Hoe bankpresident Mario Draghi met drie woorden de euro redde

De meeste camera’s staan vijf mijl verderop in het Olympisch Park van Londen, waar the greatest show on earth op het punt staat los te barsten. Hier zullen Flying Dutchman Epke Zonderland en bliksemflits Usain Bolt goud gaan delven.

Maar in de City van Londen wrijven de speculanten zich in de handen over het goud dat zij denken binnen te halen. Massaal hebben de aasgier- of hefboomfondsen gegokt op de ineenstorting van de eurozone.

Of de eurozone de sluitingsceremonie van dezelfde Olympische Spelen haalt, valt op 26 juli te betwijfelen. De dag daarvoor is de rente op Spaans staatspapier naar een onhoudbare 7,6 procent gestegen – 6,4 procentpunt (640 basispunten) meer dan Duitsland betaalt.

Spanje op zwart zaad

De Spaanse staat meldt op zwart zaad te zitten. De Griekse premier Antonis Samaras noemt EU-diplomaten saboteurs. Moody’s verlaagt het vooruitzicht voor de AAA-ratings van Nederland en Duitsland van stabiel naar negatief. Op de ochtend van 26 juli schat de econoom Willem Buiter van de Nederlandse Citibank de kans dat Griekenland de euro verlaat hoger in dan 90 procent. In het diepste geheim smeden centrale bankiers en ministeries van de eurolanden noodplannen voor de herintroductie van oude munten als de gulden, de mark en de Franse franc.

Speculanten rekenen zich rijk. Griekse, Spaanse en Italiaanse staatsobligaties zijn op termijn verkocht in de overtuiging dat de waarde zal instorten als het moment sûpreme daar is. En dat is nu dichtbij. Een faillissement van Griekenland is misschien met miljardensteun van Brussel nog te voorkomen, maar die van Spanje en Italië gaat de financiële macht van Frau Merkel zelfs te boven. De Spaanse minister Luis de Guindos noemt tijdens een bezoek aan Berlijn “de situatie onhoudbaar”. “De toestand is ernstig door de volatiliteit op de markten.”

Eurotop

Een Eurotop op 29 juni stelt de markten niet gerust. Beleggers hebben een duidelijk signaal nodig. Draghi, die als partner van Goldman Sachs de psychologie van de markt kent – weet wat er op het spel staat. Als Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank, hem vraagt of hij een idee heeft, zegt Draghi: “Nog niets concreets. Maar het moet groot zijn.”

In de ochtend van 26 juli vindt in het historische Lancaster House de jaarlijkse Global Investment Conference plaats. Premier David Cameron is er, net als burgemeester Boris Johnson van Londen en IMF-directeur Christine Lagarde. Een andere gast is Mario Draghi, de man die nog geen acht maanden eerder de nieuwe president van de Europese Centrale Bank is geworden.

Rare Italiaan

Tweehonderd bankiers gniffelen een beetje om die rare Italiaan als hij zijn rede begint met een nogal bizarre vergelijking. “De euro is net een hommel. Die kan eigenlijk niet vliegen, maar vliegt. Nu heeft de euro problemen om goed te vliegen, dus vragen mensen zich af of de wind is veranderd. En dat is zo - de crisis heeft toegeslagen. De euro moet een bij worden. En dat zal deze ook worden”, zegt hij met een licht Romeins accent.

Michael Hewson van CMC Markets twittert om 9 over 11: “De euro een hommel? Ja, de angel wordt vooral in Zuid-Europa gevoeld.” Zesenhalve minuut later zucht Draghi nog eens diep en vouwt zijn handen bijeen. Hij kijkt niet meer naar zijn notities: ‘But there is another message I want to tell you. Within our mandate, the ECB is ready to do whatever it takes to preserve the euro. And believe me…. it will be enough - Ik heb nog een andere boodschap voor u. Met het mandaat dat we hebben staat de ECB klaar om alles te doen om de euro te redden. En, geloof me…..dat zal voldoende zijn.”

Krasse bewering

Iedereen kijkt elkaar ineens aan. Is het bluf? Er wordt getwitterd. “Dat is een krasse bewering.” Draghi voegt er meteen aan toe dat de ECB het mandaat heeft nu de rentes het monetaire beleid hinderen. De tweets vliegen nu de City binnen: “De ECB gaat weer obligaties opkopen.”

Binnen een half uur is de koers van de euro met een dollarcent gestegen naar 1,226. “Het Olympische Spelen-effect”, aldus een tweet. “Draghi wil goud.” “Markten zijn dol op de drie woorden ‘whatever is takes’.” “Dit is een gamechanger. De vraag is niet meer of de centrale bank zal ingrijpen maar wanneer.” Het rendement op Spaans staatspapier daalt in een oogwenk naar 7.009 procent en die van de Italiaanse 6,1 procent.

Het is bijna een bezweringsformule. De ECB kan uit het niets duizenden miljarden euro’s toveren waarmee ze opkoopt wat zij verkopen. Speculanten vechten tegen de bierkaai. Als ze hiermee doorgaan, schieten ze zichzelf in de voet.

In de weken daarop zet de daling ven de rentes door. Iedereen bouwt stukje en beetje zijn posities af, neemt gelaten zijn verlies en beseft dat het goud vooral gehaald zal worden op het Olympische Park.Het acute gevaar is geweken. De euro haalt niet alleen het einde van de Spelen maar ook  het einde van het jaar.

Hoewel Draghi's woorden alleen al wonderen hebben verricht en het tij hebben doen keren, wordt ook de daad bij het woord gevoegd. De ECB koopt voor meer dan 4.000 miljard euro aan obligaties op. Dat betekent dat sommigen op de blaren moeten zitten, onder wie ook de pensioenfondsen. Maar het betekent ook dat de eurozone geheel intact het einde van het decennium haalt - iets waar niemand voor 26 juli 2012 een euro op had durven zetten.