en ze gaan niet uit. De brandweermannen zijn uitgeput, Sydney zit al weken in de rook en we hebben nog zeker vijf, zes weken van hitte voor de boeg. Het is bizar.”

De branden hebben de discussie over het klimaatbeleid op scherp gezet. Deze week haalde burgemeester Clover Moore van Sydney uit naar de regering. “Als het droogste continent op aarde zien we als eerste de gevolgen van de versnelde opwarming”, aldus Moore. “De regering laat ons in de steek. Het is tijd dat we echt iets gaan doen.”

Moore staat niet alleen. De brievenrubriek van de Sydney Morning Herald stroomde deze week vol met lezers die vinden dat Australië een voortrekkersrol moet gaan spelen in de strijd tegen de uitstoot van CO₂. Oud-brandweercommandant Greg Mullins schreef recent in dezelfde krant dat hij de regering vorig jaar twee keer heeft gewaarschuwd voor ‘ongekend’ brandgevaar. “Ik ga ervan uit dat onze regering, als het vuur is gedoofd en de rook is gaan liggen, eindelijk het onvermijdelijke zal inzien en echt iets zal gaan doen om de grondoorzaak – CO₂-uitstoot – aan te pakken.”

Tot nu toe houdt de door liberaal John Morrison geleide regering vol dat Australië al een ‘rechtvaardige’ en ‘krachtige’ bijdrage levert. Het land heeft beloofd om over tien jaar de CO₂-uitstoot met ruim een kwart terug te dringen ten opzichte van het niveau in 2005. Dat is ambitieus, maar het laat buiten beschouwing dat Australië indirect veel bijdraagt aan de wereldwijde uitstoot omdat het een van de grootste kolenexporteurs is.

Koerswijziging? 

Hoewel de bosbranden een kantelpunt zouden kunnen vormen, is de kans klein dat Morrison een radicale koerswijziging zal voorstellen. Als minister nam hij in 2017 een stuk steenkool mee naar het parlement om zijn steun aan de kolenindustrie duidelijk te maken. En bij de verkiezingen vorig jaar ging de concurrent, de Labour-partij, met een ambitieus klimaatbeleid de campagne in om vervolgens een grote nederlaag te lijden.

Maar Morrisons harde opstelling kan ook een misrekening blijken. In december ging de premier doodleuk op vakantie in Hawaii terwijl het land in brand stond. Na hevige kritiek brak hij zijn vakantie vroegtijdig af.

Hoogleraar Bowman noemt het ‘jammer’ dat het onderwerp een politieke splijtzwam blijkt. “Daardoor is het moeilijk om een rationele discussie te voeren hoe we ons gedrag en beleid moeten aanpassen”, aldus de hoogleraar. “Ik bedoel: kijk om je heen. Als dit elk jaar gebeurt, gaat onze economie, die voor een deel op toeristen leunt, in elkaar klappen. Waarom zou je willen verdedigen dat wat er nu gebeurt, normaal is?”

Ook koalaverzorger Philpott maakt zich zorgen. Door de droogte neemt de hoeveelheid proteïne in de bladeren af en gaat het gifgehalte juist omhoog, zegt hij. “Als we de trend niet weten te stoppen, weet ik niet of de koala’s het overleven.”