Duizenden Irakezen roepen "dood aan Amerika" op begrafenis Soleimani, raketten afgevuurd naar Amerikaanse doelwitten

De begrafenisstoet begon in de sjiitische wijk Kazimiya in Bagdad. Daar bevindt zich het mausoleum van Musa al-Kazim, de 7e van de 12 imams of opvolgers en afstammelingen van de profeet Mohammed volgens de traditie van de "twaalver" sjiieten. De symboliek is niet ver te zoeken: die Musa al-Kazim werd in het jaar 799 vergiftigd in de gevangenis en wordt door de sjiieten beschouwd als een martelaar voor hun geloof.

Met die plechtigheid wilden de organisatoren de gisteren gedode Iraanse generaal Qassem Soleimani eren, maar ook Abu Mahdi al-Muhandis, de leider van een pro-Iraanse sjiitische militie die gisterochtend samen met Soleimani gedood werd bij een Amerikaanse luchtaanval. Opvallend was de aanwezigheid van tal van sjiitische prominenten zoals ontslagnemend premier Adel Abdel Mahdi, voormalig premier Nuri al-Maliki en Hadi al-Ameri, de leider van een grote pro-Iraanse partij die de op een na grootste fractie in het parlement vertegenwoordigt.

De sfeer in Bagdad was erg gespannen, een woedende massa rouwde en riep slogans zoals "dood aan Amerika".  In de loop van de avond zijn Katjoesja-raketten neergekomen op de zwaarbeveiligde "groene zone" in Bagdad, de wijk waarin onder de Amerikaanse ambassade gevestigd is, maar er vielen daarbij geen doden.

Ook op de luchtmachtbasis al-Balad, zo'n 80 kilometer ten noorden van Bagdad, zijn vanavond raketten neergekomen. Eveneens zonder slachtoffers te maken. Op de basis zijn naast Iraakse ook Amerikaanse soldaten gestationeerd.

Vanavond zou Soleimani dan overgevlogen worden naar de Iraanse hoofdstad Teheran en morgen zou daar een processie worden gehouden. Dinsdag zou Soleimani dan begraven worden in zijn thuisstad Kerman in het zuidoosten van Iran.

Generaal Soleimani was bij velen in Iran en Irak erg populair, ook al omdat er door het regime een soort vedettecultus rond hem gevoerd werd. Toch was Soleimani ook de architect van de Iraanse invloed in het Midden-Oosten via het smeden van banden met de sjiitische Hezbollah-militie in Libanon, het regime van Bashar al-Assad in Syrië, pro-Iraanse sjiitische milities in Irak en de Houthi's in Jemen.

Soleimani speelde ook een belangrijke rol bij het verslaan van de soennitische terreurgroep IS in Syrië en Irak. Vreemd genoeg stond hij daarbij aan dezelfde kant als de Amerikaanse troepen in Irak. Tussen beiden was er toen een "gentleman's agreement" om elkaar niet te hinderen tijdens de oorlog tegen IS. Bij gebrek aan gemeenschappelijke vijand is dat akkoord nu blijkbaar afgesprongen. 

(Lees verder onder de foto).

Vanmorgen was er sprake van een nieuwe raketaanval in het noorden van de Iraakse hoofdstad Bagdad. Eerst liet de Iraakse televisie weten dat de Amerikanen bij de nieuwe aanval een commandant van de pro-Iraanse militie al-Hashd al-Shaab viseerden. Maar volgens die militie klopte dat niet. Zij stelde dat er een medisch konvooi onder vuur is genomen, waarbij 6 doden en 3 zwaargewonden gevallen zijn. De Amerikaanse troepen in Irak ontkenden dat zij de aanval hebben uitgevoerd. Het Iraakse leger laat nu zelfs weten dat er geen aanval is geweest. 

Ondertussen is er internationaal grote bezorgdheid over de actie van de Amerikanen waarbij Soleimani werd uitgeschakeld. António Guterres, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties wil een diplomatieke en vreedzame oplossing om verder bloedvergieten te vermijden. "Een nieuwe Golfoorlog kunnen we ons niet veroorloven", zei hij via zijn woordvoerder.

Ook ons land maakt deel uit van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Minister van Buitenlandse Zaken Philippe Goffin hoopt dat het geweld niet verder escaleert. 

Een concreet gevolg van de aanval is dat de NAVO de opleidingsmissie voor het Iraakse leger voorlopig opschort door de onzekere situatie. De NAVO leidde de Iraakse troepen op voor de strijd tegen de terreurgroep IS. De spanning tussen de VS en Iran in Irak kan dus in het voordeel van IS spelen. Die groep probeert al een tijdje zich te reorganiseren in het westen van Irak, waar soennieten in de meerderheid zijn.

(lees voort onder de foto)

Het Iraanse regime noemt de aanval op Soleimani een "daad van internationaal terrorisme" en dreigt met vergeldingsacties. De Verenigde Staten sturen als voorzorgsmaatregel zo'n 3.000 extra militairen naar de regio.

"Die extra troepen moet de alertheid van de VS verhogen als er mogelijke wraakacties komen van Iran", zegt Björn Soenens in "De ochtend" op Radio 1. "Het zijn niet de eerste. Eerder deze week zijn al 750 extra Amerikaanse soldaten naar Koeweit gestuurd en een paar maand geleden al 3.500 soldaten richting Saoedi-Arabië. Dat begint dus op te lopen."

Volgens Soenens is er angst bij de Amerikanen. "Ze weten dat die aanval veel reacties heeft uitgelokt. Het is ook nog niet duidelijk of het uitschakelen van Soleimani het regime in Iran zal verzwakken of versterken. Het was een gok."

"Als ze in Iran spreken over een verpletterende wraak, moeten we dat altijd met een korrel zout nemen. Dat is de retoriek van het moment. Het kan nog weken of maanden duren voor die wraak duidelijk wordt."

Toch worden er allerhande veiligheidsmaatregelen genomen. "Het Amerikaanse consulaat in Bagdad is gesloten. Mensen worden naar huis gestuurd. Er worden reiswaarschuwingen de wereld ingestuurd. Er zal een hoge staat van alarm worden afgekondigd en de angst zal toenemen."

Beluister hier gesprek met Björn Soenens in "De ochtend" over het uitschakelen van Soleimani door de VS:

Bekijk hier het verslag van "Het Journaal":