‘Iran moest de tegenreactie proportioneel houden’

Volg alle updates ondertussen in onze liveblog

Is de lont nu uit het kruitvat?

“Dat is wat Iran alvast wil. Het land kan zich geen symmetrische oorlog met de VS veroorloven, want die zal ze sowieso verliezen. Het is in hun eigen belang om de reactie proportioneel te houden. Het ergste wat ons kan overkomen is een miscalculatie of een overreactie van een van die partijen. Maar het lijkt er dus op dat we in een pauze terecht zullen komen.”

Donald Trump reageerde al via Twitter: ‘All is well!’ – alles is ok, dus. Hoe moeten we dat interpreteren?

“Ik vreesde een beetje dat Trump onmiddellijk met een tegenreactie zou komen, gericht tegen de Iraanse sites waar de ballistische raketten gestationeerd zijn. Dat heeft hij niet gedaan. Er was enkel een rustige tweet waarin hij zei dat er geen slachtoffers waren. Heel vreemd, gezien zijn uitspraken van de voorbije dagen.

“Maar volgens verschillende media zouden de VS op voorhand verwittigd zijn. Dat is erg belangrijk, want in dat geval zullen grote delen van de basis waarschijnlijk ontruimd zijn. Het zou ook de reactie van Trump verklaren. Als de VS de reactie toelieten, gaan we naar een pauze in het conflict. We moeten afwachten wat het statement wordt van de Amerikaanse president.”

Iran beweert intussen dat er 80 dodelijke slachtoffers zijn gemaakt bij de aanval.

“Klopt, maar dat wordt in de Amerikaanse pers niet bevestigd. Het wijst er waarschijnlijk op dat Iran dit gebruikt voor binnenlandse consumptie. Hun pers is staatsgeleid, en de meeste Iraniërs spreken enkel Perzisch. De berichtgeving over tientallen doden moet het theocratische regime versterken ten aanzien van de morrende bevolking.”

Waarom zijn net die twee bases aangevallen?

“De ene, de basis van Aïn al-Assad, is een van de grootste Amerikaanse basissen in het land. Ze ligt bovendien in de westelijke provincie Anbar, in Soennigebied. De tweede basis is gelegen in Erbil, meer naar het noorden toe, in Koerdisch gebied. Je kan dat lezen als een Iraanse poging om die twee bevolkingsgroepen een boodschap te sturen: jullie worden bezet door de Amerikanen.

“Mogelijk de basis van al-Assad ook uitgekozen omdat Amerikaans president Donald Trump en vicepresident Mike Pence erg vertrouwd zijn met de site. Pence bezocht ze nog zeer recent op 23 november, Trump een jaar eerder vlak na Kerst. Op die manier maakt Iran de kwestie persoonlijk.

“Pittig detail: de aanval zou volgens CNN begonnen zijn op exact hetzelfde uur waarop generaal Soleimani enkele dagen geleden in het midden van de nacht geliquideerd is. Er zit dus nogal wat symboliek achter.

“De aanval gebeurde vanop Iraans territorium. Ook dat is symbolisch belangrijk. Onder Soleimani was het de Iraanse stijl om proxy wars te voeren: oorlogen in andere territoria. Er valt heel veel te decoderen aan deze aanval.”

De bases zijn gelegen in Irak. Is dit dan ook een aanval op Irak?

“Wellicht niet. We zullen zien wat de Iraakse regering zal zeggen, maar u weet dat de Sjiieten daar in de meerderheid zijn. Het land dreigt intern verscheurde te raken tussen Soennieten en Sjiieten als gevolg van de spanningen tussen de VS en Iran. De politieke boodschap is echt: laten we samen de Amerikaanse aanwezigheid in de regio opheffen.”