"Inwoners Aleppo gebroken door moeilijke keuze om hun thuis te verlaten"

Volgens ooggetuigen zijn donderdagmiddag de eerste bussen en ambulances vertrokken uit het oosten van Aleppo. In dat eerste konvooi zaten volgens Damascus 951 mensen, onder wie gewonden, vrouwen en kinderen. In total zijn donderdag ruim 3.000 mensen geëvacueerd uit Oost-Aleppo.

Volgens de Verenigde Naties zullen er de komende dagen 40.000 mensen naar het westen van Aleppo gaan, en zullen nog eens 10.000 mensen naar Idlib worden gevoerd, in rebellengebied. Staffan de Mistura, Syrië-gezant van de Verenigde Naties, maakt zich zorgen over hun toekomst. Als er in Syrië geen wapenstilstand en geen politiek akkoord komt, dan dreigt voor Idlib hetzelfde lot als voor Aleppo, zegt hij.

In Idlib kunnen de geëvacueerden kiezen om naar Turkije te gaan. De stad Idlib, net als de gelijknamige provincie in handen van de rebellen, dreigt immers het nieuwe doelwit te worden dat de Syrische regering wil heroveren. "Als er geen politiek akkoord en geen staakt-het-vuren komt, wordt Idlib het nieuwe Aleppo", waarschuwt De Mistura.

"De mensen van mijn team ter plekke hebben nog nooit zoveel leed gezien", zegt Inge Sedky van het Rode Kruis, dat mee instaat voor de evacuatie. "Mensen zijn getraumatiseerd en bang. Ze hebben al veel meegemaakt, en nu krijgen ze de moeilijke keuze om hun enige thuis te verlaten. Dat is geen gemakkelijke beslissing. Je kunt je inbeelden hoe triest en gebroken ze zijn."

Russische media zonden donderdag beelden uit van een verkenningsdrone die de konvooien volgt. Dat is niet toevallig: Rusland heeft zich garant gesteld voor de veiligheid van de operatie, al kijken de Verenigde Naties mee toe.

Het konvooi wordt begeleid door het Rode Kruis en volgens het persagentschap AFP ook door de Rode Halve Maan. Het zeer traag vorderende konvooi begaf zich via het westen van de provincie Aleppo naar de provincie Idlib, dat door de rebellen wordt gecontroleerd. De veilige route naar het noordwesten is een dikke 20 kilometer lang.

Het eerste konvooi is donderdag in de loop van de namiddag aangekomen in de provincie Idlib. Een tweede konvooi is volgens Damascus later nog vertrokken. Vrijdag en zaterdag gaan de evacuaties verder.

Er moeten nog tienduizenden mensen ontzet worden, maar het precieze aantal is moeilijk in te schatten. "We weten niet hoeveel mensen bereid zijn hun huizen en hun buurt te verlaten, en naar de andere kant te gaan, het platteland in het westen van de provincie". Volgens De Mistura van de VN zouden er nog 50.000 mensen vastzitten in Oost-Aleppo. Volgens de Turkse overheid zou het om het dubbele kunnen gaan.

De evacuatie-operatie was donderdagochtend niet zonder slag of stoot begonnen. Het Syrische leger had eerst toestemming gegeven aan het Rode Kruis om 250 gewonden te evacueren, maar een ambulance zou daarbij beschoten zijn geweest. Bij het incident zouden drie personen gewond zijn geraakt.

Overigens worden niet alleen vanuit Aleppo burgers geëvacueerd. In rebellengebied is er een aantal dorpen met aanhangers van het regime van president Assad die belegerd worden door rebellen. 

Ook daar wordt nu hulp geleverd. Burgers en gewonden kunnen worden geëvacueerd naar regeringsgebied, de omgekeerde beweging dus. Dat is zo afgesproken in ruil voor de vrije aftocht.