Dankzij twee stemmen verschil kan Pedro Sanchez van start met zijn linkse Spaanse regering

Na bijna een jaar van impasse en twee landelijke verkiezingen krijgt Spanje een nieuwe, linkse regering. In april vorig jaar ging Spanje naar de stembus omdat toenmalig premier Sanchez geen meerderheid kreeg voor zijn begroting. Op basis van die uitslag hadden PSOE en Podemos al een coalitie kunnen vormen, maar Sanchez hield de boot af. Hij wilde Iglesias niet als volwaardig regeringspartner accepteren en opteerde uiteindelijk voor nieuwe verkiezingen in november. 

Een gok die hem duur is komen te staan. Beide linkse partijen verloren zetels terwijl (radicaal)rechtse partijen PP (Partido Popular) en Vox groeiden. Opgejaagd door het succes van rechts vielen de linkse partijleiders elkaar alsnog, letterlijk, in de armen. Vandaag kreeg de nieuwe vriendschap een nipt fiat van het Spaanse parlement. De PSOE en Podemos hebben samen geen meerderheid, maar mogen toch een regering vormen omdat een handvol kleine partijen – onder andere partijen die pleiten voor onafhankelijkheid van Catalonië en Baskenland – zich onthield van stemmen. Uitslag: 167 stemmen voor, 165 stemmen tegen en 18 onthoudingen.

De Spaanse krant El País zond dinsdagmiddag op haar website live de hoofdelijke stemming uit. “Er is geen enkele marge voor ook maar één afwezige politicus of een verkeerde stem”, schreef de krant. Vooraf bezwoeren partijen dat hun fractieleden in het gareel stonden om te stemmen zoals was afgesproken. Toch voorspelde de krant een buitengewoon spannende stemming. Maar iedereen hield woord, bleek even na half drie toen alle leden hun stem hadden uitgebracht. In het parlement klonk applaus voor Sanchez nadat die door de parlementsvoorzitter tot formateur was benoemd.

Eerste coalitieregering ooit

Het is voor het eerst dat Spanje een coalitieregering krijgt, sinds in 1979 de eerste democratische verkiezingen plaatsvonden na het bewind van dictator Franco. Sindsdien wisselden centrumrechts en centrumlinks elkaar af. Sinds enkele jaren morrelen nieuwe partijen aan de hegemonie van de PSOE en de PP, onder andere het uiterst linkse Podemos van Iglesias en het ultraconservatieve Vox dat bij de laatste verkiezingen in november goede zaken deed.

Spaanse commentatoren vrezen dat het wankele linkse experiment van Sanchez en Iglesias niet lang zal standhouden. De plotse liefde tussen de partijen komt enkel voort uit de angst voor nog meer rechtse winst bij nieuwe verkiezingen. Bovendien speelt onervarenheid ze parten. Nooit eerder moesten partijen in een regering samenwerken en nooit eerder was de basis in het parlement zo smal. De kleine partijen die de coalitie mogelijk maken doordat ze zich van stemming onthielden, kunnen roet in het eten gooien wanneer wetgeving van de nieuwe regering in het parlement komt.