Iraniërs nemen massaal afscheid van gedode generaal Soleimani in een lang parcours vol symboliek
In de westelijke Iraanse stad Ahwaz zijn tienduizenden rouwende mensen op straat gekomen om het lichaam te groeten van Qassam Soleimani, de generaal van de Revolutionaire Wachten die vrijdag gedood is bij een Amerikaanse aanval in Irak. De rouw wordt uitgesmeerd over tal van voor sjiieten heilige steden in Iran en Irak en past dan ook in een groot propagandaverhaal van het regime.
Gisteren waren er grote massa's van rouwende sjiieten opgedaagd bij gelijkaardige processies in de Iraakse hoofdstad Bagdad en in de voor sjiieten heilige steden Najaf en Karbala in Zuid-Irak. Het lichaam van Soleimani en zijn gezellen zijn nu overgebracht naar Iran, meer bepaald naar de oliestad Ahwaz in het zuidwesten van het land. Ook daar is een grote massa van rouwende mensen bijeen. (Lees verder onder de foto).
Ahwaz is geen toevallige keuze: die stad was acht jaar lang het slagveld tijdens de oorlog met het Irak van Saddam Hoessein (1980-1988) en werd toen in puin geschoten. De jonge Soleimani vocht in die oorlog om het Iraakse leger terug te slaan. Ahwaz is sindsdien het symbool van de hardnekkige weerstand van Iran tegenover buitenlandse vijanden.
Later op de dag zijn de lichamen van Soleimani en zijn metgezellen overgevlogen voor een nieuwe processie, dit keer in Mashhad in het noordoosten van Iran. Ook daar was er erg veel volk op de been. Mashhad is een van de heiligste steden voor de sjiieten en jaarlijks komen er meer dan 20 miljoen pelgrims naar de moskeeën en de invloedrijke religieuze scholen. Het centrum van dat alles is het mausoleum van Ali al-Ridha (of Imam Reza), de achtste van de 12 imams-afstammelingen van de profeet Mohammed die in het jaar 818 werd vermoord door een soennitische kalief (daarover straks meer, maar lees verder onder de foto).
Morgen opnieuw veel volk en emotie
Morgen wordt de kist van generaal Soleimani dan in de hoofstad Teheran verwacht, waar de hoogste leider van Iran, ayatollah Ali Khamenei het lichaam officieel zal groeten. Daarna is er een massabijeenkomst gepland nabij het bekende Azadeh-monument in het centrum van Teheran.
Religie is nooit ver in Iran en dus wordt dat lichaam (en de rouwplechtigheid) nadien verplaatst naar Qomm, die andere heilige stad in Iran waar wijlen ayatollah Ruhollah Khomeini ooit opgeleid werd en zijn denkbeelden ontwikkelde. De religieuze universiteit van Qomm is ontwikkeld rond het schrijn van Fatimah Masumeh, de zus van imam Reza uit Mashhad die ook een martelares is voor het sjiitische geloof.
Dinsdag zal het lichaam van Qassem Soleimani dan begraven worden in zijn thuisstad Kerman, in het zuidoosten van het land.
Een propagandamachine zonder weerga
Zal er bij velen dan wel echt sprake zijn van emotie en rouw, dan merkt u dat het hele uitgerokken proces wel degelijk gaande wordt gehouden door een goed uitgebouwde propagandamachine van het religieuze regime in Iran.
De meest genadige figuur is diegene die kan vergeven op het ogenblik dat hij wraak kan nemen
Dat maakt inderdaad goed gebruik van de eeuwenoude "martelarencultus" in het twaalver sjiisme. Dat gaat terug op de machtsstrijd na de dood van de profeet Mohammed in het jaar 632. Zijn neef en schoonzoon Ali eiste toen de opvolging op, kreeg die eerst niet en daarna wel en werd tenslotte in 661 vermoord. Zijn zoon Hoessein poogde in 680 de macht te grijpen, maar werd verslagen en met veel familieleden vermoord op bevel van de soennitische kaliefen. De aanhangers van Ali en Hoessein werden daarop de "shi'at Ali" of sjiieten genoemd en rond hun graven in de Zuid-Iraakse steden Najaf en Karbala ontstonden religieuze centra, net zoals vandaag.
De afstammelingen van Ali en Hoessein werden als "imams" vereerd door de sjiieten, maar ook zij kregen te maken met vervolging en moorden door de soennitische heersers. Rond de tombes van die 12 opeenvolgende imams uit de familie van Ali ontstonden de heilige steden Mashhad en Qomm in Iran en Najaf en Karbala en het schrijn in Kazimiya in Bagdad in Irak. Die 12e opvolger dook tenslotte onder en volgens zijn aanhangers zal hij als de "mahdi"' -een redder of een soort messias- terugkeren. In afwachting van die terugkeer dirigeren sjiitische ayatollah's de gemeenschap.
Soleimani in de reeks van martelaren
Het rondzeulen met de kist van generaal Soleimani is dus geen toeval. De heersers in Teheran willen hem verheerlijken in de reeks van vermoorde martelaren uit de geschiedenis. Dat is geen luxe, want de positie van het regime in Iran en ook in de rest van het Midden-Oosten is niet rooskleurig. (Lees verder onder de foto).
Soleimani had de Iraanse invloed dan wel geprojecteerd via het smeden van bondgenootschappen in de regio, maar die stonden onder druk. Zo zijn Iraanse vrijwilligers er in geslaagd om het regime van bondgenoot Bashar al-Assad in Syrië te redden, maar blijft dat door de schaarste van grondtroepen wel erg wankel. In Libanon heeft de sjiitische militie Hezbollah veel invloed, maar staat de regering onder druk door het volksprotest tegen wanbeleid en de corruptie. Datzelfde geldt de voorbije maanden ook in Irak, waar de sjiitische meerderheid op straat is gekomen tegen de eigen sjiitische heersers. Vrijdag hebben een aantal Irakezen in Bagdad zelfs hun vreugde betuigd over de dood van Soleimani.
Ook Iran zelf wordt de voorbije jaren opgeschrikt door volksprotest van mensen die de corruptie en de strenge beperkingen op het openbare leven beu zijn. Tegelijk kraakt de economie onder nieuwe Amerikaanse sancties. Het regime zet dan ook alle zeilen bij om zoveel mogelijk propandistisch krediet te verwerven dankzij de dood van generaal Soleimani. Dat kan zelfs lukken: Iran is een trotse natie en de aanval op de generaal is als een mokerslag in veel gezichten terechtgekomen. Op termijn zal dat het ongenoegen over de eigen regeerders echter niet wegnemen en sinds de verwoestende Eerste Golfoorlog tegen Irak in de jaren 80 -met 800.000 gesneuvelde Iraniërs tot gevolg- heerst in Iran een grote vrees voor een nieuwe oorlog.
Bekijk hier het verslag van "Het Journaal":
