N-VA moet stilaan vrezen voor plaatsje in federale regering

Nu de kerstvakantie achter de rug ligt, kunnen de gesprekken over de regeringsvorming opnieuw een versnelling hoger schakelen. De voorbije veertien dagen stonden de politieke contacten op een (heel) laag pitje. Informateurs Coens en Bouchez ontmoetten vertegenwoordigers van het middenveld en stelden een nota op. 

De bedoeling is nog steeds dat ze ‘vanuit het centrum’ op zoek gaan naar een mogelijke coalitie. Tegen maandag, wanneer ze opnieuw bij de koning worden verwacht, moet duidelijk zijn met welke partijen een regering kan worden gevormd. “De informatiefase heeft lang genoeg geduurd”, valt op te tekenen in hun omgeving. Met andere woorden: de bedoeling is om de echte regeringsonderhandelingen snel te laten beginnen.

Om zover te komen leggen de informateurs nu hun nota voor aan de tien partijen die nog rond tafel zitten. Dat zijn alle partijen in het parlement, op Vlaams Belang en PVDA na. Maandag zagen ze PS, de ontmoeting met N-VA werd uitgesteld naar dinsdag. Op basis van die gesprekken maken Coens en Bouchez tegen dit weekend een nieuw rapport. Dan moet ook duidelijk zijn welke partijen afvallen.

Voor de MR is het alvast duidelijk: PS en N-VA kunnen samen geen regering vormen. Dat hebben de Franstalige socialisten voor de kerstvakantie maar al te duidelijk gemaakt. Een paars-gele coalitie, of een variant daarop waarbij Open Vld wordt omgeruild door CD&V, is dus niet mogelijk. Bij de Open Vld-top zitten ze op dezelfde lijn, en ook bij CD&V gaan er stemmen op in die richting.

Nieuwe methode, nieuw frame

Het enige overgebleven alternatief is een paars-groene regering, aangevuld met CD&V. Dat is ook de piste die PS-voorzitter Paul Magnette hoopte te bewandelen. Hij mislukte finaal, omdat Open Vld hopeloos verdeeld geraakte én omdat CD&V pas in laatste instantie bij de gesprekken werd betrokken. De twee haakten af. Door een nieuwe methode te kiezen, is er deze keer wel een kans op slagen, is de redenering.

Zo zitten deze keer MR en CD&V, twee centrumpartijen, zelf aan het stuur. Het keert de perceptie dat de Vlaamse liberalen moeten meestappen in de PS-plannen om een al te linkse regering op de been te brengen. Voor de CD&V vervalt het argument dat ze nooit ernstige betrokken werden bij de gesprekken.

Ook inhoudelijk kunnen de informateurs een aantal rechtsere accenten leggen in de nota’s die ze opstellen, zowel als het gaat over migratie als over de socio-economische thema’s. Coens en Bouchez leggen ook veel meer de nadruk op de begroting, iets wat bij Magnette pas helemaal op het einde kwam. Het frame is nu heel anders. Open Vld’ers die destijds aan de rem gingen hangen bij de vorige poging tot paars-groen, kunnen daar best mee leven.

Over die perceptie is grondig nagedacht. MR kwam al voor de kerstvakantie met een nieuwe naam op de proppen: Vivaldi-coalitie, naar zijn bekendste werk De vier seizoenen. Het liberale blauw staat voor de winter, de groenen vertegenwoordigen de lente, de zomer is rood en de christendemocraten vullen het oranje van de herfst in.

Quid N-VA?

Een groot struikelblok in dit scenario: kan je N-VA, nog altijd de grootste partij, zomaar aan de kant zetten? Binnen CD&V en Open Vld suggereren enkele mensen om voorzitter Bart De Wever daarom alsnog de wei in te sturen na Coens en Bouchez. Maar komt het ook zover? Geen van de andere partijen zit daarop te wachten. En bij CD&V en Open Vld zijn er evengoed mensen die zo’n manoeuvre nodeloos tijdverlies vinden. Het is aan de informateurs om deze week vast te stellen of N-VA nog een rol kan spelen, klinkt het bij hen.

Bovendien blijft de vaststelling: voor paars-groen-plus moet je onderhandelen met zeven partijen en dat is  bijzonder complex. De tegenstellingen tussen pakweg PS en Open Vld blijven, net als die tussen andere partijen. Kunnen een nieuwe naam en nieuwe aanpak die plots wel overbruggen?